ZASADY PODSTAWOWE

Artykuł 1

(Republika Portugalska)

Portugalia jest suwerenną Republiką, opartą na godności osoby ludzkiej i na woli ludu, zaangażowaną w budowę społeczeństwa wolnego, sprawiedliwego i solidarnego.

Artykuł 2

(Demokratyczne państwo prawne)

Republika Portugalska jest demokratycznym państwem prawnym, opartym na suwerenności ludu, na demokratycznym pluralizmie wypowiedzi i demokratycznej organizacji politycznej, na poszanowaniu i zagwarantowaniu realizacji podstawowych praw i wolności oraz na podziale i współzależności władz, dążącym do urzeczywistnienia demokracji gospodarczej, społecznej i kulturalnej oraz do pogłębienia demokracji partycypacyjnej.

Artykuł 3

(Suwerenność i zasada legalizmu)

1. Suwerenność, jedna i niepodzielna, należy do ludu, który sprawuje ją w formach przewidzianych przez Konstytucję.

2. Państwo podlega Konstytucji i opiera się na legalizmie demokratycznym.

3. Ważność ustaw i innych aktów ustanowionych przez państwo, regiony autonomiczne, władze lokalne oraz przez wszelkie inne podmioty publiczne zależy od ich zgodności z Konstytucją.

Artykuł 4

(Obywatelstwo portugalskie)

Obywatelami portugalskimi są wszyscy, których ustawa lub umowa międzynarodowa uznaje za takich.

Artykuł 5

(Terytorium)

1. Portugalia obejmuje terytorium historycznie wyznaczone na kontynencie europejskim oraz archipelagi Azorów i Madery.

2. Ustawa określa zasięg i granice wód terytorialnych, wyłączną strefę ekonomiczną oraz prawa Portugalii do przyległego dna morskiego.

3. Państwo nie może odstąpić żadnej części terytorium portugalskiego ani suwerennych praw, jakie nad nim sprawuje, z zastrzeżeniem korekty granic.

Artykuł 6

(Państwo unitarne)

1. Państwo jest unitarne i respektuje w swojej organizacji i sposobie funkcjonowania autonomiczny ustrój wysp oraz zasady subsydiarności, autonomii jednostek władzy lokalnej i demokratycznej decentralizacji administracji publicznej.

2. Archipelagi Azorów i Madery stanowią odrębne regiony autonomiczne, posiadające własne statuty polityczno-administracyjne i organy władzy.

Artykuł 7

(Stosunki międzynarodowe)

1. Portugalia w stosunkach międzynarodowych kieruje się zasadami: niepodległości narodowej, poszanowania praw człowieka, praw narodów, równości między państwami, pokojowego rozwiązywania konfliktów międzynarodowych, nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw i współpracy ze wszystkimi innymi narodami w celu emancypacji i rozwoju ludzkości.

2. Portugalia popiera zniesienie imperializmu, kolonializmu i wszelkich innych form agresji, dominacji i wyzysku w stosunkach między narodami, a także powszechne, równoczesne i kontrolowane rozbrojenie, rozwiązanie bloków polityczno-wojskowych i ustanowienie zbiorowego systemu bezpieczeństwa, w celu wprowadzenia międzynarodowego ładu, który zapewni pokój i sprawiedliwość w stosunkach między narodami.

3. Portugalia uznaje prawo narodów do samostanowienia i niepodległości oraz do rozwoju, a także prawo do powstawania przeciw wszelkim formom ucisku.

4. Portugalia utrzymuje uprzywilejowane więzi przyjaźni i współpracy z krajami portugalskojęzycznymi.

5. Portugalia angażuje się w umacnianie tożsamości europejskiej i w pogłębianie działań państw europejskich na rzecz demokracji, pokoju, postępu gospodarczego i sprawiedliwości w stosunkach między narodami.

6. Portugalia może, na zasadach wzajemności, przy poszanowaniu zasady subsydiarności i mając na uwadze osiągnięcie równowagi gospodarczej i społecznej, zawrzeć umowę o wspólnym wykonywaniu kompetencji niezbędnych do budowy unii europejskiej.

Artykuł 8

(Prawo międzynarodowe)

1. Normy i zasady prawa międzynarodowego ogólnego lub powszechnego stanowią integralną część prawa portugalskiego.

2. Normy zawarte w umowach międzynarodowych ratyfikowanych lub zaaprobowanych zgodnie z prawem wewnętrznym stanowią część porządku wewnętrznego od chwili ich urzędowego opublikowania, dopóki wiążą one Państwo Portugalskie w stosunkach międzynarodowych.

3. Normy ustanowione przez właściwe organy organizacji międzynarodowych, których Portugalia jest członkiem, obowiązują bezpośrednio w porządku wewnętrznym, jeżeli tak zostało ustanowione w stosownych traktatach założycielskich.

Artykuł 9

(Podstawowe zadania państwa)

Do podstawowych zadań państwa należy:

a) zagwarantowanie niepodległości narodowej i stworzenie warunków politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych, które jej sprzyjają;

b) zagwarantowanie podstawowych praw i wolności oraz zapewnienie poszanowania zasad demokratycznego państwa prawnego;

c) obrona demokracji politycznej, zapewnienie i pobudzanie demokratycznego udziału obywateli w rozwiązywaniu problemów narodowych;

d) dbanie o dobrobyt i jakość życia ludu, o rzeczywistą równość między Portugalczykami, a także o urzeczywistnianie praw gospodarczych, społecznych, kulturalnych oraz praw dotyczących środowiska naturalnego, poprzez przemianę i modernizację struktur gospodarczych i społecznych;

e) ochrona i podnoszenie wartości dziedzictwa kulturowego ludu portugalskiego, ochrona przyrody i środowiska, zachowanie zasobów naturalnych i zapewnienie prawidłowego zagospodarowania terytorium;

f) zapewnienie wykształcenia i kształcenia ustawicznego, ochrona używania języka portugalskiego i popieranie jego rozpowszechniania w świecie;

g) popieranie harmonijnego rozwoju całego terytorium państwowego, przy uwzględnieniu, w szczególności, peryferyjnego położenia archipelagów Azorów i Madery;

h) popieranie równości mężczyzn i kobiet.

Artykuł 10

(Wybory powszechne i partie polityczne)

1. Lud sprawuje władzę polityczną poprzez wybory powszechne, równe, bezpośrednie, okresowe i przeprowadzane w głosowaniu tajnym, poprzez referendum oraz inne formy przewidziane w Konstytucji.

2. Partie polityczne przyczyniają się do organizowania i wyrażania woli ludu, przy poszanowaniu zasad niepodległości narodowej, jedności państwa i demokracji politycznej.

Artykuł 11

(Symbole narodowe)

1. Flagą narodową, symbolem suwerenności Republiki, niepodległości, jedności i integralności Portugalii jest flaga przyjęta przez Republikę ustanowioną przez Rewolucję z 5 października 1910 roku.

2. Hymnem narodowym jest ''A Portuguesa''.