Konstytucja Republiki Południowej Afryki - Rodział 11

Rozdział 11

SŁUŻBY BEZPIECZEŃSTWA

198. Zasady działania

Następujące zasady rządzą bezpieczeństwem narodowym Republiki:
1. Bezpieczeństwo narodowe odzwierciedla postanowienie mieszkańców Południowej Afryki, jako jednostek i jako narodu, aby żyć jako ludzie równi, żyć w pokoju i harmonii, być wolnymi od strachu i niedostatku oraz dążyć do lepszego życia.
2. Postanowienie życia w pokoju i harmonii zabrania jakiemukolwiek obywatelowi południowoafrykańskiemu uczestnictwa w konflikcie zbrojnym, krajowym lub międzynarodowym, z wyjątkiem przypadków określonych w Konstytucji lub prawodawstwie ogólnokrajowym.
3. Bezpieczeństwo narodowe jest zapewniane zgodnie z prawem, w tym także prawem międzynarodowym.
4. Bezpieczeństwo narodowe podlega władzy Parlamentu i ogólnokrajowej władzy wykonawczej.

199. Ustanawianie, organizacja
oraz działanie służb bezpieczeństwa

1. Służby bezpieczeństwa Republiki składają się z jednolitych sił obronnych, jednolitych sił policyjnych oraz służb wywiadowczych ustanowionych na zasadach określonych w Konstytucji.
2. Siły obronne są jedynymi legalnymi siłami zbrojnymi w Republice.
3. Organizacje lub służby zbrojne, inne niż służby bezpieczeństwa ustanowione na zasadach określonych w Konstytucji, mogą być ustanawiane wyłącznie na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym.
4. Strukturę i zasady działania służb bezpieczeństwa określa prawodawstwo ogólnokrajowe.
5. Służby bezpieczeństwa działają, uczą swoich członków działać i wymagają od nich działania zgodnie z Konstytucją i prawem, w tym także międzynarodowym prawem zwyczajowym oraz umowami międzynarodowymi wiążącymi Republikę.
6. Żaden członek służb bezpieczeństwa nie może wykonać rozkazu w sposób oczywisty niezgodnego z prawem.
7. Ani służby bezpieczeństwa, ani żaden z ich członków nie mogą, wykonując swoje zadania:
    a. szkodzić interesom partii politycznej uznanym za uzasadnione na zasadach określonych w Konstytucji lub
    b. służyć w sposób stronniczy interesom partii politycznej.
8. W celu wprowadzenia w życie zasad jawności i odpowiedzialności, wielopartyjne komisje parlamentarne nadzorują wszystkie służby bezpieczeństwa w sposób określony w prawodawstwie ogólnokrajowym i regulaminie Parlamentu.

Obrona

200. Siły obronne

1. Siły obronne są zorganizowane i zarządzane jako siły zbrojne podlegające dyscyplinie.
2. Podstawowym celem sił obronnych jest obrona i ochrona Republiki, jej integralności terytorialnej i jej ludności zgodnie z Konstytucją i zasadami prawa międzynarodowego regulującymi użycie siły.

201. Odpowiedzialność polityczna

1. Jeden z członków Gabinetu ponosi odpowiedzialność za obronę.
2. Jedynie Prezydent jako głowa ogólnokrajowej władzy wykonawczej może zezwolić na użycie sił obronnych:
    a. we współpracy z policją;
    b. w obronie Republiki lub
    c. w celu wypełnienia zobowiązania międzynarodowego.
3. W przypadku użycia sił obronnych w jednym z celów wymienionych w ust. 2 Prezydent bezzwłocznie i wystarczająco szczegółowo informuje Parlament o:
    a. przyczynach użycia sił obronnych;
    b. każdym miejscu, gdzie używane są siły obronne;
    c. liczbie osób biorących udział w działaniach oraz
    d. okresie, na jaki planowane jest użycie sił.
4. W przypadku, gdy Parlament nie obraduje w ciągu pierwszych 7 dni od chwili użycia sił obronnych w sposób przewidziany w ust. 2, Prezydent przekazuje informacje wymagane w ust. 3 właściwej komisji kontrolnej.

202. Dowództwo sił obronnych

1. Prezydent jako głowa ogólnokrajowej władzy wykonawczej jest naczelnym dowódcą sił obronnych i powołuje wojskowe dowództwo sił obronnych.
2. Siły obronne są dowodzone zgodnie z wytycznymi członka Gabinetu odpowiedzialnego za obronę, pod zwierzchnictwem Prezydenta.

203. Stan obrony narodowej

1. Prezydent jako głowa ogólnokrajowej władzy wykonawczej może wprowadzić stan obrony narodowej i ma obowiązek bezzwłocznie i wystarczająco szczegółowo poinformować Parlament o:
    a. przyczynach wprowadzenia stanu obrony;
    b. każdym miejscu, gdzie używane są siły obronne oraz
    c. liczbie osób biorących udział w działaniach.
2. Jeżeli Parlament nie obraduje w chwili wprowadzenia stanu obrony narodowej, Prezydent zwołuje Parlament na posiedzenie nadzwyczajne w ciągu 7 dni od dnia wprowadzenia stanu obrony;
3. Wprowadzenie stanu obrony narodowej traci moc obowiązującą, chyba że zostanie zatwierdzone przez Parlament w ciągu 7 dni od dnia wprowadzenia stanu obrony.

204. Cywilny sekretariat obrony

Cywilny sekretariat obrony jest ustanawiany przez prawodawstwo ogólnokrajowe i funkcjonuje pod kierownictwem członka Gabinetu odpowiedzialnego za obronę.

Policja

205. Policja

1. Policja ogólnokrajowa jest zorganizowana tak, aby funkcjonowała na ogólnokrajowym, prowincjonalnym i, w odpowiednich przypadkach, lokalnym szczeblu władzy.
2. Prawodawstwo ogólnokrajowe określa kompetencje i zadania policji i umożliwia jej skuteczne wykonywanie obowiązków przy uwzględnieniu wymagań prowincji.
3. Do zadań policji należy zapobieganie przestępstwom, zwalczanie przestępstw i prowadzenie dochodzeń w ich sprawie, utrzymanie porządku publicznego, ochrona i bezpieczeństwo mieszkańców Republiki i ich własności oraz przestrzeganie i zapewnianie przestrzegania prawa.

206. Odpowiedzialność polityczna

1. Jeden z członków Gabinetu jest odpowiedzialny za utrzymywanie porządku publicznego i określa ogólnokrajową politykę utrzymywania porządku publicznego po zasięgnięciu opinii władz prowincji i przy uwzględnieniu potrzeb i priorytetów prowincji w zakresie utrzymywania porządku publicznego, określonych przez władze wykonawcze prowincji.
2. Ogólnokrajowa polityka utrzymywania porządku publicznego może przewidywać różne polityki w poszczególnych prowincjach, przy uwzględnieniu potrzeb i priorytetów tych prowincji w zakresie utrzymywania porządku publicznego.
3. Każda prowincja jest uprawniona do:
    a. kontrolowania działań policji;
    b. nadzorowania skuteczności i sprawności sił policyjnych, w tym także do otrzymywania sprawozdań na temat sił policyjnych;
    c. rozwijania dobrych stosunków między policją a wspólnotą;
    d. oceny skuteczności jawnego utrzymywania porządku publicznego oraz
    e. współpracy w sprawach dotyczących przestępczości i utrzymywania porządku publicznego w prowincji z członkiem Gabinetu odpowiedzialnym za utrzymywanie porządku publicznego.
4. Władza wykonawcza prowincji ponosi odpowiedzialność za wykonanie zadania utrzymywania porządku publicznego:
    a. powierzone jej w niniejszym rozdziale;
    b. powierzone jej na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym oraz
    c. przypisane jej w ramach ogólnokrajowej polityki utrzymywania porządku publicznego.
5. W celu wykonywania zadań określonych w ust. 3, prowincja:
    a. może badać skargi dotyczące nieudolności policji lub naruszenia stosunków między policją a wspólnotą lub powołać w tym celu komisję śledczą oraz
    b. wydaje zalecenia członkowi Gabinetu odpowiedzialnemu za utrzymywanie porządku publicznego.
6. Po otrzymaniu skargi złożonej przez władzę wykonawczą prowincji niezależny organ do spraw skarg dotyczących policji, ustanowiony w drodze prawodawstwa ogólnokrajowego, bada każde zarzucane uchybienie lub przestępstwo popełnione przez funkcjonariusza policji w prowincji.
7. Prawodawstwo ogólnokrajowe określa zasady ramowe w zakresie ustanawiania policji gminnych, ich kompetencji, zadań i oraz nadzoru nad nimi.
8. W celu zapewnienia skutecznej koordynacji działań policji i skutecznej współpracy między poszczególnymi szczeblami władzy, zostanie powołana komisja złożona z członka Gabinetu i członków Rad Wykonawczych odpowiedzialnych za utrzymywanie porządku publicznego.
9. Legislatywa prowincji może zażądać od komisarza danej prowincji, aby stawił się przed nią lub jedną z jej komisji w celu udzielenia odpowiedzi na pytania.

207. Nadzór nad policją

1. Prezydent jako głowa ogólnokrajowej władzy wykonawczej powołuje kobietę lub mężczyznę na stanowisko Krajowego Komisarza Policji w celu sprawowania nadzoru nad policją i kierowania nią.
2. Krajowy Komisarz sprawuje nadzór nad policją i kieruje nią zgodnie z ogólnokrajową polityką utrzymywania porządku publicznego oraz wytycznymi członka Gabinetu odpowiedzialnego za utrzymywanie porządku publicznego.
3. Krajowy Komisarz we współdziałaniu z władzą wykonawczą prowincji powołuje kobietę lub mężczyznę na stanowisko komisarza danej prowincji, a w przypadku, gdy Krajowy Komisarz i władza wykonawcza prowincji nie mogą dojść do porozumienia w sprawie jego powołania, członek Gabinetu odpowiedzialny za utrzymywanie porządku publicznego prowadzi mediację między obiema stronami.
4. Komisarze prowincji są odpowiedzialni za utrzymywanie porządku publicznego w swoich prowincjach:
    a. na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym oraz
    b. podlegając władzy Krajowego Komisarza w zakresie sprawowania nadzoru nad policją i kierowania nią na zasadach określonych w ust. 2.
5. Komisarz prowincji przedstawia corocznie legislatywie prowincji sprawozdanie z utrzymywania porządku publicznego w prowincji i przekazuje kopię tego sprawozdania Krajowemu Komisarzowi.
6. Jeżeli komisarz prowincji stracił zaufanie władzy wykonawczej prowincji, może ona wszcząć odpowiednie postępowanie w celu odwołania lub przeniesienia komisarza, lub zastosowania sankcji dyscyplinarnych, na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym.

208. Cywilny sekretariat policji

Cywilny sekretariat policji jest ustanawiany przez prawodawstwo ogólnokrajowe i działa pod kierownictwem członka Gabinetu odpowiedzialnego za utrzymanie porządku publicznego.

Wywiad

209. Ustanawianie i kontrola służb wywiadowczych

1. Każda służba wywiadowcza inna niż oddział wywiadowczy sił obronnych lub policji może zostać ustanowiona wyłącznie przez Prezydenta jako głowę ogólnokrajowej władzy wykonawczej i wyłącznie na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym.
2. Prezydent jako głowa ogólnokrajowej władzy wykonawczej powołuje kobietę lub mężczyznę na szefa każdej ze służb wywiadowczych ustanowionych na zasadach określonych w ust. 1 i ponosi polityczną odpowiedzialność za kontrolę tych służb i kierowanie nimi lub wyznacza członka Gabinetu, który ponosi tę odpowiedzialność.

210. Kompetencje, zadania i kontrola

Prawodawstwo ogólnokrajowe normuje cele, kompetencje i zadania służb wywiadowczych, w tym także wszelkich oddziałów wywiadowczych sił obronnych lub policji i określa zasady:
    a. współdziałania wszystkich służb wywiadowczych oraz
    b. cywilnego nadzoru nad działaniami tych służb przez inspektora powołanego przez Prezydenta jako głowę ogólnokrajowej władzy wykonawczej i zatwierdzonego w drodze uchwały podjętej przez Zgromadzenie Narodowe większością głosów co najmniej 2/3 jego członków.