MAKOWSKI WACŁAW (1880-1942)
Marszałek sejmu
- RP V kadencji (28.XI.1938-2.IX.1939)
Urodzony 15.11.1880 w Wilnie w rodzinie inteligenckiej. Tam ukończył gimnazjum 1898, studiował prawo na uniwersytecie w Warszawie do 1902, uzupełniające studia odbył w Krakowie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, we Lwowie oraz Paryżu. W czasie studiów należał do organizacji rewolucyjnej o charakterze niepodległościowym, dwukrotnie aresztowany przez władze rosyjskie 1901 i 1906. Pracę rozpoczął jako pomocnik adwokata a potem
współuczestniczył w utworzeniu i akcjach Koła Obrońców Politycznych 1905 - 1907. W okresie
I wojny światowej, po ustąpieniu władz rosyjskich z Królestwa Polskiego, organizował sądownictwo obywatelskie, działał w Milicji Obywatelskiej w Warszawie oraz Radzie Głównej Opiekuńczej 1915. Związany ze środowiskiem politycznym aktywistów, po utworzeniu Tymczasowej Rady Stanu 01.1917 został wicedyrektorem jej Departamentu Sprawiedliwości a w okresie 27.02 - 4.04 1918 był kierownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości. Mianowany przez Radę Regencyjną
wiceprezesem Głównej Komisji Ziemskiej 30.10.1918, pozostawał na tym stanowisku również po
uzyskaniu niepodlełości, po czym został szefem sekcji w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych 7.02.1919. Prowadził też działalność naukowo-dydaktyczną na Uniwersytecie Warszawskim, wykładał prawo karne na Wydziale Prawa od 1917, otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego 1921 oraz na profesora zwyczajnego prawa karnego 1923. Wchodził w skład Komisji Kodyfikacyjnej od 1919, wiceprezes sekcji prawa karnego 1920. Ochotnik wojska polskiego w wojnie polsko-radzieckiej jako prokurator Najwyższego Sądu Wojskowego. Przeniesiony do rezerwy otrzymał stopień pułkownika Korpusu Sądowego rezerwy 1922. Minister Sprawiedliwości w rządach Artura Śliwińskiego 28.06.1922 - 7.07.1922 i Juliana Nowaka 31.07.1922 - 14.12.1922 a w rządzie gen. Władysława Sikorskiego 16.12.1922 - 26.05.1923 był kierownikiem tego resortu.
W trzech kolejnych gabinetach Kazimierza Bartla 15.05.1926 - 30.09.1926 był także ministrem
sprawiedliwości. Odegrał istotną rolę w opracowaniu projektu ustawy o zmianie konstytucji (tzw.
nowela sierpniowa 2.08.1926). Wybrany posłem na sejm z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy
z Rządem z okręgu wyborczego poleskiego 03.1928. W klubie BBWR był czołową postacią,
czynnie zaangażował się w prace nad przygotowywanym przez obóz rządzący projektem konstytucji, został przewodniczącym sejmowej komisji konstytucyjnej. W wyborach listopadowych 1930 zajmował eksponowane miejsce na liście BBWR w Warszawie, w sejmie ponownie przewodniczył komisji konstytucyjnej, był członkiem komisji prawnej, a po zrzeczeniu się przez Jana Piłsudskiego funkcji wicemarszałka sejmu został wybrany na jego miejsce 1.10.1931. W kolejnych wyborach kandydował do senatu z Warszawy, został jego wicemarszałkiem 5.10.1935 a zarazem przewodniczącym komisji prawniczej oraz członkiem Unii Międzyparlamentarnej i przewodniczącym polskiej grupy. Był członkiem Rady Unii. Równocześnie prowadził zajęcia z prawa karnego i państwowego na Uniwersytecie Warszawskim, dziekan Wydziału Prawa 1935 - 1937, otrzymał
nominację na profesora zwyczajnego prawa państwowego 1937. Z ramienia Obozu Zjednoczenia
Narodowego w Warszawie, wybrany posłem na Sejm V kadencji, a na pierwszym posiedzeniu
28.11.1938 wybrany marszałkiem sejmu. Przewodniczył ostatnim obradom Sejmu II RP
2.09.1939, a po ewakuacji władz RP do Rumunii został tam internowany. Zmarł w Bukareszcie
dnia 28.12.1942. Autor wielu prac naukowych z zakresu prawa karnego i państwowego, współautor Kodeksu Karnego 1932 oraz Konstytucji Kwietniowej 1935. Odznaczony Orderem Polonia Restituta II klasy.
Fotografia Wacława Makowskiego
- Archiwum Dokumentacji Mechanicznej.