DASZYŃSKI IGNACY EWARYST (1866-1936)
Marszałek sejmu
- RP II kadencji (27.III.1928-29.III.1930)
Urodzony 26.10.1866 w Zbarażu, zmarł 31.10.1936 w Bystrej. Pochodził z rodziny urzędniczej.
Do szkół uczęszczał w rodzinnym mieście, potem Stanisławowie, egzamin dojrzałości zdał eksternistycznie w Krakowie 1888. Tutaj rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego 1888 - 1889, dalszą naukę kontynuował w Zurychu 1890, drogą samokształcenia
opanował język niemiecki, rosyjski i ukraiński. Od lat osiemdziesiątych działał w kółkach socjalistycznych, wielokrotnie przebywał zagranicą (Paryż, Berlin, Wiedeń), gdzie prowadził działalność propagandową i publicystyczną. Odegrał wybitną rolę przy założeniu we Lwowie Galicyjskiej Partii Socjalno-Demokratycznej 1892, był członkiem jej władz naczelnych i redaktorem jej organu "Naprzodu" od 1893. Z ramienia partii brał udział we wszystkich zjazdach austriackich socjaldemokratów oraz Międzynarodowych Kongresach Robotniczych i Socjalistycznych II Międzynarodówki 1891 - 1896. Doprowadził do przekształcenia GPSD w Polską Partię Socjalno-Demokratyczną Galicji i Śląska Cieszyńskiego (PPSD) 1897, należał do jej ścisłego kierownictwa, nadal uczestniczył w międzynarodowych zjazdach. Za swoją działalność był wielokrotnie aresztowany
i więziony, do 1896 miał 24 procesy polityczne. Poseł do parlamentu austriackiego (Rady Państwa) 1897 - 1918, zasłynął jako jeden z najlepszych mówców, przewodził klubowi socjalistycznemu, ostro zwalczał konserwatywne Koło Polskie. Po wybuchu rewolucji 1905 - 1907 zainicjował
olbrzymią akcję wiecową i parlamentarną na rzecz wprowadzenia wyborów powszechnych. Radny
miasta Krakowa od 1902, kandydował wielokrotnie do Sejmu Krajowego we Lwowie, ale nie uzyskał mandatu. Współpracował z Polską Partią Socjalistyczną zaboru rosyjskiego od momentu jej powstania, w sporze jaki powstał w okresie rewolucji 1905 poparł grupę związaną z Józefem Piłsudskim (późniejsza PPS - Frakcja Rewolucyjna) przeciwną współpracy z socjalistami rosyjskimi. Związał się z PPS - Frakcją Rewolucyjną po 1910, popierał rozwój Związku Walki Czynnej
i Związku Strzeleckiego w Galicji, brał udział w konferencji niepodległościowej w Wiedniu
10.10.1912 i wszedł w skład powstałej tam Tymczasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw
Niepodległościowych. W okresie I wojny światowej jeden z inicjatorów i wiceprezes Naczelnego
Komitetu Narodowego, zwolennik koncepcji powstańczej Piłsudskiego i programu trialistycznego
(rozszerzenia monarchii Austro-Węgierskiej o trzeci człon - Polskę). Wiceprezes Polskiej Komisji
Likwidacyjnej od 28.10.1918, przyczynił się do oswobodzenia Krakowa z rąk zaborców. Sprawował urząd premiera i ministra spraw zagranicznych Tymczasowego Rządu Ludowego w Lublinie, pierwszego w niepodległej Polsce 7-11.11.1918. Wybrany posłem do Sejmu Ustawodawczego z ramienia PPS w Krakowie 1919 objął przewodnictwo klubu Związku Polskich Posłów Socjalistycznych. Doprowadził do zjednoczenia ruchu socjalistycznego trzech zaborów w jedną PPS (kongres
w Krakowie 23-27.04.1919) - zasiadał we władzach partii jako członek Rady Naczelnej (od 1919),
jej przewodniczący (1921 - 1928 i 1931 - 1934) oraz członek Centralnego Komitetu Wykonawczego (1919 - 1923 i 1925 - 1928) i jego przewodniczący (1922 - 1923). Wicepremier w koalicyjnym Rządzie Obrony Narodowej Wincentego Witosa 07.1920 - 01.1921. Ponownie uzyskał mandat poselski z okręgu krakowskiego 1922, był kandydatem socjalistycznym na urząd Prezydenta RP. Został członkiem sejmowej komisji spraw zagranicznych i delegatem do Państwowej Rady
Emigracyjnej. Wicemarszałek Sejmu od 26.11.1925. W maju 1926 poparł zdecydowanie zamach
stanu Józefa Piłsudskiego, ale potem szybko przeszedł do opozycji i stał się jedną z jej czołowych
postaci. W tym samym roku rozpoczął wydawać tygodnik socjalistyczny "Pobudka". Poseł z okręgu krakowskiego 1928 a od dnia 27.03.1928 pełnił funkcję marszałka. Bronił z całą energią powagi ciała ustawodawczego, usiłował przeciwdziałać łamaniu praworządności. Odmówił otwarcia sesji w obecności oficerów 31.10.1929. Wkrótce uzyskał miano "marszałka demokracji". Poparł koalicję ugrupowań opozycyjnych - "Centrolew", a po rozwiązaniu Sejmu 1930 w liście otwartym do
Prezydenta RP protestował przeciwko nadużyciom wyborczym. Choć wszedł do Sejmu III kadencji 1930 - 1935 z listy państwowej, z powodu ciężkiej
choroby praktycznie wycofał się z życia politycznego. Był autorem wielu tekstów publicystycznych, "Pamiętników" (t. 1-2, 1925 - 1926), założycielem i prezesem (1922 - 1936) Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych.
Portret Ignacego Daszyńskiego, lata 50-te.
- Malował Zbigniew Pronaszko
- olej, płótno, 140 x 115 cm
- Biblioteka Sejmowa, Wydzial Muzealiów.