Rozdział 3
USTRÓJ FEDERALNY
1. W skład Federacji Rosyjskiej wchodzą podmioty Federacji Rosyjskiej:
Republika Adygeja (Adygeja), Republika Ałtaj, Republika Baszkortostan, Republika Buriacja, Republika Degestan, Republika Inguska, Republika Kabardyjsko-Bałkarska, Republika Kałmycja-Chalmg Tangcz, Republika Karaczajsko-Czerkieska, Republika Karelia, Republika Komi, Republika Marij Eł, Republika Mordowia, Republika Sacha (Jakucja), Republika Północna Osetia, Republika Tatarstan (Tatarstan), Republika Tywa, Republika Udmurcka, Republika Chakasja, Republika Czeczeńska, Republika Czuwaska - Czawasz Republika
(1)
;
Kraj Ałtajski, Kraj Krasnodarski, Kraj Krasnojarski, Kraj Nadmorski, Kraj Stawropolski, Kraj Chabarowski.
Obwód Amurski, Obwód Archangielski, Obwód Astrachański, Obwód Biełgorodski, Obwód Briański, Obwód Władymirski, Obwód Wołgogradzki, Obwód Wołogdziański, Obwód Woroneski, Obwód Iwanowski, Obwód Irkucki, Obwód Kaliningradzki, Obwód Kałuski, Obwód Kamczacki, Obwód Kemerowski, Obwód Kirowski, Obwód Kostromski, Obwód Kurgański, Obwód Kurski, Obwód Leningradzki, Obwód Lipiecki, Obwód Magadański, Obwód Moskiewski, Obwód Murmański, Obwód Niżegorodzki, Obwód Nowogrodzki, Obwód Nowosybirski, Obwód Omski, Obwód Orenburski, Obwód Orłowski, Obwód Penzeński, Obwód Permski, Obwód Pskowski, Obwód Rostowski, Obwód Riazański, Obwód Samarski, Obwód Saratowski, Obwód Sachaliński, Obwód Swierdłowski, Obwód Smoleński, Obwód Tambowski, Obwód Twerski, Obwód Tomski, Obwód Tulski, Obwód Tiumeński, Obwód Uljanowski, Obwód Czelabiński, Obwód Czytyjski, Obwód Jarosławski;
Moskwa, Sankt-Petersburg - miasta o znaczeniu federalnym;
Żydowski Obwód Autonomiczny;
Agiński Buriacki Okręg Autonomiczny, Komi-Permiacki Okręg Autonomiczny, Koriacki Okręg Autonomiczny, Nieniecki Okręg Autonomiczny, Tajmyrski (Dołgańsko-Nieniecki) Okręg Autonomiczny, Ust'-Ordyński Buriacki Okręg Autonomiczny, Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny, Czukocki Okręg Autonomiczny, Ewenkijski Okręg Autonomiczny, Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny.
2. Przyjęcie do Federacji Rosyjskiej i utworzenie w jej składzie nowego podmiotu dokonuje się w trybie przewidzianym federalną ustawą konstytucyjną.
Artykuł 66
1. Status republiki określają Konstytucja Federacji Rosyjskiej i konstytucja republiki.
2. Status kraju, obwodu, miasta o znaczeniu federalnym, obwodu autonomicznego i okręgu autonomicznego określają Konstytucja Federacji Rosyjskiej i statut kraju, obwodu, miasta o znaczeniu federalnym, obwodu autonomicznego i okręgu autonomicznego, uchwalane przez organ ustawodawczy (przedstawicielski) odpowiedniego podmiotu Federacji Rosyjskiej.
3. Na wniosek organów ustawodawczych i wykonawczych obwodu autonomicznego i okręgu autonomicznego może zostać uchwalona ustawa federalna o obwodzie autonomicznym lub okręgu a
utonomicznym.4. Stosunki okręgów autonomicznych wchodzących w skład kraju lub obwodu mogą być regulowane przez ustawę federalną oraz umowę zawarte między organami władzy państwowej okręgu autonomicznego a, odpowiednio, organami władzy państwowej kraju lu
b obwodu.5. Status podmiotu Federacji Rosyjskiej może zostać zmieniony za obopólną zgodą Federacji Rosyjskiej i podmiotu Federacji Rosyjskiej, zgodnie z federalną ustawą konstytucyjną.
Artykuł 67
1. Terytorium Federacji Rosyjskiej obejmuje terytoria jej podmiotów, wody wewnętrzne oraz morze terytorialne i przestrzeń powietrzną nad nimi.
2. Federacja Rosyjska ma suwerenne prawa i sprawuje jurysdykcję na obszarze szelfu kontynentalnego i wyłącznej strefy ekonomicznej Federacji Rosyjskiej w trybie określonym przez ustawę federalną i normy prawa międzynarodowego.
3. Granice między podmiotami Federacji Rosyjskiej mogą ulec zmianie za ich obopólną zgodą.
Artykuł 68
1. Językiem państwowym Federacji Rosyjskiej na całym jej terytorium jest język rosyjski.
2. Republiki mają prawo określać własne języki państwowe. W organach władzy państwowej, organach samorządu terytorialnego oraz instytucjach państwowych republik są one używane na równi z językiem państwowym Federacji Rosyjskiej.
3. Federacja Rosyjska gwarantuje wszystkim jej narodom prawo do zachowania języka ojczystego, stworzenie warunków do jego nauczania i rozwijania.
Artykuł 69
Federacja Rosyjska gwarantuje prawa rdzennych niewielkich liczebnie narodowości, zgodnie z ogólnie uznanymi zasadami i normami prawa międzynarodowego oraz umowami międzynarodowymi zawartymi przez Federację Rosyjską.
Artykuł 70
1. Flagę państwową, godło i hymn Federacji Rosyjskiej, ich opis oraz tryb oficjalnego używania określa federalna ustawa konstytucyjna.
2. Stolicą Federacji Rosyjskiej jest miasto Moskwa. Status stolicy określa ustawa federalna.
Artykuł 71
Zakres działania Federacji Rosyjskiej obejmuje:
a) (2) uchwalanie i zmianę Konstytucji Federacji Rosyjskiej i ustaw federalnych oraz kontrolę ich przestrzegania;
b) ustrój federalny i terytorium Federacji Rosyjskiej;
c) regulowanie i ochronę praw i wolności człowieka i obywatela; obywatelstwo w Federacji Rosyjskiej; regulowanie i ochronę praw mniejszości narodowych;
d) określanie systemu federalnych organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, tryb ich organizacji i działania; powoływanie federalnych organów władzy państwowej;
e) federalną własność państwową i zarządzanie nią;
f) określanie podstaw polityki federalnej i federalne programy w dziedzinie państwowego, ekonomicznego, ekologicznego, społecznego, kulturalnego i narodowego rozwoju Federacji Rosyjskiej;
g) stanowienie prawnych podstaw jednolitego rynku; regulowanie zagadnień finansowych, dewizowych, kredytowych i celnych, emisji pieniądza, zasad polityki cenowej; federalne służby ekonomiczne łącznie z bankami federalnymi;
h) budżet federalny, federalne podatki i opłaty; federalne fundusze rozwoju regionalnego;
i) federalne systemy energetyczne, energetykę jądrową, materiały rozszczepialne; transport federalny, federalne linie komunikacyjne, federalną informację i łączność; działalność w kosmosie;
j) politykę zagraniczną i stosunki międzynarodowe Federacji Rosyjskiej, umowy międzynarodowe Federacji Rosyjskiej; sprawy wojny i pokoju;
k) stosunki gospodarcze Federacji Rosyjskiej z zagranicą;
l) obronę i bezpieczeństwo; produkcję na potrzeby obronności; określanie trybu sprzedaży i zakupu broni, amunicji, sprzętu wojskowego i innego mienia wojskowego; wytwarzanie substancji trujących, środków narkotycznych i tryb ich wykorzystywania;
ł) określanie statusu i ochronę granicy państwowej, morza terytorialnego, przestrzeni powietrznej, wyłącznej strefy ekonomicznej oraz szelfu kontynentalnego Federacji Rosyjskiej;
m) ustrój sądów; prokuraturę; ustawodawstwo karne, karno-procesowe i karno-wykonawcze; amnestię i prawo łaski; ustawodawstwo cywilne, cywilno-procesowe i arbitrażowo-procesowe; prawne regulowanie własności intelektualnej;
n) federalne prawo kolizyjne;
o) służbę meteorologiczną, normy, wzorce, system metryczny i rachubę czasu; geodezję i kartografię; nazewnictwo geograficzne; oficjalną statystykę i rachunkowość;
p) odznaczenia państwowe i tytuły honorowe Federacji Rosyjskiej;
r) federalną służbę państwową.
Artykuł 72
1. Wspólny zakres działania Federacji Rosyjskiej i podmiotów Federacji Rosyjskiej obejmuje:
a) zapewnianie zgodności konstytucji i ustaw republik, statutów, ustaw i innych normatywnych aktów prawnych krajów, obwodów, miast o znaczeniu federalnym, obwodu autonomicznego i okręgów autonomicznych z Konstytucją Federacji Rosyjskiej i ustawami federalnymi;
b) ochronę praw i wolności człowieka i obywatela; ochronę praw mniejszości narodowych; zapewnianie praworządności oraz porządku i bezpieczeństwa publicznego; reżym stref przygranicznych;
c) problemy władania, użytkowania i rozporządzania ziemią, kopalinami oraz wodnymi i innymi zasobami naturalnymi;
d) rozgraniczanie własności państwowej;
e) korzystanie z zasobów przyrody; ochronę środowiska naturalnego i zapewnianie bezpieczeństwa ekologicznego; obszary przyrodnicze podlegające szczególnej ochronie; ochronę zabytków historii i kultury;
f) ogólne problemy wychowania, kształcenia, nauki, kultury, kultury fizycznej i sportu;
g) koordynację zagadnień ochrony zdrowia; ochronę rodziny, macierzyństwa i ojcostwa oraz dziecka; ochronę socjalną łącznie z ubezpieczeniami społecznymi;
h) walkę z katastrofami, klęskami żywiołowymi, epidemiami oraz likwidowanie ich skutków;
i) określanie ogólnych zasad nakładania podatków i opłat w F
ederacji Rosyjskiej;j) ustawodawstwo administracyjne, administracyjno-procesowe, ustawodawstwo pracy, ustawodawstwo rodzinne, lokalowe, rolne, wodne, leśne, prawo górnicze i dotyczące ochrony środowiska naturalnego;
k) kadry organów sądowych i organów ochrony prawnej; adwokaturę i notariat;
l) ochronę odwiecznych obszarów osiedlenia i tradycyjnego sposobu życia niewielkich liczebnie wspólnot etnicznych;
m) określanie ogólnych zasad organizacji systemu organów władzy państwowej i samorządu terytorialneg
o;n) koordynowanie kontaktów międzynarodowych i kontaktów gospodarczych z zagranicą podmiotów Federacji Rosyjskiej, wykonywanie umów międzynarodowych zawartych przez Federację Rosyjską.
2. Przepisy niniejszego artykułu w równym stopniu dotyczą republik, krajów, obwodów, miast o znaczeniu federalnym, obwodu autonomicznego i okręgów autonomicznych.
Artykuł 73
Poza zakresem działania Federacji Rosyjskiej i kompetencji Federacji Rosyjskiej w sprawach objętych wspólnym zakresem działania Federacji Rosyjskiej i podmiotów Federacji Rosyjskiej, podmioty Federacji Rosyjskiej dysponują pełnią władzy państwowej.
Artykuł 74
1. Na terytorium Federacji Rosyjskiej zabrania się ustanawiania granic celnych, ceł, opłat i jakichkolwiek innych przeszkód w swobodnym przepływie towarów, usług i środków finansowych.
2. Ograniczenia w przepływie towarów i usług mogą być wprowadzane zgodnie z ustawą federalną, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa, ochrony życia i zdrowia ludzkiego, ochrony przyrody i wartoś
ci kulturalnych.
Artykuł 75
1. Jednostką pieniężną w Federacji Rosyjskiej jest rubel. Emisję pieniądza prowadzi wyłącznie Bank Centralny Federacji Rosyjskiej. Wprowadzanie i emitowanie innych pieniędzy w Federacji Rosyjskiej jest zabronione.
2. Ochrona i zapewnianie stabilności rubla jest podstawową funkcją Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej, którą pełni on niezależnie od innych organów władzy państwowej.
3. System podatków ściąganych do budżetu federalnego oraz ogólne zasady opodatkowania i opłat w Federacji Rosyjskiej określa ustawa federalna.
4. Pożyczki państwowe emitowane są w trybie określanym przez ustawę federalną i lokowane na zasadzie dobrowolności.
Artykuł 76
1. W sprawach objętych zakresem działania Federacji Rosyjskiej uchwala się federalne ustawy konstytucyjne oraz ustawy federalne mające bezpośrednie zastosowanie na całym terytorium Federacji Rosyjskiej.
2. W sprawach objętych zakresem wspólnego działania Federacji Rosyjskiej i podmiotów Federacji Rosyjskiej wydaje się ustawy federalne oraz uchwalane zgodnie z nimi ustawy i inne normatywne akty prawne podmiotów Federacji Rosyjskiej.
3. Ustawy federalne nie mogą być sprzeczne z federalnymi ustawami konstytucyjnymi.
4. Poza zakresem działania Federacji Rosyjskiej oraz wspólnym zakresem działania Federacji Rosyjskiej i podmiotów Federacji Rosyjskiej republiki, kraje, obwody, miasta o znaczeniu federalnym, obwód autonomiczny i okręgi autonomiczne stanowią własne regulacje prawne, łącznie z wydawaniem ustaw i innych normatywnych aktów
prawnych.5. Ustawy oraz inne normatywne akty prawne podmiotów Federacji Rosyjskiej nie mogą być sprzeczne z ustawami federalnymi uchwalonymi zgodnie z ust. 1 i 2 niniejszego artykułu. W razie sprzeczności między ustawą federalną a innym aktem wydanym w Federacji Rosyjskiej obowiązuje ustawa federalna.
6. W razie sprzeczności między ustawą federalną a normatywnym aktem prawnym podmiotu Federacji Rosyjskiej wydanym zgodnie z ust. 4 niniejszego artykułu, obowiązuje normatywny akt prawny podmiotu Federacji Ro
syjskiej.Artykuł 77
1. System organów władzy państwowej republik, krajów, obwodów, miast o znaczeniu federalnym, obwodu autonomicznego i okręgów autonomicznych, podmioty Federacji Rosyjskiej ustanawiają samodzielnie, zgodnie z podstawami ustroju konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej i ogólnymi zasadami organizacji przedstawicielskich i wykonawczych organów władzy państwowej ustalonymi przez ustawę federalną.
2. W zakresie działania Federacji Rosyjskiej oraz kompetencji Federacji Rosyjskiej w sprawach objętych wspólnym zakresem działania Federacji Rosyjskiej i podmiotów Federacji Rosyjskiej federalne organy władzy wykonawczej i organy władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej tworzą jednolity system władzy wykonawczej w Federacji Rosyjskiej.
Artykuł 78
1. Federalne organy władzy wykonawczej w celu realizacji swoich kompetencji mogą tworzyć własne organy terenowe i mianować odpowiednich urzędników.
2. Federalne organy władzy wykonawczej w porozumieniu z organami władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej mogą przekazywać im realizację części swoich kompetencji, jeśli nie jest to sprzeczne z Konstytucją Federacji Rosyjskiej i ustawami federalnymi.
3. Organy władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej w porozumieniu z federalnymi organami władzy wykonawczej mogą przekazywać im realizację części swoich kompetencji.
4. Prezydent Federacji Rosyjskiej i Rząd Federacji Rosyjskiej zapewniają, zgodnie z Konstytucją Federacji Rosyjskiej, realizację kompetencji federalnej władzy państwowej na całym terytorium Federacji Rosyjskiej.
Artykuł 79
Federacja Rosyjska może uczestniczyć w organizacjach międzypaństwowych i przekazywać im część swoich kompetencji zgodnie z umowami międzynarodowymi, jeśli nie pociąga to za sobą ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela i nie jest sprzeczne z podstawami ustroju konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej.