Rozdział II

Podrozdział II
PODSTAWOWE PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA

Art. 14

Każdy ma zdolność do posiadania praw.



Art. 15

1. Każdy ma prawo do życia. Życie ludzkie zasługuje na ochronę jeszcze przed narodzeniem.
1. Nikt nie może być pozbawiony życia.
2. Kara śmierci jest niedopuszczalna.
4. Zgodnie z niniejszym artykułem nie jest naruszeniem praw, jeżeli ktoś zostanie pozbawiony życia w związku z działaniem, które zgodnie z ustawą nie jest karalne.

Art. 16

1. Gwarantuje się nietykalność osoby i jej prywatność. Ograniczenie może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie.
2. Nikogo nie można torturować ani poddawać okrutnemu, nieludzkiemu czy poniżającemu traktowaniu bądź karaniu.

Art. 17

1. Gwarantuje się wolność osobistą.
2. Nikogo nie można ścigać albo pozbawiać wolności inaczej niż z powodów i w sposób, który określi ustawa. Nikogo nie można pozbawiać wolności tylko z powodu niezdolności do dotrzymywania zobowiązań umownych.
3. Oskarżonego lub podejrzanego o popełnienie czynu karalnego można zatrzymać tylko w przypadkach określonych w ustawie. Zatrzymana osoba musi być jednak zaznajomiona z przyczynami zatrzymania, przesłuchana i w ciągu 48 godzin wypuszczona na wolność lub oddana pod sąd. Sędzia musi zatrzymaną osobę przesłuchać w ciągu 48 godzin, a przy szczególnie ciężkich czynach karalnych w ciągu 72 godzin od zatrzymania i zdecydować o aresztowaniu albo o wypuszczeniu na wolność.
4. Oskarżonego można aresztować tylko na podstawie uzasadnionego nakazu sędziego. Aresztowana osoba musi być w ciągu 24 godzin oddana pod sąd. Sędzia musi przesłuchać aresztowaną osobę w ciągu 48 godzin, a w przypadku szczególnie ciężkich czynów karalnych w ciągu 72 godzin, od zatrzymania i zdecydować o aresztowaniu lub wypuszczeniu na wolność.
5. Aresztować można tylko z powodów i na czas określony ustawą i na podstawie decyzji sądu.
6. Ustawa określi, w jakich przypadkach można skierować osobę do placówki służby zdrowia albo przetrzymywać ją w niej bez jej zgody. O postanowieniu musi być w ciągu 24 godzin powiadomiony sąd, który o sprawie umieszczenia zadecyduje w ciągu pięciu dni.
7. Badanie stanu umysłowego osoby oskarżonej o czyn karalny jest możliwe tylko na podstawie pisemnego nakazu sądu.

Art. 18

1. Nikogo nie można skierować do przymusowej pracy lub do przymusowej służby.
2. Postanowienie ustępu 1 nie odnosi się do:
a) pracy nakładanej zgodnie z ustawą na osoby odbywające karę pozbawienia wolności lub osoby odbywające inną karę, zastępującą karę pozbawienia wolności,
b) służby wojskowej lub innej służby określonej ustawą w miejsce obowiązującej służby wojskowej,
c) służby wymaganej na podstawie ustawy w przypadku klęsk żywiołowych, katastrof lub innego niebezpieczeństwa, które zagrażają życiu, zdrowiu lub znacznym wartościom majątkowym,
d) działania przewidzianego ustawą w celu ochrony życia, zdrowia lub innych praw,
e) małej służby gminnej na podstawie ustawy.


Art. 19

1. Każdy ma prawo do zachowania ludzkiej godności, osobistej czci, dobrej opinii i do ochrony imienia.
2. Każdy ma prawo do ochrony przed bezprawną ingerencją w życie prywatne i rodzinne.
3. Każdy ma prawo do ochrony przed bezprawnym gromadzeniem, upublicznianiem lub innym używaniem informacji o swojej osobie.

Art. 20

1. Każdy ma prawo do władania majątkiem. Prawo własności wszystkich właścicieli ma równą ustawową treść i ochronę. Gwarantuje się prawo dziedziczenia.
2. Ustawa określi, który inny majątek, oprócz majątku wymienionego w artykule 4 niniejszej Konstytucji, niezbędny dla zabezpieczenia potrzeb społecznych, rozwoju gospodarki narodowej i interesu publicznego, może znajdować się tylko we władaniu państwa, gminy lub określonych osób prawnych. Ustawa może także ustanowić, że określone rzeczy mogą znajdować się tylko we władaniu obywateli albo osób prawnych mających siedzibę w Republice Słowackiej.
3. Własność zobowiązuje. Nie można jej używać na szkodę praw innych albo w sprzeczności z powszechnymi interesami chronionymi ustawą. Wykonanie prawa własności nie może prowadzić do uszkodzenia ludzkiego zdrowia, przyrody, pamiątek kultury i środowiska naturalnego ponad miarę określoną ustawą.
4. Wywłaszczenie lub przymusowe ograniczenie prawa własności jest możliwe tylko w niezbędnej mierze oraz w interesie publicznym i to na podstawie ustawy oraz za stosownym odszkodowaniem.

Art. 21

1. Mieszkanie jest nietykalne. Nie wolno wchodzić do niego bez zgody tego, kto w nim mieszka.
2. Przeszukanie mieszkania jest dopuszczalne tylko w związku z postępowaniem karnym i na podstawie pisemnego i umotywowanego nakazu sędziego. Sposób przeprowadzenia przeszukania mieszkania określi ustawa.
3. Ustawa może dopuścić inne naruszenia nietykalności mieszkania tylko wtedy, gdy jest to nieuniknione w demokratycznym społeczeństwie ze względu na ochronę życia, zdrowia lub majątku osób, na ochronę praw i wolności innych albo w celu odwrócenia poważnego zagrożenia porządku publicznego. Jeżeli mieszkanie jest używane także w celu prowadzenia przedsiębiorstwa lub wykonywania innej działalności gospodarczej, to takie naruszenie może być także dozwolone ustawą, gdy jest to niezbędne do wykonania zadań administracji publicznej.


Art. 22

1. Gwarantuje się tajemnicę korespondencji, tajemnicę przekazywania wiadomości i innych dokumentów oraz ochronę danych osobowych.
2. Nikt nie może naruszyć tajemnicy korespondencji ani tajemnicy innych dokumentów i zapisów bądź już stanowiących własność prywatną albo przesłanych pocztą lub w inny sposób; wyjątki określi ustawa. Równocześnie gwarantuje się tajemnicę wiadomości przekazywanych telefonicznie, telegraficznie albo w inny podobny sposób.

Art. 23

1. Gwarantuje się wolność poruszania się i pobytu.
2. Każdy, kto zatrzyma się legalnie na terytorium Republiki Słowackiej, ma prawo swobodnie je opuścić.
3. Wolności określone w ustępach 1 i 2 mogą być ograniczone ustawą, jeżeli jest to niezbędne dla bezpieczeństwa państwa, utrzymania porządku publicznego, ochrony zdrowia albo ochrony praw i wolności innych, a na wyznaczonych obszarach także w celu ochrony przyrody.
4. Każdy obywatel ma prawo do swobodnego wstępu na terytorium Republiki Słowackiej. Obywatela nie można zmuszać do opuszczenia ojczyzny ani nie można go wydalić.
5. Cudzoziemca można wydalić tylko w przypadkach określonych ustawą.

Art. 24

1. Gwarantuje się wolność myśli, sumienia, wyznania religijnego i wiary. Prawo to obejmuje możność zmiany wyznania religijnego lub wiary. Każdy ma prawo do niewyznawania żadnej religii. Każdy ma prawo publicznie okazywać swoje przekonania.
2. Każdy ma prawo swobodnie wyznawać swoją religię lub wiarę, indywidualnie bądź wspólnie z innymi, prywatnie lub publicznie, poprzez nabożeństwo, czynności religijne, zachowanie obrzędów albo uczestnicząc w nauczaniu.
3. Kościoły i wspólnoty religijne zarządzają samodzielnie swoimi sprawami, zwłaszcza ustanawiając swoje organy, swoich duchownych, zapewniając naukę religii i zakładając zakonne i inne kościelne instytucje niezależne od organów państwowych.
4. Warunki wykonywania praw określonych w ustępach od 1 do 3 można ograniczyć tylko ustawą, gdy chodzi o uregulowania niezbędne w demokratycznym społeczeństwie dla ochrony porządku publicznego, zdrowia i moralności albo praw i wolności innych.

Art. 25

1. Obrona Republiki Słowackiej jest obowiązkiem i sprawą honoru obywateli. Ustawa określi treść obowiązku obrony.
2. Nikogo nie można zmuszać do odbywania służby wojskowej, jeżeli jest to sprzeczne z jego przekonaniami albo wyznaniem religijnym. Szczegóły określi ustawa.