SĄD

Wymiar sprawiedliwości w Republice Litewskiej sprawowany jest wyłącznie przez sądy.

Sędziowie i sądy wymierzając sprawiedliwość, są niezawiśli.

Sędziowie przy rozpatrywaniu spraw podlegają tylko ustawie.

Sąd wydaje wyrok w imieniu Republiki Litewskiej.

Sędziowie nie mogą stosować ustawy, która jest sprzeczna z Konstytucją.

Jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że ustawa lub inny akt prawny, który może być zastosowany w danej sprawie, są sprzeczne z Konstytucją, sąd zawiesza rozpatrywanie sprawy i zwraca się do Sądu Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy lub innego aktu prawnego z Konstytucją.

Sądami Republiki Litewskiej są: Litewski Sąd Najwyższy, Litewski Sąd Apelacyjny, sądy apigardowe i apilinkowe ¹³.

Do rozstrzygania spraw administracyjnych, z zakresu prawa pracy, spraw rodzinnych, a także innych spraw mogą zostać, w drodze ustawy, powołane sądy szczególne.

W czasie pokoju nie mogą być w Republice Litewskiej tworzone sądy nadzwyczajne.

Strukturę i kompetencje sądów określa ustawa o sądach Republiki Litewskiej.

Sędziami w Litwie mogą być wyłącznie obywatele Republiki Litewskiej.

Sędziów Sądu Najwyższego, a spośród nich przewodniczącego, powołuje i odwołuje Sejm na wniosek Prezydenta Republiki.

Sędziów Sądu Apelacyjnego, a spośród nich przewodniczącego, powołuje Prezydent Republiki za zgodą Sejmu.

Sędziów sądów apigardowych, apilinkowych i sądów szczególnych oraz przewodniczących tych sądów powołuje i, gdy jest to konieczne,przenosi ich siedziby Prezydent Republiki.

W sprawach powoływania sędziów, awansów, przenoszenia lub zwolnienia z funkcji, Prezydent Republiki zasięga rady organu sędziowskiego, określonego przez ustawę.

Osoba powołana na sędziego składa, w trybie określonym przez ustawę, przysięgę wierności Republice Litewskiej i wymierzania sprawiedliwości wyłącznie w zgodzie z ustawą.

Sędzia nie może pełnić żadnych funkcji z wyboru lub mianowania, prowadzić przedsiębiorstwa, działalności handlowej, pracować w jakichkolwiek instytucjach bądź zakładach prywatnych. Nie może też otrzymywać innego wynagrodzenia oprócz wynagrodzenia sędziowskiego oraz wynagrodzenia za działalność pedagogiczną lub twórczą.

Sędzia nie może uczestniczyć w działalności partii i organizacji politycznych.

Ingerowanie organów władzy lub administracji państwowej, członków Sejmu i innych funkcjonariuszy, partii, organizacji politycznych i społecznych lub poszczególnych obywateli w działalność sędziów lub sądów jest zabronione i powoduje pociągnięcie do odpowiedzialności przewidzianej przez ustawę.

Sędzia nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej, aresztowany ani w żaden inny sposób nie może być ograniczona jego wolność bez zgody Sejmu, a w okresie między sesjami Sejmu --- bez zgody Prezydenta Republiki.

Sędzia sądu Republiki Litewskiej może zostać, w trybie przewidzianym przez ustawę, zwolniony z zajmowanego stanowiska w następujących przypadkach:

1)na własną prośbę;

2)po zakończeniu kadencji lub osiągnięciu przewidzianego przez ustawę wieku emerytalnego;

3)z powodu stanu zdrowia;

4)w przypadku wyboru na inny urząd lub dobrowolnego podjęcia innego zatrudnienia;

5)w przypadku dopuszczenia się czynu szkodzącego dobremu imieniu sędziego;

6)w przypadku uprawomocnienia się skazującego go wyroku sądowego.

Przewodniczący i sędziowie Sądu Najwyższego, także przewodniczący i sędziowie Sądu Apelacyjnego mogą być pozbawieni swych funkcji przez Sejm w procedurze impeachmentu, w przypadku poważnego naruszenia Konstytucji lub złamania przysięgi, a także w przypadku wyjścia na jaw popełnienia przestępstwa.

Rozpoznawanie spraw przed wszystkimi sądami odbywa się jawnie. Sąd może uchylić jawność, gdy przemawia za tym potrzeba ochrony tajemnicy życia osobistego lub rodzinnego, a także jeśli w toku rozprawy może zostać ujawniona tajemnica państwowa, zawodowa lub handlowa.

Postępowanie sądowe w Republice Litewskiej jest prowadzone w języku państwowym.

Osobom niewładającym językiem litewskim zapewnia się prawo do pomocy tłumacza w śledztwie i na rozprawie sądowej.

Prokurator w imieniu państwa wszczyna śledztwo, kieruje nim i wnosi oskarżenie w sprawach karnych.

W przypadkach przewidzianych w ustawie Prokurator broni praw i legalnych interesów osób, społeczeństwa i państwa.

Prokurator wykonując swe obowiązki, jest niezawisły i podlega tylko ustawie.

Prokuraturę Republiki Litewskiej tworzą Prokuratura Generalna i prokuratury terytorialne.

Prokuratora Generalnego powołuje i odwołuje, za zgodą Sejmu, Prezydent Republiki.

Tryb powoływania i zwalniania prokuratorów oraz ich status określa ustawa.