KONSTYTUCJA REPUBLIKI CHORWACJI

z 22 grudnia 1990 r.

według stanu prawnego na dzień 1 stycznia  2007 r. [1]

I. PODSTAWY HISTORYCZNE

Dając wyraz tysiącletniej tożsamości narodowej oraz istnienia państwowości narodu chorwackiego, potwierdzonych ciągłością wydarzeń dziejowych w rozmaitych formach państwowych, a także utrzymaniem i rozwojem państwowotwórczej idei historycznego prawa narodu chorwackiego do pełnej suwerenności państwowej, znajdującej przejawy:

- w tworzeniu się księstw chorwackich w VII wieku;

- w średniowiecznym samodzielnym państwie chorwackim ugruntowanym w IX wieku;

- w Królestwie Chorwatów założonym w X wieku;

- w utrzymaniu chorwackiej podmiotowości państwowej w ramach chorwacko-węgierskiej unii personalnej;

- w samodzielnej i suwerennej decyzji Chorwackiego Saboru o wyborze monarchy z dynastii Habsburgów w 1527 roku;

- w samodzielnej i suwerennej decyzji Chorwackiego Saboru o Sankcji Pragmatycznej w 1712 roku;

- w uchwałach Chorwackiego Saboru z 1848 roku o restauracji Trójjedynego Królestwa Chorwacji pod władzą bana[2]  na podstawie historycznych, państwowych i naturalnych praw narodu chorwackiego;

 - w Układzie Chorwacko-Węgierskim z 1868 roku o ułożeniu stosunków między Królestwem Dalmacji, Chorwacji i Slawonii, a Królestwem Węgier na gruncie prawnych tradycji obu państw oraz Sankcji Pragmatycznej z 1712 roku;

- w decyzji Chorwackiego Saboru z 29 listopada 1918 roku o rozwiązaniu stosunków prawnopaństwowych z Austro-Węgrami i o jednoczesnym przystąpieniu, z powołaniem się na historyczne i naturalne prawa narodowe samodzielnej Chorwacji, do Państwa Słoweńców, Chorwatów i Serbów, proklamowanego na terytorium dotychczasowej monarchii Habsburgów;

- w fakcie, że Chorwacki Sabor nigdy nie potwierdził decyzji Rady Narodowej Państwa Słoweńców, Chorwatów i Serbów o zjednoczeniu się z Serbią i Czarnogórą (1 grudnia 1918) w państwo proklamowane później (3 października 1929) jako Królestwo Jugosławii;

- w powstaniu w 1939 roku Banowiny Chorwackiej, która stanowiła przywrócenie chorwackiej tożsamości państwowej w ramach Królestwa Jugosławii;

- w stworzeniu podstaw suwerenności państwowej w okresie drugiej wojny światowej, co zostało wyrażone w sprzeciwie wobec proklamowania Niezależnego Państwa Chorwackiego (1941), w uchwałach Krajowej Antyfaszystowskiej Rady Wyzwolenia Narodowego Chorwacji (1943), a następnie w Konstytucji Ludowej Republiki Chorwacji (1947) oraz w konstytucjach Socjalistycznej Republiki Chorwacji (1963-1990), w momencie dziejowego przełomu i upadku systemu komunistycznego oraz zmiany międzynarodowego porządku w Europie naród chorwacki swobodnie wyrażając swą wolę w pierwszych demokratycznych wyborach (1990), potwierdził swoją tysiącletnią tożsamość państwową. W nowej Konstytucji Republiki Chorwacji (1990) oraz zwycięstwem w Wojnie Ojczyźnianej (1991-1995) naród chorwacki wyraził swoją wolę i zdecydowanie utworzenia Republiki Chorwacji jako samodzielnego, niezależnego, suwerennego i demokratycznego państwa.

Pomna przedstawionych faktów dziejowych oraz zasad przyjętych powszechnie we współczesnym świecie, jak również pomna niezbywalności, niepodzielności, nieprzenoszalności i trwałości prawa do samookreślenia i państwowej suwerenności narodu chorwackiego wraz z nienaruszalnym prawem do oddzielania się i łączenia jako podstawowych warunków pokoju oraz stabilności porządku międzynarodowego, Republika Chorwacji konstytuuje się jako narodowe państwo narodu chorwackiego oraz państwo członków autochtonicznych mniejszości narodowych: Serbów, Czechów, Słowaków, Włochów, Węgrów, Żydów, Niemców, Austriaków, Ukraińców, Rusinów i innych, którzy są jej obywatelami3 i którym gwarantuje się równe prawa z obywatelami narodowości chorwackiej, a także realizację ich praw narodowych, zgodnie z demokratycznymi normami ONZ i krajów wolnego świata.

Szanując wolę narodu chorwackiego i wolę wszystkich obywateli wyrażoną zdecydowanie w wolnych wyborach, niniejszym tworzy się Republikę Chorwacji, która rozwija się jako państwo suwerenne i demokratyczne, w którym gwarantuje się i zapewnia równość, wolności i prawa człowieka i obywatela oraz w którym wspiera się rozwój gospodarki, kultury i dobrobytu społecznego.

 


[1] Podstawę przekładu stanowił jednolity tekst konstytucji ogłoszony w urzędowym organie publikacyjnym Republiki Chorwacji "Narodne novine" 2001 nr 41 (z 7 maja) z uwzględnieniem sprostowania zamieszczonego w nr 55/2001 z 15 czerwca 2001 r.

  Konstytucja Republiki Chorwacji z 22 grudnia 1990 r. była zmieniana trzy razy: ustawą konstytucyjną z dnia 12 XII 1997 r., ustawą z 9 XI 2000 r. i ustawą z 28  III 2001 r. Wszystkie teksty  są dostępne na stronie internetowej urzędowego organu publikacyjnego Republiki Chorwacji:

 http://www.nn.hr/sluzebni-list/sluzebni/indekx.asp  

Nowelizując tekst Konstytucji Republiki Chorwacji, ustrojodawca wprowadził liczne zmiany terminologiczne,  które z uwagi na ich wielość i powtarzalność nie są opatrzone przypisami w tekście, ale  omówione zbiorczo: 1) zamiast stosowanych w pierwotnym tekście konstytucji nazw parlamentu chorwackiego  „Sabor” lub „Sabor Republiki Chorwacji” ostatecznie w 2000 r. przyjęto nazwę „Chorwacki Sabor”; 2) ustanowienie Saboru jako jednoizbowego parlamentu również skutkowało wieloma zmianami redakcyjnymi; 3) w 1997 r. termin „Republika” zastąpiono terminem „państwo”; 4) również w 1997 r. termin „Republika” występujący w znaczeniu oficjalnej nazwy państwa chorwackiego uzupełniono o brakujący człon („Chorwacji”); 5) w 2001 r. termin „obywatel” zastąpiono kwalifikatorem „każdy” lub „osoba”; 6) także w 2001 r. zamiast wyrażenia „podstawowe wolności i prawa człowieka i obywatela” przyjęto określenie „prawa człowieka i podstawowe wolności”. Wykaz zmienionych artykułów zawiera aneks 4 (przyp. red.).   

[2] Ban - w Chorwacji tytuł samodzielnego namiestnika monarchy stosowany od  X w.; w Jugosławii w latach 1921 - 1941 zarządca banowiny (przyp. tłum.).