III. OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI [1]

1. POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 14

Każdemu w Republice Chorwacji przysługują wszystkie prawa i wolności, niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka, wyznania, przekonań politycznych lub innych, pochodzenia narodowego lub społecznego, stanu majątkowego, urodzenia, wykształcenia, pozycji społecznej i innych właściwości.

Wszyscy są równi wobec prawa.

Artykuł 15[2]

W Republice Chorwacji członkom wszystkich mniejszości narodowych gwarantuje się równe prawa.

Równość i ochronę praw mniejszości narodowych reguluje ustawa konstytucyjna uchwalona w trybie przewidzianym dla ustawy organicznej.

Członkom mniejszości narodowych, oprócz powszechnego prawa wyborczego, można w drodze ustawy przyznać szczególne prawo wybierania swoich deputowanych do Chorwackiego Saboru.

Członkom wszystkich mniejszości narodowych gwarantuje się wolność deklarowania przynależności narodowej, posługiwania się swoim ojczystym językiem i alfabetem oraz autonomię kulturalną.

Artykuł 16

Wolności i prawa mogą być ograniczone tylko ustawą w celu ochrony wolności i praw innych osób, porządku prawnego, moralności publicznej i zdrowia.

Każde ograniczenie wolności lub prawa musi pozostawać proporcjonalne do charakteru potrzeby ograniczenia w każdym poszczególnym przypadku[3].

Artykuł 17

Na okres stanu wojny albo stanu bezpośredniego zagrożenia niepodległości i jedności państwa oraz w razie poważnych klęsk żywiołowych poszczególne wolności i prawa zagwarantowane Konstytucją mogą zostać ograniczone. Rozstrzyga o tym Chorwacki Sabor większością dwóch trzecich głosów wszystkich deputowanych, a jeżeli Chorwacki Sabor nie może się zebrać, na wniosek Rządu i za kontrasygnatą Premiera - Prezydent Republiki[4].

Zakres ograniczeń musi odpowiadać naturze zagrożenia, a ograniczenia te nie mogą ustanawiać nierówności osób z powodu rasy, koloru skóry, płci, języka, wyznania, pochodzenia narodowego lub społecznego.

Nawet w przypadku bezpośredniego zagrożenia bytu państwowego nie wolno ograniczyć stosowania przepisów niniejszej Konstytucji dotyczących prawa do życia, zakazu stosowania tortur, okrutnego lub poniżającego traktowania bądź karania, nakazu ustawowego określenia czynów karalnych i kar oraz dotyczących wolności myśli, sumienia i wyznania.

Artykuł 18

Gwarantuje się prawo zaskarżania pierwszoinstancyjnych rozstrzygnięć wydawanych przez sądy lub inne władze.

Prawo to może zostać wyjątkowo wyłączone w przypadkach określonych ustawą, jeśli zapewnione zostają inne środki ochrony prawnej.

Artykuł 19

Indywidualne akty władz administracji państwowej i innych organów sprawujących władzę publiczną muszą opierać się na podstawie ustawowej.

Gwarantuje się sądową kontrolę indywidualnych aktów, wydawanych przez władze administracyjne oraz inne organy sprawujące władzę publiczną.

Artykuł 20

Każdy, kto narusza postanowienia niniejszej Konstytucji dotyczące praw człowieka i podstawowych wolności, ponosi osobistą odpowiedzialność i nie może powoływać się na polecenia władzy[5].

---

[1] Tytuł rozdziału III w brzmieniu nadanym ustawą z 28 III 2001 r. (przyp. red.).

[2] Art.15 był po raz pierwszy zmieniony ustawą z 28 XII 1997 r.; obecne brzmienie nadała mu ustawa z 9 XI 2000 r. (przyp. red.).

[3] Ust. 2 art. 16 dodany ustawą z 9 XI 2000 r. (przyp. red.).

[4] Ust. 1 art. 17 zmieniano trzykrotnie: ustawą z 12 XII 1997 r. zmieniono terminologię, ustawą z 9 XI 2000 r. zmieniono terminologię oraz uzupełniono zdanie drugie; ustawą z 28 III 2001 r. ponownie zmieniono terminologią zarówno w ust 1 jak i w ust.2 (przyp. red.).

[5] W oryginale: "viših naloga", dosłownie: polecenia odgórne (przyp. tłum.).