Konstytucja Republiki Estońskiej
Rozdział V
PREZYDENT REPUBLIKI
§ 77
Prezydent Republiki jest głową Państwa Estońskiego.
§ 78
Prezydent Republiki:
1) reprezentuje Republikę Estońską w stosunkach międzynarodowych;
2) na wniosek Rządu Republiki mianuje i odwołuje przedstawicieli dyplomatycznych Republiki Estońskiej, przyjmuje listy uwierzytelniające przedstawicieli dyplomatycznych akredytowanych w Estonii;
3) zarządza wybory zwyczajne do Riigikogu, a także, zgodnie z § 89, 97, 105 i 119 Konstytucji, wybory przedterminowe do Riigikogu;
4) zwołuje, zgodnie z § 66 Konstytucji, nowo wybrane Riigikogu i otwiera jego pierwsze posiedzenie;
5) przedstawia Przewodniczącemu Riigikogu propozycję zwołania nadzwyczajnej sesji Riigikogu, zgodnie z § 68 Konstytucji;
6) ogłasza ustawy, zgodnie z § 105 i 107 Konstytucji, i podpisuje listy ratyfikacyjne;
7) wydaje dekrety, zgodnie z § 109 i 110 Konstytucji;
8) wnosi projekty zmian do Konstytucji;
9) desygnuje kandydata na urząd Prezesa Rady Ministrów, zgodnie z § 89 Konstytucji;
10) powołuje i odwołuje członków rządu, zgodnie z § 89, 90 i 92 Konstytucji;
11) przedstawia Riigikogu wniosek o powołanie Przewodniczącego Sądu Państwowego, Prezesa Rady Banku Estonii, Kontrolera Państwowego, Kanclerza Sprawiedliwości i Dowódcy lub Głównodowodzącego Sił Obrony;
12) na wniosek Rady Banku Estonii mianuje Prezydenta Banku Estonii;
13) na wniosek Sądu Państwowego mianuje sędziów;
14) na wniosek Rządu Republiki i dowodzącego Siłami Obrony mianuje i odwołuje dowództwo Sił Obrony;
15) przyznaje nagrody państwowe, nadaje stopnie wojskowe i dyplomatyczne;
16) jest naczelnym zwierzchnikiem obrony państwa;
17) przedstawia Riigikogu propozycję wprowadzenia stanu wojennego, ogłoszenia mobilizacji i demobilizacji oraz, zgodnie z § 129 Konstytucji, wprowadzenia stanu wyjątkowego;
18) w razie zbrojnej napaści skierowanej przeciwko Estonii wprowadza stan wojenny, ogłasza mobilizację i mianuje Głównodowodzącego Siłami Obrony, zgodnie z § 128 Konstytucji;
19) w trybie ułaskawienia uwalnia skazanych, na ich prośbę, od odbywania kary lub łagodzi karę;
20) wszczyna postępowanie karne przeciwko Kanclerzowi Sprawiedliwości, zgodnie z § 145 Konstytucji.
§ 79
Prezydenta Republiki wybiera Riigikogu lub, w przypadku określonym w ustępie czwartym niniejszego paragrafu, kolegium wyborców.
Prawo do zgłaszania kandydata na urząd Prezydenta Republiki ma nie mniej niż jedna piąta członków Riigikogu.
Na kandydata na urząd Prezydenta Republiki może być zgłoszona osoba, która uzyskała prawa obywatelskie Estonii z mocy urodzenia i ukończyła 40 lat.
Prezydenta Republiki wybiera się w głosowaniu tajnym. Każdy członek Riigikogu ma jeden głos. Za wybranego uważa się kandydata, za którym głosowała większość dwóch trzecich członków Riigikogu. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości głosów, to następnego dnia przeprowadza się nową turę głosowania. Przed drugą turą głosowania dokonuje się ponownego zgłaszania kandydatów. Jeżeli w drugiej turze głosowania żaden z kandydatów nie otrzyma wymaganej większości głosów, to tego samego dnia przeprowadza się trzecią turę głosowania, w której występują dwaj kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów. Jeżeli Prezydent Republiki nie zostanie wybrany i w trzeciej turze głosowania, to Przewodniczący Riigikogu zwołuje w ciągu miesiąca kolegium wyborców w celu wybrania Prezydenta Republiki.
Kolegium wyborców składa się z członków Riigikogu i przedstawicieli rad samorządów lokalnych. Każda rada samorządu lokalnego wybiera do kolegium wyborców co najmniej jednego przedstawiciela, który musi być obywatelem Estonii.
Riigikogu przedstawia kolegium wyborców dwóch kandydatów na urząd prezydenta, którzy otrzymali największą liczbę głosów w Riigikogu. Prawo zgłaszania kandydata na urząd prezydenta ma także co najmniej dwudziestu jeden członków kolegium wyborczego.
Kolegium wyborców wybiera Prezydenta Republiki większością głosów swych członków biorących udział w głosowaniu. Jeżeli w pierwszej turze głosowania żaden z kandydatów nie zostanie wybrany, to tego samego dnia przeprowadza się drugą turę głosowania, w której uczestniczą dwaj kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów.
Szczegółowy tryb wyborów Prezydenta Republiki określa ustawa o wyborach Prezydenta Republiki.
§ 80
Prezydenta Republiki wybiera się na pięć lat. Nikt nie może zostać wybranym na urząd Prezydenta Republiki więcej niż na dwie kolejne kadencje.
Wybory zwyczajne Prezydenta Republiki przeprowadza się nie wcześniej niż na sześćdziesiąt i nie później niż na dziesięć dni przed upływem kadencji Prezydenta Republiki.
§ 81
Prezydent Republiki obejmując urząd składa przed Riigikogu następującą przysięgę narodowi Estonii: "Obejmując urząd Prezydenta Republiki, ja (imię i nazwisko) uroczyście ślubuję, że będę niezłomnie bronić Konstytucji i prawa Republiki Estońskiej, że będę sprawiedliwie i bezstronnie korzystać z danej mi władzy, że będę wiernie i sumiennie wykonywać swoje obowiązki, dokładając wszystkich swych sił i umiejętności dla dobra narodu Estonii i Republiki Estońskiej".
§ 82
Opróżnienie urzędu Prezydenta Republiki następuje:
1) w razie podania się do dymisji;
2) wraz z uprawomocnieniem sądowego wyroku skazującego wobec niego;
3) w razie śmierci;
4) w chwili objęcia urzędu przez nowego Prezydenta Republiki.
§ 83
Jeżeli Sąd Państwowy orzeknie trwałą niezdolność Prezydenta Republiki do pełnienia obowiązków, lub jeżeli w określonych w ustawie przypadkach Prezydent nie może wykonywać ich czasowo, lub jeżeli jego urząd został przedterminowo opróżniony, to obowiązki Prezydenta Republiki przechodzą tymczasowo na Przewodniczącego Riigikogu.
Na czas pełnienia przez Przewodniczącego Riigikogu obowiązków Prezydenta Republiki ustają jego kompetencje jako członka Riigikogu.
W okresie wykonywania obowiązków Prezydenta Republiki, Przewodniczący Riigikogu nie może, bez zgody Sądu Państwowego, zarządzać przedterminowych wyborów do Riigikogu i odmawiać ogłaszania ustaw.
Jeżeli Prezydent Republiki nie może wykonywać swoich obowiązków przez okres dłuższy niż trzy miesiące lub gdy jego urząd zostaje przedterminowo opróżniony, Riigikogu wybiera w ciągu czternastu dni nowego Prezydenta Republiki, zgodnie z § 79 Konstytucji.
§ 84
Wraz z objęciem urzędu Prezydenta Republiki ustają wszelkie jego kompetencje i obowiązki na wszystkich stanowiskach, które piastuje on z wyboru bądź mianowania i na czas kadencji zawiesza on również swoją przynależność partyjną.
§ 85
Prezydent Republiki może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej tylko na wniosek Kanclerza Sprawiedliwości i za zgodą większości członków Riigikogu.