Konstytucja Republiki Południowej Afryki - Rodział 4
Rozdział 4
PARLAMENT
42. Struktura Parlamentu
1. Parlament składa się ze:
a. Zgromadzenia Narodowego oraz
b. Krajowej Rady Prowincji.
2. Zgromadzenie Narodowe i Krajowa Rada Prowincji uczestniczą w postępowaniu ustawodawczym w sposób określony w Konstytucji.
3. Zgromadzenie Narodowe jest wybierane w celu reprezentowania ludu i zagwarantowania władzy ludu zgodnie z Konstytucją. Czyni to, wybierając Prezydenta, tworząc ogólnokrajowe forum dla publicznego rozpatrywania spraw, stanowiąc prawo oraz badając i kontrolując działania wykonawcze.
4. Krajowa Rada Prowincji reprezentuje prowincje w celu zapewnienia uwzględnienia ich interesów na ogólnokrajowym szczeblu władzy. Czyni to przede wszystkim, uczestnicząc w ogólnokrajowym postępowaniu ustawodawczym i tworząc ogólnokrajowe forum dla publicznego rozpatrywania spraw dotyczących prowincji.
5. Prezydent może w każdej chwili zwołać Parlament na posiedzenie nadzwyczajne w sprawach szczególnych.
6. Siedzibą Parlamentu jest Kapsztad, ale ustawa Parlamentu uchwalona zgodnie z art. 76 ust. 1 i 5 może wskazać inne miejsce jako siedzibę Parlamentu.
43. Władza ustawodawcza Republiki
Władza ustawodawcza w Republice:
a. na ogólnokrajowym szczeblu władzy należy do Parlamentu, zgodnie z art. 44;
b. na prowincjonalnym szczeblu władzy należy do legislatyw prowincji, zgodnie z art. 104 oraz
c. na lokalnym szczeblu władzy należy do rad gminnych, zgodnie z art. 156.
44. Ogólnokrajowa władza ustawodawcza
1. Ogólnokrajowa władza ustawodawcza powierzona Parlamentowi:
a. przyznaje Zgromadzeniu Narodowemu kompetencję do:
i. dokonywania zmian w Konstytucji;
ii. stanowienia prawa w każdej materii, w tym także materiach należących do dziedzin wymienionych w Załączniku 4, ale z wyłączeniem, zgodnie z ust. 2, materii należących do dziedzin wymienionych w Załączniku 5 oraz
iii. powierzania wszystkich kompetencji ustawodawczych, z wyjątkiem kompetencji do dokonywania zmian w Konstytucji, ciałom prawodawczym na innym szczeblu władzy oraz
b. przyznaje Krajowej Radzie Prowincji kompetencję do:
i. współudziału w dokonywaniu zmian w Konstytucji zgodnie z art. 74;
ii. stanowienia prawa, zgodnie z art. 76, we wszystkich materiach należących do dziedzin wymienionych w Załączniku 4 oraz każdej innej materii, w przypadku której Konstytucja wymaga stanowienia prawa zgodnie z art. 76 oraz
iii. rozpatrywania, zgodnie z art. 75, wszelkiego innego prawodawstwa przyjętego przez Zgromadzenie Narodowe.
2. Parlament może interweniować, ustanawiając akty prawodawcze, zgodnie z art. 76 ust.1, w materiach należących do dziedzin wymienionych w Załączniku 5, jeżeli jest to konieczne do:
a. zachowania bezpieczeństwa narodowego;
b. zachowania jedności gospodarczej;
c. zachowania podstawowych standardów ogólnokrajowych;
d. ustanowienia minimalnego poziomu świadczonych usług lub
e. zapobieżenia nierozsądnym działaniom podjętym przez prowincję, które szkodzą interesom innej prowincji lub całemu krajowi.
3. Prawodawstwo w materii, której unormowanie jest, rozsądnie rzecz biorąc, konieczne do skutecznego wykonywania kompetencji lub jest związane ze skutecznym wykonywaniem kompetencji w którejkolwiek z materii wymienionych w Załączniku 4, uznaje się za należące do materii wymienionych w tym Załączniku.
4. Sprawując władzę ustawodawczą, Parlament jest związany wyłącznie Konstytucją i działa zgodnie z nią i w granicach w niej określonych.
45. Wspólny regulamin oraz wspólne komisje
1. Zgromadzenie Narodowe i Krajowa Rada Prowincji powołują wspólną komisję regulaminową w celu uchwalenia regulaminu w sprawach wspólnych dla Zgromadzenia i Rady, obejmującego przepisy:
a. określające procedury upraszczające postępowanie ustawodawcze, w tym także ustanawiające granice czasowe dla poszczególnych etapów tego postępowania;
b. powołujące wspólne komisje, złożone z przedstawicieli Zgromadzenia i Rady, w celu rozpatrywania wniesionych projektów ustaw, o których mowa w art. 74 i art. 75, i przedstawiania sprawozdań;
c. powołujące wspólną komisję w celu oceny Konstytucji co najmniej raz w roku oraz
d. regulujące sprawy związane z funkcjonowaniem:
i. wspólnej komisji regulaminowej;
ii. Komisji Mediacyjnej;
iii. komisji do spraw oceny Konstytucji oraz
iv. innych wspólnych komisji powołanych na podstawie pkt (b).
2. Członkowie Gabinetu, członkowie Zgromadzenia Narodowego oraz delegaci do Krajowej Rady Prowincji mają takie same przywileje i immunitety we wspólnej komisji Zgromadzenia i Rady, jakie mają w Zgromadzeniu lub w Radzie.
1. Z zastrzeżeniem Załącznika 6A, Zgromadzenie Narodowe składa się z nie mniej niż 350 i nie więcej niż 400 kobiet i mężczyzn wybranych na jego członków w systemie wyborczym, który:
a. jest unormowany przez prawodawstwo ogólnokrajowe;
b. opiera się na ogólnokrajowym powszechnym spisie wyborców;
c. przyjmuje 18 lat jako minimalny wiek uprawniający do udziału w głosowaniu oraz
d. jest zgodny, w swoich ogólnych skutkach, z zasadą proporcjonalności.
2. Ustawa Parlamentu ustala zasady określania liczby członków Zgromadzenia Narodowego.
1. Każdy obywatel uprawniony do udziału w głosowaniu do Zgromadzenia Narodowego może być członkiem Zgromadzenia, z wyjątkiem:
a. osób, które zajmują stanowiska państwowe lub pozostają w służbie państwowej i pobierają wynagrodzenie z tego tytułu, oprócz:
i. Prezydenta, Wiceprezydenta, ministrów i wiceministrów oraz
ii. innych osób sprawujących urzędy możliwe do połączenia z mandatem członka Zgromadzenia, w przypadku których dopuszczalność łączenia z tym mandatem została uznana w prawodawstwie ogólnokrajowym;
b. stałych delegatów do Krajowej Rady Prowincji lub członków legislatywy prowincji lub rady gminnej;
c. niewypłacalnych dłużników, którzy nie zostali zrehabilitowani;
d. osób, które zostały uznane przez sąd Republiki za psychicznie chore lub
e. osób, które po wejściu w życie niniejszego artykułu, zostały uznane za winne popełnienia przestępstwa i wobec których orzeczono karę co najmniej 12 miesięcy pozbawienia wolności bez możliwości zamiany na grzywnę, zarówno w Republice, jak i poza nią, jeżeli czyn przestępczy stanowiłby przestępstwo również w Republice; nikt nie może jednak być uważany za karanego, dopóki środek odwoławczy przeciw uznaniu go za winnego lub orzeczeniu o karze nie zostanie rozpatrzony lub dopóki nie upłynie termin wniesienia środka odwoławczego. Pozbawienie praw na podstawie niniejszego punktu ustaje po upływie 5 lat od wykonania kary.
2. Osoba, która w myśl przepisów ust. 1 pkt (a) lub (b) nie może być członkiem Zgromadzenia Narodowego, może kandydować do Zgromadzenia, z zastrzeżeniem ograniczeń lub warunków ustanowionych w prawodawstwie ogólnokrajowym.
3. Osoba traci członkostwo w Zgromadzeniu Narodowym, jeżeli:
a. przestała spełniać warunki członkostwa;
b. jest nieobecna w Zgromadzeniu bez zezwolenia w okolicznościach, w których regulamin Zgromadzenia przewiduje utratę członkostwa lub
c. przestała być członkiem partii, która zgłosiła ją jako kandydata do Zgromadzenia, chyba że została członkiem innej partii zgodnie z Załącznikiem 6A.
4. Wakaty w Zgromadzeniu Narodowym są obsadzane na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym.
48. Przysięga lub oświadczenie
Przed przystąpieniem do sprawowania mandatu w Zgromadzeniu członkowie Zgromadzenia Narodowego składają przysięgę lub oświadczenie na wierność Republice i posłuszeństwo wobec Konstytucji, zgodnie z Załącznikiem 2.
1. Zgromadzenie Narodowe jest wybierane na pięcioletnią kadencję.
2. Jeżeli Zgromadzenie Narodowe zostanie rozwiązane na podstawie art. 50 lub upłynie jego kadencja, Prezydent w drodze proklamacji zarządza nowe wybory i wyznacza ich dzień; wybory przeprowadza się w ciągu 90 dni od dnia rozwiązania Zgromadzenia lub dnia upływu kadencji Prezydenta. Proklamacja zarządzająca wybory i wyznaczająca ich dzień może zostać wydana przed lub po upływie kadencji Zgromadzenia Narodowego.
3. Jeżeli wyniki wyborów do Zgromadzenia Narodowego nie zostaną ogłoszone w terminie określonym w art. 190 lub jeżeli wybory zostaną unieważnione przez sąd, Prezydent w drodze proklamacji zarządza nowe wybory i wyznacza ich dzień, przy czym wybory te przeprowadza się w ciągu 90 dni od dnia upływu wymienionego terminu lub od dnia unieważnienia wyborów.
4. Zgromadzenie Narodowe zachowuje kompetencję do działania od chwili rozwiązania lub upływu kadencji do dnia poprzedzającego pierwszy dzień wyborów do nowego Zgromadzenia.
50. Rozwiązanie Zgromadzenia Narodowego
przed upływem kadencji
1. Prezydent rozwiązuje Zgromadzenie Narodowe, jeżeli:
a. Zgromadzenie podjęło uchwałę o rozwiązaniu głosami większości swoich członków oraz
b. upłynęły 3 lata od ostatnich wyborów do Zgromadzenia Narodowego.
2. Osoba pełniąca obowiązki Prezydenta rozwiązuje Zgromadzenie Narodowe, jeżeli:
a. urząd Prezydenta jest opróżniony oraz
b. Zgromadzenie nie zdołało wybrać nowego Prezydenta w ciągu 30 dni od dnia opróżnienia urzędu.
51. Posiedzenia i okresy, w których zgromadzenie nie obraduje21
1. Pierwsze posiedzenie Zgromadzenia Narodowego po wyborach odbywa się w czasie i dniu określonym przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego22 , ale nie później niż w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów. Zgromadzenie może ustalać terminy i czas trwania pozostałych posiedzeń oraz okresy, w których nie obraduje.
2. Prezydent może w każdej chwili zwołać Zgromadzenie Narodowe na posiedzenie nadzwyczajne w sprawach szczególnych.
3. Posiedzenia Zgromadzenia Narodowego mogą odbywać się w miejscach innych niż siedziba Parlamentu jedynie ze względu na interes publiczny, bezpieczeństwo lub dogodność, jeżeli regulamin Zgromadzenia to przewiduje.
1. Zgromadzenie Narodowe wybiera Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego spośród swoich członków na pierwszym posiedzeniu po wyborach, a także, gdy zachodzi potrzeba obsadzenia wakatu.
2. Wyborowi Przewodniczącego przewodniczy Prezes Trybunału Konstytucyjnego lub wyznaczony przez niego inny sędzia. Wyborowi Wiceprzewodniczącego przewodniczy Przewodniczący.
3. Przewodniczący i Wiceprzewodniczący wybierani są zgodnie z procedurą określoną w Części A Załącznika 3.
4. Zgromadzenie Narodowe może odwołać Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego w drodze uchwały. Przy podejmowaniu uchwały wymagana jest obecność większości członków Zgromadzenia.
5. Zgromadzenie Narodowe może wybrać, na zasadach określonych w swoim regulaminie, inne osoby przewodniczące, wspomagające Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego.
53. Podejmowanie decyzji
1. Z wyjątkiem przypadków, gdy Konstytucja stanowi inaczej:
a. obecność większości członków Zgromadzenia Narodowego jest niezbędna do przystąpienia do głosowania nad projektem ustawy lub poprawką do projektu ustawy;
b. obecność co najmniej 1/3 członków jest niezbędna do przystąpienia do głosowania nad jakąkolwiek inną kwestią w Zgromadzeniu Narodowym oraz
c. we wszystkich kwestiach decyzje w Zgromadzeniu podejmowane są większością głosów.
2. Członek Zgromadzenia Narodowego, który przewodniczy posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego, nie bierze udziału w głosowaniu, ale:
a. ma obowiązek oddać głos rozstrzygający w razie równej liczby głosów za i przeciw oraz
b. może wziąć udział w głosowaniu, jeżeli decyzja jest podejmowana głosami co najmniej 2/3 członków Zgromadzenia.
54. Prawa niektórych członków Gabinetu i wiceministrów
w Zgromadzeniu Narodowym24
Prezydent, członkowie Gabinetu oraz wiceministrowie, którzy nie są członkami Zgromadzenia Narodowego, mogą, na zasadach określonych w regulaminie Zgromadzenia, brać udział w posiedzeniu i zabierać głos, ale nie biorą udziału w głosowaniu.
55. Kompetencje Zgromadzenia Narodowego
1. Wykonując swoje kompetencje ustawodawcze, Zgromadzenie Narodowe może:
a. rozpatrywać, uchwalać, zmieniać lub odrzucać wszelkie akty prawodawcze25 wniesione do Zgromadzenia oraz
b. inicjować lub przygotowywać akty prawodawcze, z wyjątkiem projektów ustaw finansowych.
2. Zgromadzenie Narodowe ustanawia mechanizmy:
a. zapewniające, że wszystkie organy wykonawcze państwa na ogólnokrajowym szczeblu władzy ponoszą przed nim odpowiedzialność oraz
b. zapewniające kontrolę nad:
i. sprawowaniem ogólnokrajowej władzy wykonawczej, w tym wykonywaniem prawodawstwa oraz
ii. wszelkimi organami państwowymi.
56. Przedstawianie dowodów lub udzielanie informacji
Zgromadzeniu Narodowemu
Zgromadzenie Narodowe lub jego komisje mogą:
a. wezwać każdą osobę do stawienia się przed nimi w celu złożenia zeznań, pod przysięgą lub po złożeniu oświadczenia, lub w celu przedłożenia dokumentów;
b. zażądać od każdej osoby lub instytucji przekazania im informacji;
c. przymuszać, na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym lub w swoim regulaminie, każdą osobę lub instytucję do zastosowania się do nakazu lub żądania, o których mowa w pkt (a) lub (b) oraz
d. przyjmować petycje, zażalenia lub wnioski od wszelkich zainteresowanych osób lub instytucji.
57. Wewnętrzne postanowienia, tryb postępowania i procedury
w Zgromadzeniu Narodowym
1. Zgromadzenie Narodowe może:
a. ustanawiać wewnętrzne postanowienia, tryb postępowania i procedury oraz nadzorować ich wykonanie oraz
b. ustanawiać regulamin normujący jego funkcjonowanie, z należytym uwzględnieniem zasad demokracji przedstawicielskiej i partycypacyjnej, odpowiedzialności, przejrzystości i udziału obywateli.
2. Regulamin Zgromadzenia Narodowego określa:
a. zasady powoływania komisji, ich skład, kompetencje, zadania, tryb postępowania i czas funkcjonowania;
b. udział partii mniejszościowych reprezentowanych w Zgromadzeniu w postępowaniu w Zgromadzeniu i jego komisjach, w sposób zgodny z zasadami demokracji;
c. pomoc finansową i administracyjną dla wszystkich partii reprezentowanych w Zgromadzeniu proporcjonalnie do liczby ich przedstawicieli, w celu zapewnienia partiom i ich przywódcom możliwości skutecznego wykonywania ich zadań w Zgromadzeniu oraz
d. zasady uznawania przywódcy największej partii opozycyjnej w Zgromadzeniu jako przywódcy opozycji.
1. Członkowie Gabinetu, wiceministrowie i członkowie Zgromadzenia Narodowego:
a. korzystają z wolności wypowiedzi w Zgromadzeniu i jego komisjach, zgodnie z jego regulaminem oraz
b. nie podlegają postępowaniu cywilnemu lub karnemu, nie mogą zostać zatrzymani ani uwięzieni i nie ponoszą odpowiedzialności odszkodowawczej za:
i. wypowiedzi i materiały przedstawione lub przedłożone Zgromadzeniu lub jego komisjom lub
ii. informacje ujawnione w wyniku wypowiedzi albo przedstawienia lub przedłożenia materiałów Zgromadzeniu lub jego komisjom.
2. Prawodawstwo ogólnokrajowe może określić inne przywileje i immunitety Zgromadzenia Narodowego, członków Gabinetu i członków Zgromadzenia.
3. Wynagrodzenia, dodatki i świadczenia przysługujące członkom Zgromadzenia Narodowego są wypłacane bezpośrednio z Ogólnorajowego Funduszu Skarbowego.
59. Dostęp obywateli do Zgromadzenia Narodowego
i udział obywateli w jego pracach
1. Zgromadzenie Narodowe:
a. ułatwia udział obywateli w postępowaniu ustawodawczym i innych pracach Zgromadzenia Narodowego i jego komisji oraz
b. wykonuje swoje prace w sposób otwarty; zarówno Zgromadzenie, jak i jego komisje obradują jawnie, ale mogą zastosować rozsądne środki w celu:
i. unormowania dostępu obywateli, w tym również środków przekazu, do Zgromadzenia Narodowego i jego komisji oraz
ii. umożliwienia przeszukiwania każdej osoby i, w odpowiednich przypadkach, odmówienia jej wstępu lub usunięcia.
2. Zgromadzenie Narodowe nie może wykluczyć obywateli ani środków przekazu z posiedzeń komisji, chyba że jest to rozsądne i uzasadnione w społeczeństwie otwartym i demokratycznym.
Krajowa Rada Prowincji
60. Skład Krajowej Rady Prowincji
1. W skład Krajowej Rady Prowincji wchodzi po jednej delegacji z każdej prowincji; każda delegacja składa się z dziesięciu delegatów.
2. Dziesięciu delegatów składa się z:
a. czterech delegatów specjalnych:
i. Premiera prowincji lub, jeżeli Premier nie może objąć tej funkcji, innego członka legislatywy prowincji wyznaczonego przez Premiera do sprawowania zastępstwa ogólnego lub w określonej sprawie rozpatrywanej przez Krajową Radę Prowincji oraz
ii. trzech innych delegatów specjalnych oraz
b. sześciu delegatów stałych wyznaczonych na zasadach określonych w art. 61 ust 2.
3. Delegacji przewodniczy Premier prowincji lub, jeżeli Premier nie może objąć tej funkcji, członek delegacji prowincji wyznaczony przez Premiera.
1. Partie reprezentowane w legislatywie prowincji mają prawo do udziału w składzie delegacji prowincji zgodnie z zasadami określonymi w Części B Załącznika 3.
2. a. W ciągu 30 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów do legislatyw prowincji, legislatywa prowincji:
i. określa, zgodnie z prawodawstwem ogólnokrajowym, liczbę delegatów stałych oraz delegatów specjalnych przysługujących każdej partii oraz
ii. wyznacza delegatów stałych zgodnie z wnioskiem partii.
b. Jeżeli skład legislatywy prowincji ulegnie zmianie w wyniku zmiany członkostwa partii, połączenia partii, podziału partii lub podziału i połączenia partii reprezentowanych w tej legislatywie, w ciągu 30 dni od wystąpienia zmiany obowiązkowo:
i. określa, zgodnie z prawodawstwem ogólnokrajowym, o którym mowa w pkt (a), liczbę delegatów stałych oraz delegatów specjalnych przysługujących każdej partii oraz
ii. wyznacza delegatów stałych zgodnie z wnioskiem partii.
3. Prawodawstwo ogólnokrajowe, o którym mowa w ust. 2 pkt (a), zapewnia udział partii mniejszościowych w delegacji zarówno w jej części złożonej z członków stałych, jak i członków specjalnych w sposób zgodny z zasadami demokracji.
4. Legislatywa prowincji wraz z Premierem i przywódcami partii uprawnionymi do posiadania delegatów specjalnych w składzie delegacji prowincji, wyznacza okresowo delegatów specjalnych, tak jak jest to wymagane, spośród członków legislatywy.
1. Osoba wyznaczona na delegata stałego musi spełniać warunki członkostwa w legislatywie prowincji.
2. Jeżeli osoba będąca członkiem legislatywy prowincji zostanie wyznaczona na delegata stałego, przestaje być członkiem legislatywy.
3. Delegaci stali są powoływani na kadencję, która upływa:
a. bezpośrednio przed pierwszym posiedzeniem legislatywy prowincji odbywającym się po następnych wyborach do niej lub
b. w dniu poprzedzającym dzień, w którym obejmują funkcje delegaci stali wyznaczeni zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt (b) podpkt (ii).
4. Osoba przestaje być delegatem stałym, jeżeli:
a. przestała spełniać warunki członkostwa w legislatywie prowincji z powodu innego niż powołanie na delegata stałego;
b. została członkiem Gabinetu;
c. utraciła zaufanie legislatywy prowincji i została odwołana przez partię, która ją wyznaczyła;
d. przestała być członkiem partii, która ją wyznaczyła i została odwołana przez tę partię lub
e. była nieobecna w Krajowej Radzie Prowincji bez zezwolenia w okolicznościach, w których regulamin Rady przewiduje utratę stanowiska delegata stałego.
5. Wakaty na stanowiskach delegatów stałych są obsadzane na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym.
6. Przed przystąpieniem do sprawowania mandatu w Krajowej Radzie Prowincji, delegaci stali składają przysięgę lub oświadczenie na wierność Republice i posłuszeństwo wobec Konstytucji, zgodnie z Załącznikiem 2.
63. Posiedzenia Krajowej Rady
1. Krajowa Rada Prowincji może ustalać terminy i czas trwania swoich posiedzeń oraz okresy, w których nie obraduje.
2. Prezydent może w każdej chwili zwołać Krajową Radę Prowincji na posiedzenie nadzwyczajne w sprawach szczególnych.
3. Posiedzenia Krajowej Rady Prowincji mogą odbywać się w miejscach innych niż siedziba Parlamentu jedynie ze względu na interes publiczny, bezpieczeństwo lub dogodność, jeżeli regulamin Zgromadzenia to przewiduje.
1. Krajowa Rada Prowincji wybiera spośród delegatów Przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących.
2. Przewodniczący i jeden z wiceprzewodniczących są wybierani spośród delegatów stałych na 5 lat, chyba że ich kadencja jako delegatów upłynie wcześniej.
3. Drugi wiceprzewodniczący jest wybierany na okres roku; jego następca jest wybierany spośród delegatów innej prowincji tak, aby każda prowincja była reprezentowana po kolei.
4. Wyborowi Przewodniczącego przewodniczy Prezes Trybunału Konstytucyjnego lub wyznaczony przez niego inny sędzia. Wyborowi wiceprzewodniczących przewodniczy Przewodniczący.
5. Przewodniczący i wiceprzewodniczący wybierani są zgodnie z procedurą określoną w Części A Załącznika 3.
6. Krajowa Rada Prowincji może odwołać Przewodniczącego i wiceprzewodniczących.
7. Krajowa Rada Prowincji może wybrać spośród delegatów, na zasadach określonych w swoim regulaminie, inne osoby przewodniczące, wspomagające Przewodniczącego i wiceprzewodniczących.
65. Podejmowanie decyzji
1. Z wyjątkiem przypadków, gdy Konstytucja stanowi inaczej:
a. każda prowincja ma jeden głos, który w imieniu prowincji oddaje przewodniczący delegacji, oraz
b. wszystkie kwestie rozpatrywane przez Krajową Radę Prowincji zostają uzgodnione, jeżeli co najmniej 5 prowincji głosowało za daną kwestią.
2. Ustawa Parlamentu, uchwalona zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 76 ust. 1 lub 2, określa jednolitą procedurę, zgodnie z którą legislatywy prowincji powierzają swoim delegacjom prawo głosowania w ich imieniu.
66. Udział członków ogólnokrajowej władzy wykonawczej
1. Członkowie Gabinetu i wiceministrowie mogą brać udział w posiedzeniach Krajowej Rady Prowincji i zabierać głos, ale nie biorą udziału w głosowaniu.
2. Krajowa Rada Prowincji może żądać od członka Gabinetu, wiceministra lub osoby zajmującej stanowisko w ogólnokrajowej władzy wykonawczej lub władzy wykonawczej prowincji, aby wzięli udział w posiedzeniu Rady lub jej komisji.
67. Udział przedstawicieli władzy lokalnej
W obradach Krajowej Rady Prowincji może uczestniczyć, na zasadach określonych w art. 163, gdy jest to konieczne, nie więcej niż dziesięciu przedstawicieli pełniących funkcje w niepełnym wymiarze czasu, wyznaczonych przez organizację zrzeszającą władze lokalne, w celu reprezentowania różnych kategorii gmin, ale przedstawiciele ci nie biorą udziału w głosowaniu.
68. Kompetencje Krajowej Rady Prowincji
Wykonując swoje kompetencje ustawodawcze Krajowa Rada Prowincji może:
a. rozpatrywać, uchwalać, zmieniać, proponować poprawki lub odrzucać wszelkie akty prawodawcze wniesione do Rady, zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału oraz
b. inicjować lub przygotowywać akty prawodawcze w materiach należących do dziedzin wymienionych w Załączniku 4 lub inne akty prawodawcze, o których mowa w art. 76 ust. 3, ale nie może inicjować ani przygotowywać projektów ustaw finansowych.
69. Przedstawianie dowodów lub udzielanie informacji
Krajowej Radzie Prowincji
Krajowa Rada Prowincji lub jej komisje mogą:
a. wezwać każdą osobę do stawienia się przed nimi w celu złożenia zeznań, pod przysięgą lub po złożeniu oświadczenia, lub w celu przedłożenia dokumentów;
b. zażądać od każdej instytucji lub osoby przekazania im informacji;
c. przymuszać, na zasadach określonych w prawodawstwie ogólnokrajowym lub w swoim regulaminie, każdą osobę lub instytucję do zastosowania się do nakazu lub żądania, o których mowa w pkt (a) i (b) oraz
d. przyjmować petycje, zażalenia lub wnioski od wszelkich zainteresowanych osób lub instytucji.
70. Wewnętrzne postanowienia, tryb postępowania
i procedury w Krajowej Radzie Prowincji
1. Krajowa Rada Prowincji może:
a. ustanawiać swoje wewnętrzne postanowienia, tryb postępowania i procedury oraz nadzorować ich wykonanie oraz
b. uchwalić regulamin normujący jej funkcjonowanie, z należytym uwzględnieniem zasad demokracji przedstawicielskiej i partycypacyjnej, odpowiedzialności, przejrzystości i udziału obywateli.
2. Regulamin Krajowej Rady Prowincji określa:
a. zasady powoływania komisji, ich skład, kompetencje, zadania, procedury i czas funkcjonowania;
b. udział wszystkich prowincji w jej postępowaniach w sposób zgodny z zasadami demokracji oraz
c. udział partii mniejszościowych reprezentowanych w Radzie w postępowaniach Rady i jej komisji, w sposób zgodny z zasadami demokracji, w przypadku, gdy decyzje podejmowane są zgodnie z art. 75.
71. Przywileje
1. Delegaci do Krajowej Rady Prowincji oraz osoby, o których mowa w art. 66 i art. 67:
a. korzystają z wolności wypowiedzi w Radzie i jej komisjach, zgodnie z jej regulaminem oraz
b. nie podlegają postępowaniu cywilnemu ani karnemu, nie mogą zostać zatrzymani ani uwięzieni i nie ponoszą odpowiedzialności odszkodowawczej za:
i. wypowiedzi i materiały przedstawione lub przedłożone Radzie i jej komisjom lub
ii. informacje ujawnione w wyniku wypowiedzi albo przedstawienia lub przedłożenia materiałów Radzie i jej komisjom.
2. Prawodawstwo ogólnokrajowe może określić inne przywileje i immunitety Krajowej Rady Prowincji, delegatów do Rady oraz osób, o których mowa w art. 66 i art. 67.
3. Wynagrodzenia, dodatki i świadczenia przysługujące członkom Krajowej Rady Prowincji są wypłacane bezpośrednio z Ogólnokrajowego Funduszu Skarbowego.
72. Dostęp obywateli do Krajowej Rady Prowincji
i udział obywateli w jej pracach
1. Krajowa Rada Prowincji:
a. ułatwia udział obywateli w postępowaniu ustawodawczym i innych pracach Rady i jej komisji oraz
b. wykonuje swoje prace w sposób otwarty; zarówno Rada, jak i jej komisje obradują jawnie, ale mogą zastosować rozsądne środki w celu:
i. unormowania dostępu obywateli, w tym również środków przekazu, do Rady i jej komisji oraz
ii. umożliwienia przeszukiwania każdej osoby i, w odpowiednich przypadkach, odmówienia jej wstępu lub usunięcia.
2. Krajowa Rada Prowincji nie może wykluczyć obywateli ani środków przekazu z posiedzeń komisji, chyba że jest to rozsądne i uzasadnione w społeczeństwie otwartym i demokratycznym.
Postępowanie ustawodawcze na szczeblu ogólnokrajowym
1. Każdy projekt ustawy może zostać przedłożony Zgromadzeniu Narodowemu.
2. Jedynie członkowie Gabinetu, wiceministrowie lub członkowie Zgromadzenia Narodowego i jego komisje mogą przedkładać Zgromadzeniu Narodowemu projekty ustaw, ale tylko członek Gabinetu odpowiedzialny za ogólnokrajowe sprawy finansowe może przedkładać Zgromadzeniu następujące projekty ustaw:
a. projekt ustawy finansowej lub
b. projekt ustawy mającej na celu ustanowienie prawodawstwa przewidzianego w art. 214.
3. Projekt ustawy, o którym mowa w art. 76 ust. 3, z wyjątkiem projektów, o których mowa w ust. 2 pkt (a) lub (b) niniejszego artykułu, może zostać przedłożony Krajowej Radzie Prowincji.
4. Jedynie członek Krajowej Rady Prowincji lub jej komisje mogą przedkładać Radzie projekty ustaw.
5. Projekt ustawy przyjęty przez Zgromadzenie Narodowe jest przekazywany Krajowej Radzie Prowincji, jeżeli rozpatrzenie przez Radę jest obowiązkowe. Projekt ustawy przyjęty przez Radę jest przekazywany Zgromadzeniu.
74. Projekty ustaw zmieniających Konstytucję
1. Art. 1 oraz niniejszy ustęp mogą zostać zmienione w drodze ustawy31 przyjętej przez:
a. Zgromadzenie Narodowe głosami co najmniej 75 procent jego członków oraz
b. Krajową Radę Prowincji głosami co najmniej sześciu prowincji.
2. Rozdział 2 może zostać zmieniony w drodze ustawy32 uchwalonej przez:
a. Zgromadzenie Narodowe głosami co najmniej 2/3 jego członków oraz
b. Krajową Radę Prowincji głosami co najmniej sześciu prowincji.
3. Każdy inny przepis Konstytucji może zostać zmieniony w drodze ustawy33 uchwalonej przez:
a. Zgromadzenie Narodowe głosami co najmniej 2/3 jego członków oraz
b. Krajową Radę Prowincji głosami co najmniej sześciu prowincji, jeżeli poprawka:
i. ma związek ze sprawami, które dotyczą Rady;
ii. zmienia granice prowincji, ich kompetencje, zadania lub instytucje lub
iii. zmienia przepis, który w sposób szczególny odnosi się do spraw prowincji.
4. Projekt ustawy zmieniającej Konstytucję może zawierać wyłącznie przepisy dotyczące poprawek do Konstytucji i spraw związanych z tymi poprawkami.
5. Co najmniej 30 dni przed wniesieniem, na zasadach określonych w art. 73 ust. 2, projektu ustawy zmieniającej Konstytucję, osoba lub komisja wnoszące projekt ustawy:
a. ogłaszają w ogólnokrajowym Dzienniku Rządowym, zgodnie z regulaminem Zgromadzenia Narodowego, szczegółowe informacje dotyczące proponowanej poprawki w celu umożliwienia zgłaszania uwag przez obywateli;
b. przekazują te informacje, zgodnie z regulaminem Zgromadzenia, legislatywom prowincji w celu zasięgnięcia ich opinii oraz
c. przekazują te informacje Krajowej Radzie Prowincji, zgodnie z regulaminem Rady, w celu poddania ich pod jawną debatę, jeżeli proponowane poprawki nie wymagają przyjęcia przez Radę.
6. W przypadku wniesienia projektu ustawy zmieniającej Konstytucję osoba lub komisja wnosząca projekt ustawy przedstawia wszelkie pisemne uwagi otrzymane od obywateli i legislatyw prowincji:
a. Przewodniczącemu Zgromadzenia w celu ich rozpatrzenia przez Zgromadzenie Narodowe oraz
b. w przypadku poprawek, o których mowa w ust. 1, 2 lub 3 pkt (b), Przewodniczącemu Rady w celu ich rozpatrzenia przez Krajową Radę Prowincji.
7. Projekt ustawy zmieniającej Konstytucję nie może zostać poddany pod głosowanie w Zgromadzeniu Narodowym przed upływem 30 dni od:
a. jego wniesienia, jeżeli Zgromadzenie obraduje w chwili wniesienia projektu lub
b. przystąpienia do rozpatrywania34 przez Zgromadzenie, jeżeli Zgromadzenie nie obraduje w chwili wniesienia projektu.
8. Jeżeli projekt ustawy, o którym mowa w ust. 3 pkt (b), lub jego część dotyczy jednej lub kilku określonych prowincji, Krajowa Rada Prowincji nie może przyjąć projektu ustawy lub odpowiedniej jego części, dopóki nie zostanie on przyjęty przez legislatywę zainteresowanej prowincji lub legislatywy zainteresowanych prowincji.
9. Projekt ustawy zmieniającej Konstytucję, który został przyjęty przez Zgromadzenie Narodowe i, w odpowiednich przypadkach, przez Krajową Radę Prowincji, jest przedstawiany Prezydentowi do akceptacji35 .
75. Ustawy zwykłe niedotyczące prowincji
1. W przypadku, gdy Zgromadzenie Narodowe przyjmuje projekt ustawy, do którego nie stosuje się procedury określonej w art. 74 i art. 76, projekt ustawy jest przekazywany Krajowej Radzie Prowincji i przyjmowany zgodnie z następującą procedurą:
a. Rada:
i. przyjmuje projekt ustawy;
ii. przyjmuje projekt ustawy z proponowanymi przez siebie poprawkami lub
iii. odrzuca projekt ustawy.
b. Jeżeli Rada przyjmie projekt ustawy bez proponowania poprawek, projekt ustawy jest przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
c. Jeżeli Rada odrzuci projekt ustawy lub przyjmie projekt z poprawkami, Zgromadzenie ponownie rozpatruje projekt ustawy, biorąc pod uwagę wszystkie poprawki proponowane przez Radę, i może:
i. ponownie przyjąć ustawę, z poprawkami lub bez lub
ii. zadecydować o zamknięciu postępowania nad projektem ustawy.
d. Projekt ustawy przyjęty przez Zgromadzenie zgodnie z pkt (c) jest przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
2. W przypadku, gdy Krajowa Rada Prowincji głosuje nad kwestią zgodnie z przepisami niniejszego ustępu, nie stosuje się przepisów art. 65, a zamiast tego:
a. każdy z delegatów delegacji prowincji ma jeden głos,
b. co najmniej 1/3 delegatów musi być obecna, aby można było przystąpić do głosowania nad daną kwestią oraz
c. kwestia jest rozstrzygana większością głosów, ale w razie równej liczby głosów za i przeciw, delegat, który przewodniczy, oddaje głos rozstrzygający.
1. W przypadku, gdy Zgromadzenie Narodowe przyjmuje projekt ustawy, o którym mowa w ust. 3, 4 lub 5, projekt ustawy jest przekazywany Krajowej Radzie Prowincji i podlega rozpatrzeniu zgodnie z następującą procedurą:
a. Rada:
i. przyjmuje projekt ustawy;
ii. przyjmuje projekt ustawy z poprawkami lub
iii. odrzuca projekt ustawy.
b. Jeżeli Rada przyjmie projekt ustawy bez żadnych poprawek, projekt ustawy jest przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
c. Jeżeli Rada przyjmie projekt ustawy z poprawkami, zmieniony projekt jest przedkładany Zgromadzeniu; jeżeli Zgromadzenie przyjmie zmieniony projekt ustawy, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
d. Jeżeli Rada odrzuci projekt ustawy lub Zgromadzenie odmówi przyjęcia zmienionego projektu ustawy, o którym mowa w pkt (c), projekt ustawy, a także, w odpowiednich przypadkach, zmieniony projekt ustawy jest przekazywany Komisji Mediacyjnej, która może uzgodnić:
i. projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Zgromadzenie Narodowe;
ii. zmieniony projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Radę lub
iii. inną wersję projektu ustawy.
e. Jeżeli w ciągu 30 dni od dnia przekazania Komisji Mediacyjnej projektu ustawy, Komisja nie jest w stanie uzgodnić projektu, projekt upada, chyba że Zgromadzenie ponownie przyjmie projekt głosami co najmniej 2/3 swoich członków.
f. Jeżeli Komisja Mediacyjna uzgodni projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Zgromadzenie, projekt jest przekazywany Radzie i jeżeli Rada przyjmie projekt ustawy, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
g. Jeżeli Komisja Mediacyjna uzgodni projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Radę, projekt jest przekazywany Zgromadzeniu i jeżeli Zgromadzenie przyjmie projekt ustawy, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
h. Jeżeli Komisja Mediacyjna uzgodni inną wersję projektu ustawy, nowa wersja projektu jest przekazywana zarówno Zgromadzeniu, jak i Radzie; jeżeli Zgromadzenie i Rada przyjmą nową wersję projektu, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
i. Jeżeli projekt ustawy przekazany Radzie zgodnie z pkt (f) lub (h) nie zostanie przyjęty przez Radę, upada, chyba że Zgromadzenie przyjmie projekt głosami co najmniej 2/3 swoich członków.
j. Jeżeli projekt ustawy przekazany Zgromadzeniu zgodnie z pkt (g) lub (h) nie zostanie przyjęty przez Zgromadzenie, upada, ale projekt pierwotnie przyjęty przez Zgromadzenie może zostać ponownie przyjęty głosami co najmniej 2/3 jego członków.
k. Projekt ustawy przyjęty przez Zgromadzenie zgodnie z pkt (e), (i) lub (j) jest przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
2. W przypadku, gdy Krajowa Rada Prowincji przyjmuje projekt ustawy, o którym mowa w ust. 3, projekt ustawy jest przekazywany Zgromadzeniu Narodowemu i przyjmowany zgodnie z następującą procedurą:
a. Zgromadzenie:
i. przyjmuje projekt ustawy;
ii. przyjmuje projekt ustawy z poprawkami lub
iii. odrzuca projekt ustawy.
b. Projekt ustawy przyjęty przez Zgromadzenie zgodnie z pkt (a) podpkt (i) jest przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
c. Jeżeli Zgromadzenie przyjmie projekt ustawy z poprawkami, zmieniony projekt jest przekazywany Radzie; jeżeli Rada przyjmie zmieniony projekt ustawy, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
d. Jeżeli Zgromadzenie odrzuci projekt ustawy lub Rada odmówi przyjęcia zmienionego projektu ustawy, o którym mowa w pkt (c), projekt ustawy, a także, w odpowiednich przypadkach, zmieniony projekt ustawy jest przekazywany Komisji Mediacyjnej, która może uzgodnić:
i. projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Radę;
ii. zmieniony projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Zgromadzenie lub
iii. inną wersję projektu ustawy.
e. Jeżeli w ciągu 30 dni od dnia przekazania Komisji Mediacyjnej projektu ustawy, Komisja nie jest w stanie uzgodnić projektu, projekt upada.
f. Jeżeli Komisja Mediacyjna uzgodni projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Radę, projekt jest przekazywany Zgromadzeniu i jeżeli Zgromadzenie przyjmie projekt ustawy, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
g. Jeżeli Komisja Mediacyjna uzgodni projekt ustawy w brzmieniu przyjętym przez Zgromadzenie, projekt jest przekazywany Radzie i jeżeli Rada przyjmie projekt ustawy, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
h. Jeżeli Komisja Mediacyjna uzgodni inną wersję projektu ustawy, nowa wersja projektu jest przekazywana zarówno Radzie, jak i Zgromadzeniu; jeżeli Rada i Zgromadzenie przyjmą nową wersję projektu, jest on przedstawiany Prezydentowi do akceptacji.
i. Jeżeli projekt ustawy przekazany Zgromadzeniu zgodnie z pkt (f) lub (h) nie zostanie przyjęty przez Zgromadzenie, projekt upada.
3. Projekt ustawy jest przyjmowany zgodnie z procedurą ustanowioną w ust. 1 lub 2, jeżeli dotyczy on dziedzin wymienionych w Załączniku 4 lub ma na celu ustanowienie prawodawstwa przewidzianego w jednym z następujących artykułów:
a. art. 65 ust. 2;
b. art. 163;
c. art. 182;
d. art. 195 ust. 3 i 4;
e. art. 196 oraz
f. art. 197.
4. Projekt ustawy jest przyjmowany zgodnie z procedurą ustanowioną w ust. 1, jeżeli ma na celu ustanowienie prawodawstwa:
a. przewidzianego w art. 44 ust. 2 lub art. 220 ust. 3 lub
b. przewidzianego w rozdziale 13 i zawierającego przepisy dotyczące interesów finansowych prowincjonalnego szczebla władzy.
5. Projekt ustawy przewidziany w art. 42 ust. 6 jest przyjmowany zgodnie z procedurą ustanowioną w ust. 1, z tym że:
a. w przypadku, gdy Zgromadzenie Narodowe głosuje nad projektem ustawy, nie stosuje się przepisów art. 53 ust. 1; zamiast tego projekt ustawy może zostać przyjęty jedynie, jeżeli głosuje za nim większość członków Zgromadzenia oraz
b. w przypadku przekazania projektu ustawy do Komisji Mediacyjnej, stosuje się następujące zasady:
i. Jeżeli Zgromadzenie Narodowe głosuje nad projektem ustawy, o którym mowa w ust. 1 pkt (g) lub (h), projekt ustawy może zostać przyjęty jedynie, jeżeli głosuje za nim większość członków Zgromadzenia.
ii. Jeżeli Zgromadzenie Narodowe rozpatruje lub ponownie rozpatruje projekt ustawy, o którym mowa w ust. 1 pkt (e), (i) lub (j), projekt ustawy może zostać przyjęty jedynie, jeżeli głosuje za nim co najmniej 2/3 członków Zgromadzenia.
6. Przepisów niniejszego artykułu nie stosuje się do projektów ustaw finansowych.
1. Projekt ustawy jest projektem ustawy finansowej, jeżeli:
a. określa wydatki;
b. nakłada ogólnokrajowe podatki, opłaty, cła lub domiary;
c. znosi lub zmniejsza jakiekolwiek ogólnokrajowe podatki, opłaty, cła lub domiary albo przyznaje zwolnienia od nich lub
d. zezwala na bezpośrednie wydatkowanie środków Ogólnokrajowego Funduszu Skarbowego; wyjątkiem jest projekt ustawy przewidzianej w art. 214 zezwalającej na bezpośrednie korzystanie ze środków Ogólnokrajowego Funduszu Skarbowego.
2. Projekt ustawy finansowej nie może dotyczyć żadnych innych materii z wyjątkiem:
a. spraw szczegółowych związanych z określaniem wydatków;
b. nakładania, znoszenia lub zmniejszania ogólnokrajowych podatków, opłat, ceł lub domiarów;
c. przyznawania zwolnień od ogólnokrajowych podatków, opłat, ceł lub domiarów lub
d. zezwalania na bezpośrednie wydatkowanie środków Ogólnokrajowego Funduszu Skarbowego.
3. Wszystkie projekty ustaw finansowych są przyjmowane zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 75. Ustawa Parlamentu określa procedurę wprowadzania poprawek do projektów ustaw finansowych w Parlamencie.
78. Komisja Mediacyjna
1. Komisja Mediacyjna składa się z:
a. dziewięciu członków Zgromadzenia Narodowego wybranych przez Zgromadzenie zgodnie z procedurą określoną w regulaminie Zgromadzenia, zapewniającą reprezentację partii w proporcjach możliwie zbliżonych do proporcji, w jakich są one reprezentowane w Zgromadzeniu oraz
b. jednego delegata z każdej delegacji prowincji do Krajowej Rady Prowincji, wyznaczonego przez poszczególne delegacje.
2. Dla uzgodnienia projektu ustawy lub rozstrzygnięcia innej kwestii przez Komisję Mediacyjną konieczne jest uzyskanie poparcia:
a. co najmniej pięciu przedstawicieli Zgromadzenia Narodowego oraz
b. co najmniej pięciu przedstawicieli Krajowej Rady Prowincji.
79. Akceptowanie projektów ustaw
1. Prezydent albo akceptuje i podpisuje projekt ustawy przyjęty na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, albo, jeżeli ma zastrzeżenia co do zgodności projektu ustawy z Konstytucją, zwraca go Zgromadzeniu Narodowemu w celu ponownego rozpatrzenia.
2. Wspólny regulamin określa procedurę ponownego rozpatrywania projektu ustawy przez Zgromadzenie Narodowe oraz udział Krajowej Rady Prowincji w tej procedurze.
3. Krajowa Rada Prowincji bierze udział w ponownym rozpatrywaniu projektu ustawy, którą Prezydent zwrócił Zgromadzeniu Narodowemu, jeżeli:
a. zastrzeżenia Prezydenta co do zgodności projektu ustawy z Konstytucją mają związek z kwestiami proceduralnymi, dotyczącymi Rady lub
b. do przyjęcia projektu ustawy ma zastosowanie art. 74 ust. 1, 2 lub 3 pkt (b) lub art. 76.
4. Jeżeli po ponownym rozpatrzeniu projekt ustawy w pełni uwzględnia zastrzeżenia Prezydenta, Prezydent akceptuje go i podpisuje; w przeciwnym razie Prezydent:
a. akceptuje i podpisuje projekt ustawy lub
b. przekazuje go do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania jego zgodności z Konstytucją.
5. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny stwierdzi zgodność projektu ustawy z Konstytucją, Prezydent akceptuje i podpisuje projekt ustawy.
80. Wnioski członków Zgromadzenia Narodowego
do Trybunału Konstytucyjnego
1. Członkowie Zgromadzenia Narodowego mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o wydanie zarządzenia38 stwierdzającego, że ustawa Parlamentu w całości lub w części jest niezgodna z Konstytucją.
2. Wniosek:
a. musi zostać poparty przez co najmniej 1/3 członków Zgromadzenia Narodowego oraz
b. musi zostać złożony w ciągu 30 dni od dnia akceptacji i podpisania ustawy przez Prezydenta.
3. Trybunał Konstytucyjny może postanowić, że całość lub część ustawy, która jest przedmiotem wniosku, o którym mowa w ust. 1, nie ma mocy obowiązującej, do czasu wydania orzeczenia w sprawie, w przypadku, gdy:
a. wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości oraz
b. wniosek ma rozsądne widoki powodzenia.
4. Jeżeli wniosek zostanie odrzucony i nie miał rozsądnych widoków powodzenia, Trybunał Konstytucyjny może nakazać wnioskodawcom zwrot kosztów postępowania.
81. Ogłaszanie ustaw
Projekt ustawy zaakceptowany i podpisany przez Prezydenta staje się ustawą Parlamentu, podlega bezzwłocznemu ogłoszeniu i zaczyna obowiązywać po ogłoszeniu lub w dniu określonym zgodnie z daną ustawą.