Artykuł 127

Prokuratura jest instytucją stałą, zasadniczą dla funkcji sądowniczej państwa; należy do niej obrona porządku prawnego, ustroju demokratycznego i niezbywalnych interesów społecznych i indywidualnych.

§ 1. Zasadami instytucjonalnymi prokuratury są jedność, niepodzielność i niezależność funkcjonalna.

§ 2. Prokuratura ma zapewnioną autonomię funkcjonalną i administracyjną; może ona, zgodnie z przepisem art. 169, proponować władzy ustawodawczej tworzenie i likwidowanie własnych stanowisk i służb pomocniczych, obsadzanych w drodze konkursu publicznego obejmującego egzaminy lub egzaminy i ocenę kwalifikacji, a także proponować politykę wynagrodzeń i awansowania; ustawa określa jej organizację i funkcjonowanie.

§ 3. Prokuratura opracowuje propozycję swojego budżetu w ramach granic ustanowionych w ustawie o dyrektywach budżetowych.

Artykuł 128

Prokuratura obejmuje:

I - Prokuraturę Unii, która składa się z:

a) Prokuratury Federalnej;

b) Prokuratury Pracy;

c) Prokuratury Wojskowej;

d) Prokuratury Dystryktu Federalnego i Terytoriów;

II - Prokuratury stanowe.

§ 1. Szefem Prokuratury Unii jest Prokurator Generalny Republiki, powoływany na dwuletnią kadencję przez Prezydenta Republiki spośród osób przyjętych do służby w prokuraturze mających ponad trzydzieści pięć lat, po zaaprobowaniu kandydatury przez bezwzględną większość członków Senatu Federalnego; może on zostać powołany ponownie jeden raz.

§ 2. Złożenie z urzędu Prokuratora Generalnego Republiki z inicjatywy Prezydenta Republiki wymaga uprzedniej zgody bezwzględnej większości członków Senatu Federalnego.

§ 3. Prokuratury stanów oraz Dystryktu Federalnego i terytoriów układają listy obejmujące trzech kandydatów na każde stanowisko spośród osób przyjętych do służby w prokuratorze, na zasadach określonych we właściwej ustawie, w celu wybrania swojego prokuratora generalnego, który jest mianowany przez szefa władzy wykonawczej na okres dwuletni i może zostać powołany ponownie jeden raz.

§ 4. Prokuratorzy generalni stanów oraz Dystryktu Federalnego i terytoriów są składani z urzędu w drodze uchwały przyjętej przez bezwzględną większość członków władzy ustawodawczej, na zasadach określonych we właściwej ustawie uzupełniającej.

§ 5. Ustawy uzupełniające Unii i stanów, których inicjowanie jest uprawnieniem właściwych prokuratorów generalnych, ustalają organizację, uprawnienia i statut każdej z prokuratur generalnych; do ich członków stosuje się:

I - następujące gwarancje:

a) stały charakter funkcji po dwóch latach jej sprawowania; prokurator może utracić urząd jedynie na mocy prawomocnego wyroku sądu;

b) nieusuwalność, z wyjątkiem przypadków uzasadnionych interesem publicznym, w wyniku decyzji właściwego organu kolegialnego prokuratury przyjętej większością dwóch trzecich członków, przy zapewnieniu pełnego prawa do obrony;

c) zakaz zmniejszania wynagrodzenia ustalonego zgodnie z art. 39 § 4, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 37 pkt X i XI, art. 150 pkt II, art. 153 pkt III, art.153 §2 pkt I;

II - następujące zakazy:

a) przyjmowania, z jakiegokolwiek tytułu i pod jakimkolwiek pretekstem, honorariów, udziałów lub kosztów postępowania;

b) wykonywania zawodu adwokata;

c) posiadania udziałów w spółce prawa handlowego, na zasadach określonych w ustawie;

d) piastowania, nawet w stanie nieczynnym, jakiegokolwiek innego stanowiska publicznego, z wyjątkiem stanowiska dydaktycznego;

e) prowadzenia działalności polityczno-partyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie.

Artykuł 129

Funkcje instytucjonalne prokuratury obejmują:

I - sprawowanie, na zasadzie wyłączności, funkcji oskarżyciela publicznego, w sposób określony w ustawie;

II - dbanie, aby władze publiczne oraz służby publiczne wykazywały rzeczywisty szacunek dla praw zapewnionych w niniejszej Konstytucji, podejmując działania niezbędne do ich zagwarantowania;

III - prowadzenie dochodzeń cywilnych oraz wytaczanie powództw w sprawach cywilnych w celu ochrony mienia publicznego i społecznego, środowiska naturalnego oraz innych interesów rozproszonych i zbiorowych;

IV - wnoszenie wniosków o stwierdzenie naruszenia Konstytucji lub wniosków o podjęcie interwencji przez Unię lub stany, w przypadkach przewidzianych w niniejszej Konstytucji;

V - obrona prawna praw i interesów ludności autochtonicznej;

VI - wydawanie zarządzeń w procedurach administracyjnych należących do jej kompetencji z żądaniem informacji oraz dokumentów, w celu rozpatrzenia sprawy, na zasadach określonych w ustawie uzupełniającej;

VII - sprawowanie kontroli zewnętrznej nad działalnością policji, na zasadach określonych we właściwej ustawie uzupełniającej wymienionej w artykule poprzednim;

VIII - żądanie przeprowadzenia czynności śledczych oraz dochodzenia policyjnego, po wskazaniu podstaw prawnych dla tych działań procesowych;

IX - sprawowanie innych funkcji, które zostały jej powierzone, jeżeli są one zgodne z jej celami; nie może ona być pełnomocnikiem jednostek publicznych ani zapewniać im doradztwa prawnego.

§ 1. Uprawnienie prokuratury do wytaczania powództw w sprawach cywilnych przewidzianych w niniejszym artykule nie stoi na przeszkodzie wytaczaniu powództw przez osoby trzecie w tych samych przypadkach, zgodnie z przepisami niniejszej Konstytucji i ustaw.

§ 2. Funkcje prokuratury mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby przyjęte do służby; osoby te muszą zamieszkiwać w okręgu, w którym pracują.

§ 3. Przyjęcie do służby następuje w drodze konkursu publicznego obejmującego egzaminy i ocenę kwalifikacji; zapewnia się udział Związku Adwokatów Brazylii w jego przeprowadzaniu; przy nominacjach przestrzega się miejsca w klasyfikacji.

§ 4. Do prokuratury stosuje się, w przypadkach które jej dotyczą, przepisy art. 93 pkt II i VI.

Artykuł 130

Do prokuratorów przy Trybunałach Obrachunkowych stosuje się przepisy niniejszej sekcji dotyczące praw, zakazów oraz form przyjęcia do służby.