Rozdział IV

PRAWA POLITYCZNE

Artykuł 14

Suwerenność ludowa jest wykonywana w drodze wyborów powszechnych, w głosowaniu bezpośrednim, tajnym i równym oraz, na zasadach określonych w ustawie, w drodze:

I - plebiscytu;

II - referendum;

III - inicjatywy ludowej.

§ 1. Wpis na listę wyborców i głosowanie są:

I - obowiązkowe dla osób, które ukończyły osiemnaście lat;

II - fakultatywne dla:

a) analfabetów;

b) osób, które ukończyły siedemdziesiąt lat;

c) osób, które ukończyły szesnaście i nie ukończyły osiemnastu lat.

§ 2. Na listę wyborców nie mogą wpisać się cudzoziemcy oraz poborowi podczas wykonywania obowiązkowej służby wojskowej.

§ 3. Warunkiem wybieralności jest, na zasadach określonych w ustawie:

I - obywatelstwo brazylijskie;

II - korzystanie z pełni praw politycznych;

III - wpis na listę wyborców;

IV - stałe zamieszkiwanie w rozumieniu prawa wyborczego w danym okręgu wyborczym;

V - członkostwo partii;

VI - minimalny wiek:

a) trzydzieści pięć lat dla Prezydenta, Wiceprezydenta Republiki i senatora;

b) trzydzieści lat dla gubernatora i wicegubernatora stanu i Dystryktu Federalnego;

c) dwadzieścia jeden lat dla deputowanego federalnego, deputowanego stanu lub Dystryktu Federalnego, burmistrza, wiceburmistrza i sędziego pokoju;

d) osiemnaście lat dla radnego gminnego.

§ 4. Osoby, które nie mogą zostać wpisane na listy wyborcze, i analfabeci, nie mogą zostać wybrani.

§ 5. Prezydent Republiki, gubernatorzy stanów i Dystryktu Federalnego, burmistrzowie oraz osoby, które w trakcie trwania mandatu objęły po nich urząd lub je zastąpiły, mogą zostać wybrane ponownie jedynie na jedną kolejną kadencję.

§ 6. Aby ubiegać się o inny urząd, Prezydent Republiki, gubernatorzy stanów i Dystryktu Federalnego oraz burmistrze muszą złożyć swój urząd najpóźniej na sześć miesięcy przed datą wyborów.

§ 7. Na obszarze, na którym sprawują urząd Prezydent Republiki, gubernator stanu lub terytorium, gubernator Dystryktu Federalnego, burmistrz oraz osoby, które ich zastąpiły w okresie sześciu miesięcy przed wyborami, nie mogą zostać wybrani współmałżonkowie wymienionych osób, ich krewni i powinowaci do drugiego stopnia oraz osoby związane z nimi przez adopcję, chyba że dana osoba już sprawuje urząd obieralny i ponownie kandyduje w wyborach.

§ 8. Wojskowy może zostać wpisany na listę wyborczą i posiada prawo wybieralności pod następującymi warunkami:

I - jeżeli posiada mniej niż dziesięć lat służby, musi wystąpić o zwolnienie od obowiązków służbowych;

II - jeżeli posiada więcej niż dziesięć lat służby, musi zostać zawieszony w czynnościach przez zwierzchnika; jeżeli zostanie wybrany, przechodzi automatycznie w stan spoczynku z chwilą wydania zaświadczenia o wyborze.

§ 9. Ustawa uzupełniająca ustanowi inne przypadki ograniczenia prawa wybieralności oraz czas trwania tego ograniczenia, w celu ochrony uczciwości administracyjnej oraz moralności podczas sprawowania mandatu, mając na uwadze dotychczasowe życie kandydata oraz ochronę normalnego i prawidłowego przebiegu wyborów przed naciskami ze strony władzy ekonomicznej lub nadużyciami w sprawowaniu urzędu, funkcji albo stanowiska w administracji bezpośredniej lub pośredniej.

§ 10. Mandat uzyskany w drodze wyborów może zostać zakwestionowany przed sądownictwem wyborczym w terminie piętnastu dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów; warunkiem wszczęcia postępowania jest przedstawienie dowodów nadużycia władzy ekonomicznej, korupcji lub oszustwa.

§ 11. Postępowanie w sprawie ważności mandatu uzyskanego w drodze wyborów jest niejawne; skarżący ponosi odpowiedzialność, na zasadach określonych w ustawie, jeżeli działał lekkomyślnie lub wykazał oczywistą złą wolę.

Artykuł 15

Pozbawienie praw politycznych jest zakazane; ich utrata lub zawieszenie może nastąpić jedynie w przypadku:

I - unieważnienia naturalizacji prawomocnym wyrokiem sądu;

II - całkowitego braku zdolności do czynności prawnych;

III - skazania w procesie karnym prawomocnym wyrokiem sądu - na czas trwania jego skutków;

IV - odmowy wypełnienia obowiązku spoczywającego na wszystkich lub odmowy odbycia służby zastępczej na zasadach określonych w art. 5 pkt VIII;

V - nieuczciwości administracyjnej, określonej w art. 37 § 4.

Artykuł 16

Ustawa zmieniająca procedurę wyborczą wchodzi w życie dopiero po upływie roku od dnia jej promulgacji i nie znajduje zastosowania do wyborów przeprowadzonych w ciągu pierwszego roku po jej wejściu w życie.