Sekcja IV
FEDERALNE SĄDY REGIONALNE I SĘDZIOWIE FEDERALNI
Artykuł 106
Organami sądownictwa federalnego są:
I - federalne sądy regionalne;
II - sędziowie federalni.
Artykuł 107
Federalne sądy regionalne składają się z co najmniej siedmiu sędziów, rekrutowanych, jeżeli to możliwe, w danym regionie i mianowanych przez Prezydenta Republiki spośród Brazylijczyków mających ponad trzydzieści i mniej niż sześćdziesiąt pięć lat, przy czym:
I - jedna piąta jest powoływana spośród adwokatów posiadających ponad dziesięcioletni okres czynnej działalności zawodowej oraz prokuratorów federalnych posiadających ponad dziesięcioletni okres służby;
II - pozostali są powoływani w ramach awansowania sędziów federalnych posiadających co najmniej pięcioletni okres służby, na przemian na podstawie kryteriów czasu i przebiegu służby.
Paragraf jedyny. Ustawa określa zasady odwoływania lub przenoszenia na inne stanowisko sędziów federalnych sądów regionalnych i określa zakres ich jurysdykcji i siedzibę.
Artykuł 108
Do kompetencji federalnych sądów regionalnych należy:
I - prowadzenie postępowania i orzekanie, przede wszystkim w sprawach:
a) przestępstw i deliktów konstytucyjnych popełnionych przez sędziów federalnych z okręgu ich jurysdykcji, w tym także sędziów sądownictwa wojskowego i sądownictwa pracy oraz członków Prokuratury Unii, z zastrzeżeniem kompetencji sądownictwa wyborczego;
b) wznowienia postępowania karnego i wniosków o stwierdzenie nieważności ich wyroków lub wyroków federalnych sędziów regionalnych;
c) wydawanie mandados de segurança i habeas data przeciwko aktom samego sądu lub sędziego federalnego;
d) habeas corpus, jeżeli władzą stosującą przymus jest sędzia federalny;
e) sporów kompetencyjnych między sędziami federalnymi związanymi z sądem;
II - rozpoznawanie w instancji odwoławczej spraw rozstrzygniętych przez sędziów federalnych lub sędziów stanowych wykonujących kompetencje federalne na obszarze swojej jurysdykcji.
Artykuł 109
Do sędziów federalnych należy prowadzenie postępowania i orzekanie:
I - w sprawach, w których Unia, organy administracji specjalnej lub federalne przedsiębiorstwo publiczne są powodami, pozwanymi, interwenientami po stronie powoda lub pozwanego, z wyjątkiem spraw dotyczących upadłości, wypadków przy pracy oraz spraw należących do sądownictwa wyborczego lub sądownictwa pracy;
II - w sprawach między państwem obcym lub organizacją międzynarodową a gminą lub osobą zamieszkałą albo przebywającą w kraju;
III - w sprawach wynikających z traktatu lub umowy między Unią a państwem obcym lub organizacją międzynarodową;
IV - w sprawach o przestępstwa polityczne i przestępstwa przeciwko mieniu, służbom lub interesom Unii, lub jej organów administracji specjalnej albo przedsiębiorstw publicznych, z wyjątkiem wykroczeń oraz spraw należących do kompetencji sądownictwa wojskowego lub sądownictwa wyborczego;
V - w sprawach o przestępstwa przewidziane w traktacie lub konwencji międzynarodowej, jeżeli ich popełnienie rozpoczęło się w kraju, a skutek zaistniał za granicą bądź odwrotnie;
VI - w sprawach o przestępstwa przeciwko organizacji pracy oraz, w przypadkach określonych w ustawie, przeciwko systemowi finansowemu oraz porządkowi gospodarczo-finansowemu;
VII - w sprawie habeas corpus, w materii karnej należącej do ich kompetencji lub gdy przymus jest stosowany przez władzę, której akty nie podlegają bezpośrednio innej jurysdykcji;
VIII - w sprawach mandado de segurança oraz habeas data przeciwko aktom władzy federalnej, z wyjątkiem spraw należących do kompetencji sądów federalnych;
IX - w sprawach o przestępstwa popełnione na pokładzie statku lub samolotu, z zastrzeżeniem kompetencji sądownictwa wojskowego;
X - w sprawach o przestępstwa nielegalnego wjazdu lub pobytu cudzoziemców, w sprawach pomocy prawnej po uzyskaniu zgody na jej udzielenie oraz wyroków zagranicznych po ich uznaniu, w sprawach dotyczących obywatelstwa, w tym także jego wyboru oraz naturalizacji;
XI - w sprawach sporów dotyczących praw autochtonów.
§ 1. Sprawy wniesione przez Unię są rozpoznawane w okręgu sądowym, w którym znajduje się miejsce zamieszkania drugiej strony.
§ 2. Sprawy wniesione przeciwko Unii mogą być rozpoznawane w okręgu sądowym, w którym znajduje się miejsce zamieszkania powoda, w okręgu, w którym wydano akt lub miało miejsce wydarzenie, które jest przyczyną wytoczenia sprawy lub gdzie znajduje się przedmiot sporu, bądź też w Dystrykcie Federalnym.
§ 3. Sprawy, w których stronami są instytucje ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeni, są rozpoznawane i sądzone przez sądownictwo stanowe, w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania ubezpieczonych lub uprawnionych, jeżeli w danym okręgu nie ma siedziby sądu federalnego; w tym ostatnim przypadku ustawa może zezwolić, aby sądy stanowe prowadziły postępowanie i wydawały orzeczenia również w innych sprawach.
§ 4. W przypadku określonym w paragrafie poprzednim, ewentualne środki odwoławcze są zawsze wnoszone do federalnego sądu regionalnego właściwego miejscowo dla sądu pierwszej instancji.
Artykuł 110
Każdy stan oraz Dystrykt Federalny stanowi okręg sądowy z siedzibą w danej stolicy oraz z wydziałami, zlokalizowanymi zgodnie z ustawą.
Paragraf jedyny. Na terytoriach federalnych jurysdykcja i uprawnienia sędziów federalnych należą do sędziów sądów lokalnych, na zasadach określonych w ustawie.