KOWALSKI WŁADYSŁAW (1894-1958)
Marszałek sejmu
- Ustawodawczego (04.II.1947-04.VIII.1952)
Urodzony 26.08.1894 w Paprotni koło Rawy Mazowieckiej w rodzinie chłopskiej. Samouk. Przed
I wojną światową był sympatykiem radykalnego odłamu ruchu chłopskiego, skupionego wokół pisma "Zaranie". Podczas wojny 1914 - 1918 służył przez kilka miesięcy w Legionie Puławskim, następnie w regularnej armii rosyjskiej. Od 1919 członek PSL "Wyzwolenie", prezes Powiatowego
Zarządu PSL "Wyzwolenie" w Rawie Mazowieckiej 1921 - 1922 a następnie członek Zarządu
Głównego PSL "Wyzwolenie" 1923. Od grudnia 1925 członek Komitetu Centralnego Niezależnej
Partii Chłopskiej a następnie od 1927 jeden z założycieli i działaczy Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej "Samopomoc". Członek Komunistycznej Partii Polskiej po 1928. Pracował w Centralnym Wydziale Rolnym KPP, utrzymywał bliskie kontakty z komunistami radzieckimi. Po rozwiązaniu
Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej "Samopomoc" (27.05.1931) zamieszkał we wsi Solipse pod Warszawą i zajął się działalnością literacką. Debiutował jako publicysta w 1918 na łamach pisma "Wyzwolenie". Za przynależność do KPP został w maju 1932 aresztowany i skazany wyrokiem
sądu na trzy miesiące więzienia. Po zaliczeniu aresztu śledczego zwolniony za kaucją. Po rozwiązaniu KPP 1938 nadal pozostał w nieformalnej grupie komunistycznej skupionej wokół Alfreda Fiderkiewicza. Współorganizator komunistycznej grupy "Proletariusz" od 1941, kierownik Wydziału Wiejskiego Polskiej Partii Robotniczej 1942 - 1943. Uczestnik pierwszego posiedzenia Krajowej Rady Narodowej 31.12.1943. Uznany przez kierownictwo PPR za reprezentanta ruchu ludowego, brał udział w pracach przygotowawczych do utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego jako wiceprezes Zarządu Głównego Stronnictwa Ludowego. Jeden z organizatorów
odrodzonego Stronnictwa Ludowego w Lublinie w styczniu 1945. Pierwszy zastępca przewodniczącego KRN 06.05.1945. Brał udział w rozmowach w Moskwie dotyczących utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej a po jego powołaniu otrzymał tekę ministra kultury i sztuki
28.06.1945. W prezydium KRN pozostał do 1947. Wybrany z listy państwowej na posła do Sejmu
Ustawodawczego, którego został marszałkiem 1947 - 1952. Jednocześnie był przewodniczącym
Klubu Posłów SL. Jako marszałek sejmu akceptował wnioski Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w sprawie tymczasowych aresztowań posłów, wyrażał zgodę na wszczęcie postępowania karnego wobec posła, nawet wtedy, gdy poseł był już wcześniej aresztowany bez zgody Sejmu (np.
W.Lechowicz, W.Gomułka, M.Spychalski i in.). Członek władz naczelnych Stronnictwa Ludowego 1945 - 1949, od listopada 1949 prezes Naczelnego Komitetu Wykonawczego ZSL. Odwołany ze stanowiska prezesa NKW ZSL 10.1956 i członka Rady Państwa 11.1956, pozostaje członkiem
NK ZSL do 1958. Zmarł w Warszawie śmiercią samobójczą 14.12.1958. Autor powieści, opowiadań i artykułów o tematyce wiejskiej. Odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I kl., Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Partyzanckim i in.
Portret Władysława Kowalskiego, 1989.
- Malował Stefan Garwatowski
- olej, płótno, 90 x 74,9 cm
- Biblioteka Sejmowa, Wydział Muzealiów, nr inw. MSP.1228.