VI.
SAMORZĄD DZIELNICOWY, LOKALNY I OKRĘGOWY
(REGIONALNY)[1]
Artykuł 132[2]
Obywatelom gwarantuje się prawo do samorządu lokalnego i okręgowego (regionalnego).
Prawo do samorządu terytorialnego realizuje się poprzez lokalne, okręgowe (regionalne) organy przedstawicielskie, złożone z członków wybranych w wolnych wyborach i w głosowaniu tajnym na podstawie bezpośredniego, równego i powszechnego prawa wyborczego.
Obywatele mogą
bezpośrednio uczestniczyć w zarządzaniu sprawami
lokalnymi poprzez zgromadzenia, referenda i inne formy bezpośredniego
decydowania, zgodnie z ustawą i statutem.
Jednostkami samorządu lokalnego są gminy i miasta,
ich obszary ustala się w sposób określony ustawą. Ustawa może ustanowić także
inne jednostki samorządu lokalnego.
Jednostkami samorządu okręgowego (regionalnego) są żupanie. Obszar żupanii ustala się w sposób określony ustawą.
W drodze ustawy można nadać miastu stołecznemu Zagrzeb status żupanii, a większym miastom w Republice Chorwacji kompetencje żupanii.
W ośrodkach miejskich lub ich częściach można, zgodnie z ustawą, tworzyć formy samorządu dzielnicowego.
Jednostki samorządu lokalnego wykonują zadania o zasięgu lokalnym, które bezpośrednio zaspokajają potrzeby obywateli, zwłaszcza dotyczące zagospodarowania osiedla, mieszkalnictwa, gospodarki przestrzennej i planowania urbanistycznego, działalności komunalnej, opieki nad dziećmi, opieki socjalnej, podstawowej opieki zdrowotnej, wychowania i szkolnictwa podstawowego, kultury, kultury fizycznej i sportu, ochrony konsumentów, ochrony środowiska naturalnego i poprawy jego stanu, ochrony przeciwpożarowej i cywilnej.
Jednostki samorządu okręgowego (regionalnego)
wykonują zadania ważne dla okręgu (regionu), zwłaszcza dotyczące szkolnictwa,
opieki zdrowotnej, gospodarki przestrzennej i planowania urbanistycznego,
rozwoju gospodarczego, komunikacji i infrastruktury komunikacyjnej oraz
planowania i rozwoju sieci instytucji oświatowych, służby zdrowia, socjalnych i
kulturalnych.
Zadania lokalnego i okręgowego (regionalnego)
zakresu działania określa ustawa. Przy
rozdziale tych zadań pierwszeństwo będą miały jednostki najbliższe obywatelowi.
Przy określaniu zakresu działania jednostek samorządu lokalnego i okręgowego (regionalnego) należy wziąć pod uwagę rozległość i charakter zadań oraz wymóg skuteczności i ekonomiki.
Artykuł 135[5]
Jednostki samorządu lokalnego i okręgowego (regionalnego) mają prawo, w ramach ustawy, określać w statutach swoją organizację wewnętrzną i zakres działania swoich organów oraz dostosować je do lokalnych potrzeb i możliwości.
Artykuł
136
Jednostki samorządu lokalnego i okręgowego
(regionalnego) są samodzielne w rozwiązywaniu spraw lokalnych; nadzorowi
właściwych organów państwowych podlega tylko zgodność ich działań z Konstytucją
i ustawami[6].
Jednostki samorządu lokalnego i okręgowego (regionalnego) mają prawo do własnych dochodów, którymi swobodnie dysponują w celu wykonywania zadań z zakresu swojej działalności.
Dochody jednostek samorządu lokalnego i okręgowego (regionalnego) muszą odpowiadać kompetencjom przewidzianym w Konstytucji i ustawie.
Państwo ma obowiązek pomagać finansowo słabszym jednostkom samorządu lokalnego, zgodnie z ustawą.
[1] Nowe brzmienie tytułu rozdziału VI nadano ustawą ww. ( przyp. red.).
[2] Art. 132 w brzmieniu nadanym ustawą ww. ( przyp. red.).
[3] Art. 133 w brzmieniu nadanym ustawą z 9 XI 2000 r. ( przyp. red.).
[4] Art. 134 wprowadzony ustawą ww. ( przyp. red.).
[5] Art. 135 wprowadzony ustawą ww. ( przyp. red.).
[6] Art. 136 w brzmieniu nadanym ustawą z 9 XI 2000 r. ( przyp. red.).
[7] Art. 137 w brzmieniu nadanym ustawą ww. ( przyp. red.).