E. POSTANOWIENIA OGÓLNE

§ 921

Na wyższe urzędy w państwie mogą być mianowani tylko obywatele norwescy, mężczyźni i kobiety, którzy mówią językiem kraju i równocześnie:

a) albo byli urodzeni w Królestwie z rodziców będących wówczas poddanymi państwa;

b) albo byli urodzeni za granicą z rodziców Norwegów, którzy w tym czasie nie byli poddanymi innego państwa;

c) albo zamieszkiwali dziesięć lat w Królestwie;

d) albo zostali naturalizowani przez Storting.

Jednakże inni mogą być mianowani wykładowcami w uniwersytecie i w innych szkołach wyższych, lekarzami i konsulami za granicą.

1 Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 15 czerwca 1878 r., 4 czerwca 1892 r., 19 marca 1901 r., 24 maja 1919 r. i 10 czerwca 1952 r.

§ 931

W celu zachowania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa lub popierania międzynarodowego porządku prawnego i współpracy między narodami, Storting może większością trzech czwartych zgodzić się, aby organizacja międzynarodowa, do której Norwegia należy lub będzie należeć, mogła w obrębie przedmiotowo określonych materii realizować uprawnienia, które zgodnie z niniejszą Konstytucją przysługują władzom norweskim, jednakże nie uprawnienia do zmiany niniejszej Konstytucji. Do wyrażenia zgody przez Storting konieczna jest, podobnie jak przy rozpatrywaniu projektów zmian Konstytucji, obecność przynajmniej dwóch trzecich jego członków.

Postanowienia niniejszego paragrafu nie mają zastosowania w wypadku przynależności do organizacji międzynarodowej, której decyzje wywołują dla Norwegii tylko skutki w zakresie prawa międzynarodowego.

1 Uchylony rezolucją z 18 listopada 1905 r., przywrócony na mocy poprawki do konstytucji z 8 marca 1962 r

§ 94

Pierwszy lub, gdy nie jest to możliwe, drugi zwyczajny Storting ustali przyjęcie nowego powszechnego kodeksu cywilnego i karnego. Do tego czasu pozostają w mocy ustawy aktualnie obowiązujące w państwie, o ile nie są sprzeczne z niniejszą Konstytucją lub prowizorycznymi rozporządzeniami, które mogą być w międzyczasie wydane.

Istniejące stałe podatki zachowują także moc obowiązującą do następnego Stortingu.

§ 95

Żadne zwolnienia, protekcje, moratoria lub rekompensaty nie mogą być przyznane po wejściu w życie nowego powszechnego kodeksu.

§ 96

Nikt nie może zostać skazany inaczej niż zgodnie z ustawą, ani ukarany bez wcześniejszego wyroku. Przesłuchanie przy użyciu tortur nie może mieć miejsca.

§ 97

Żadna ustawa nie może działać wstecz.

§ 98

Z wynagrodzeń, które płacone są urzędnikom sądowym, nie mogą być pobierane żadne płatności dla Skarbu Państwa.

§ 99

Nikt nie może być przetrzymywany w areszcie, z wyjątkiem wypadków określonych w ustawie i w sposób przepisany w ustawach. Za bezpodstawne aresztowanie lub bezprawne zatrzymanie urzędnik jest odpowiedzialny przed uwięzionym.

Rząd nie jest uprawniony do użycia sił zbrojnych przeciwko obywatelom państwa, inaczej niż w formie określonej w ustawodawstwie, chyba że jakieś zgromadzenie zakłóca spokój publiczny i nie rozprasza się niezwłocznie po trzykrotnym wyraźnym odczytaniu przez cywilnego urzędnika artykułów kodeksu dotyczących rozruchów.

§ 100

Istnieje wolność prasy. Nikt nie może być ukarany za napisany tekst, niezależnie od jego treści, oddany do druku lub publikacji, chyba że świadomie i jawnie przejawia sam lub namawia innych do nieposłuszeństwa wobec prawa, lekceważenia religii, moralności lub konstytucyjnych władz, sprzeciwiania się ich nakazom albo wysuwa fałszywe i oszczercze oskarżenia przeciwko komukolwiek. Każdemu wolno wypowiadać własną opinię o administracji państwowej lub na jakikolwiek inny temat.

§ 101

Nowe i stałe przywileje, zakładające ograniczenia wolności gospodarki, nie będą przyznawane nikomu w przyszłości.

§ 102

Rewizje w domach nie mogą być przeprowadzane, chyba że w sprawach kryminalnych.

§ 103

Azyl ochronny dla dłużników przyznaje się tylko tym, którzy poddali się bankructwu.

§ 104

Ziemia i nieruchomości nie podlegają konfiskacie w żadnym wypadku.

§ 105

Jeżeli dobro państwa wymaga oddania ruchomej lub nieruchomej własności do użytku publicznego, wypłaca się pełną rekompensatę ze Skarbu Państwa.

§ 106

Zarówno sumy ze sprzedaży, jak i dochody z ziemi stanowiącej beneficja kościelne, mogą być wykorzystane dla pożytku duchowieństwa i popierania edukacji. Własność instytucji charytatywnych może być wykorzystana wyłącznie dla pożytku tych instytucji.

§ 107

Prawo posiadania dziedzicznego majątku i prawo dziedziczenia własności ziemskiej 1) nie mogą zostać zniesione. Szczegółowe warunki, na których prawa te będą przedłużone z największą korzyścią dla państwa i pożytkiem dla ludności wiejskiej, zostaną określone przez pierwszy lub drugi kolejny Storting.

§ 108

Żadne hrabstwa, baronie, majoraty i fideikomisy nie będą w przyszłości ustanawiane.

§ 1091

Każdy obywatel państwa z zasady jest jednakowo zobowiązany służyć przez określony czas w obronie Ojczyzny, bez względu na urodzenie lub majątek.

Ustawa określa stosowanie tej zasady i jej ograniczenia.

1 Treść na mocy poprawki do konstytucji z 12 kwietnia 1907 r.

§ 1101

Władze państwa są zobowiązane do stworzenia warunków umożliwiających każdej zdolnej do pracy osobie utrzymywanie się ze swej pracy.

Ustawa określa szczegółowe postanowienia o prawach pracowników we współzarządzaniu zakładem pracy.

1 Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 12 czerwca 1925 r. Przywrócony na mocy poprawki do konstytucji z 16 listopada 1954 r.; treść na mocy poprawki do konstytucji z 5 maja 1980 r.

§ 110a1

Władze państwa są zobowiązane do stworzenia warunków umożliwiających Lapońskiej grupie narodowościowej zachowanie i rozwój ich języka, kultury i stylu życia.

1 Treść na mocy poprawki do konstytucji z 27 maja 1988 r.

§ 110b1

Każdy ma prawo do środowiska naturalnego, które sprzyja zdrowiu, i do natury, której zasoby i różnorodność podlegają ochronie. Bogactwa naturalne powinny być wykorzystywane na podstawie długoterminowych i wielostronnych przemyśleń tak, aby prawo to ochronić również dla następnych pokoleń.

Dla ochrony praw, o których mowa w ustępie poprzednim, obywatele mają prawo do informacji o stanie środowiska naturalnego i o konsekwencjach planowanych i rozpoczętych ingerencji w naturę.

Władze państwa wydadzą dodatkowe przepisy dla wprowadzenia w życie tych zasad.

1 Wprowadzony na mocy poprawki do konstytucji z 19 czerwca 1992 r., nr 432.

§ 1111

Formę i barwy flagi norweskiej określa ustawa.

1 Treść na mocy poprawki do konstytucji z 21 listopada 1905 r.

§ 1121

Jeżeli doświadczenie pokaże, że jakaś część niniejszej Konstytucji Królestwa Norwegii powinna być zmieniona, propozycja w tej sprawie przedłożona będzie pierwszemu, drugiemu lub trzeciemu Stortingowi po nowych wyborach i publicznie ogłoszona drukiem. O przyjęciu proponowanej zmiany zadecyduje jednak pierwszy, drugi lub trzeci Storting po następnych wyborach. Jednak poprawki takie nigdy nie mogą przeczyć zasadom niniejszej Konstytucji, a mogą jedynie dotyczyć modyfikacji poszczególnych postanowień, które nie zmieniają ducha Konstytucji; poprawki takie wymagają zgody dwóch trzecich Stortingu.

Przyjęte w taki sposób poprawki do Konstytucji podpisywane są przez Prezydenta i Sekretarza Stortingu i przesyłane Królowi do publicznego ogłoszenia drukiem jako obowiązującego przepisu Konstytucji Królestwa Norwegii.

1 Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 9 października 1905 r., 16 lipca 1913 r., 5 lipca 1946 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.

vacat


1) W orginale: "Odels- og Aasaedesretten", oznacza nazwę staronorweskiej instytucji związanej z prawem dziedziczenia ziemi (przyp. tłum.).