Sekcja III

Artykuł 201

Ubezpieczenia społeczne są zorganizowane w formie systemu powszechnego, o charakterze składkowym i obowiązkowym, zgodnie z kryteriami, które zapewniają równowagę finansową w krótkim i długim okresie i gwarantują, na zasadach określonych w ustawie:

I - zabezpieczenie na wypadek choroby, inwalidztwa, śmierci i późnej starości;

II - ochronę macierzyństwa, a w szczególności kobiety w ciąży;

III - ochronę pracowników w sytuacji niezawinionego bezrobocia;

IV - dodatek rodzinny i dodatek w celu przeciwdziałania osamotnieniu dla osób, które pozostają na utrzymaniu ubezpieczonych o niskich dochodach;

V - rentę w przypadku śmierci ubezpieczonego, mężczyzny lub kobiety, dla współmałżonka lub partnera oraz osób, które pozostawały na ich utrzymaniu, przy poszanowaniu przepisu § 2.

§ 1. Zabrania się różnicowania wymagań i kryteriów przy przyznawaniu emerytur osobom objętym powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem przypadków działalności wykonywanej w specjalnych warunkach, szkodliwych dla zdrowia lub zagrażających integralności fizycznej, określonych w ustawie uzupełniającej.

§ 2. Żaden zasiłek, który zastępuje wynagrodzenie za pracę objęte składkami lub dochody z pracy ubezpieczonego, nie może mieć wartości miesięcznej niższej niż płaca minimalna.

§ 3. Wszystkie wynagrodzenia za pracę objęte składkami, uwzględniane przy obliczaniu zasiłku, są odpowiednio aktualizowane, na zasadach określonych w ustawie.

§ 4. Zapewnia się waloryzację zasiłków w celu stałego zachowania ich rzeczywistej wartości, zgodnie z kryteriami określonymi w ustawie.

§ 5. Zabrania się obejmowania na zasadzie dobrowolności powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych, osób będących członkiem innego systemu ubezpieczeń.

§ 6. Bożonarodzeniowa premia emerytów i rencistów ma za podstawę wysokość wynagrodzeń z miesiąca grudnia danego roku.

§ 7. Zapewnia się emeryturę w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych, na zasadach określonych w ustawie, przy spełnieniu następujących warunków:

I - trzydzieści pięć lat składek w przypadku mężczyzny i trzydzieści lat w przypadku kobiety;

II - wiek sześćdziesiąt pięć lat w przypadku mężczyzny i sześćdziesiąt lat w przypadku kobiety; wiek ten zostaje obniżony o pięć lat w przypadku pracowników rolnych obu płci oraz dla tych, którzy pracują w systemie gospodarki rodzinnej, w tym także producentów rolnych, poszukiwaczy kamieni szlachetnych i minerałów oraz dla rybaków.

§ 8. Wymagania, o których mowa w pkt I poprzedniego paragrafu, zmniejsza się o pięć lat w przypadku nauczyciela, który wykaże się wyłącznie stażem wykonywania funkcji nauczycielskich w oświacie dziecięcej lub w szkolnictwie podstawowym i średnim.

§ 9. Przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się w poszczególnych systemach okresy opłacania składek zarówno w administracji publicznej jak i w sektorze prywatnym, wiejskim i miejskim; w takim przypadku różne systemy ubezpieczeń społecznych przekazują sobie rekompensaty finansowe, zgodnie z kryteriami określonymi w ustawie.

§ 10. Ustawa określa zasady objęcia ryzyka wypadku przy pracy, zarówno przez ogólny system ubezpieczeń społecznych jak i przez sektor prywatny.

§ 11. Zwykłe świadczenia uzyskiwane przez pracownika, z jakiegokolwiek tytułu, w przypadkach i na zasadach określonych w ustawie, są wliczane do wynagrodzenia przy ustalaniu podstawy składek ubezpieczeniowych, a w konsekwencji mają znaczenie dla wysokości świadczeń.

Artykuł 202

System ubezpieczeń prywatnych, o charakterze uzupełniającym, jest zorganizowany na zasadzie niezależności od ogólnego systemu ubezpieczeń społecznych, jest fakultatywny i opiera się na tworzeniu rezerw, które zagwarantują świadczenia określone w umowie; jest uregulowany w ustawie uzupełniającej.

§ 1. Ustawa uzupełniająca, o której mowa w niniejszym artykule, zapewnia uczestnikom programów świadczeń przez instytucje ubezpieczeń prywatnych pełny dostęp do informacji związanych z zarządzaniem tymi programami.

§ 2. Składki pracodawców, świadczenia i warunki umowy przewidziane w statutach, regulaminach i planach świadczeń przez instytucje ubezpieczeń prywatnych nie są uwzględniane w umowie o pracę uczestników oraz, z wyjątkiem świadczeń przyznanych, nie są uwzględniane w wynagrodzeniu uczestników, na zasadach określonych w ustawie.

§ 3. Zabronione jest przekazywanie środków na rzecz instytucji ubezpieczeń prywatnych przez Unię, stany, Dystrykt Federalny i gminy, organy administracji specjalnej, fundacje, przedsiębiorstwa publiczne, spółki mieszane i inne jednostki publiczne, z wyjątkiem przypadku, gdy występują oni jako pracodawcy; jeżeli wystąpi taki przypadek, wysokość normalnej składki może przekroczyć wysokość składki ubezpieczonego.

§ 4. Ustawa uzupełniająca określa stosunki pomiędzy Unią, stanami, Dystryktem Federalnym i gminami, a także ich jednostkami, fundacjami, spółkami mieszanymi i przedsiębiorstwami kontrolowanymi bezpośrednio lub pośrednio, jeżeli są oni pracodawcami uczestniczącymi w zamkniętych instytucjach ubezpieczeń prywatnych, a odpowiadającymi im zamkniętymi instytucjami ubezpieczeń prywatnych.

§ 5. Ustawa uzupełniająca, o której mowa w paragrafie poprzednim, jest stosowana w odpowiednich przypadkach do przedsiębiorstw prywatnych mających zezwolenie lub koncesję na świadczenie usług publicznych, jeżeli są one pracodawcami uczestniczącymi w zamkniętych instytucjach ubezpieczeń prywatnych.

§ 6. Ustawa uzupełniająca, o której mowa w § 4 niniejszego artykułu, ustanawia kryteria wyznaczania członków kierownictwa zamkniętych instytucji ubezpieczeń prywatnych i określa sposób udziału członków w organach kolegialnych i instancjach decyzyjnych, w których interesy członków stanowią przedmiot dyskusji i głosowania.