Rozdział VII
WŁADZA SĄDOWNICZA

Podrozdział I
SĄD KONSTYTUCYJNY REPUBLIKI SŁOWACKIEJ

Art. 124

    Sąd Konstytucyjny Republiki Słowackiej jest niezawisłym sądowym organem ochrony konstytucyjności.

Art. 125

1. Sąd Konstytucyjny orzeka o zgodności
a) ustaw z konstytucją, z ustawami konstytucyjnymi i z umowami międzynarodowymi, na które wyraziła zgodę Rada Narodowa Republiki Słowackiej i które zostały ratyfikowane i ogłoszone w sposób określony ustawą,
b) rozporządzeń rządu, powszechnie obowiązujących przepisów prawa ministerstw i innych centralnych organów administracji państwowej – z konstytucją, z ustawami konstytucyjnymi, z umowami międzynarodowymi, na które wyraziła zgodę Rada Narodowa Republiki Słowackiej i które zostały ratyfikowane i ogłoszone w sposób określony ustawą oraz z ustawami,
    c) powszechnie obowiązujących zarządzeń, o których mowa w art. 68 – z konstytucją, z ustawami konstytucyjnymi, z umowami międzynarodowymi, na które wyraziła zgodę Rada Narodowa Republiki Słowackiej i które zostały ratyfikowane i ogłoszone w sposób określony ustawą oraz z ustawami, o ile do orzekania o tym nie jest właściwy inny sąd,
    d) powszechnie obowiązujących przepisów prawa terenowych or-ga-nów administracji państwowej i powszechnie obowiązujących zarządzeń organów samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 71 ust. 2 – z konstytucją, z ustawami konstytucyjnymi, z umowami międzynarodowymi ogłoszonymi w sposób określony ustawą, z ustawami, z rozporządzeniami rządu i z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa ministerstw i innych centralnych organów administracji państwowej, o ile do orzekania o tym nie jest właściwy inny sąd.
    2. Jeżeli Sąd Konstytucyjny przyjmie wniosek w sprawie postępowania, o którym mowa w ustępie 1, może zawiesić obowiązywanie zakwestionowanych przepisów prawa, ich części, ewentualnie ich poszczególnych postanowień, jeżeli ich dalsze obowiązywanie może zagrażać podstawowym prawom i wolnościom, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo znacznej szkody gospodarczej albo inne ważne skutki nie do naprawienia.
    3. Jeżeli Sąd Konstytucyjny w swoim orzeczeniu stwierdzi, że między przepisami prawa wskazanymi w ustępie 1 zachodzi niezgodność, właściwe przepisy, ich części, ewentualnie ich poszczególne postanowienia tracą skuteczność. Organy, które wydały te przepisy prawa są zobowiązane w ciągu sześciu miesięcy od ogłoszenia orzeczenia Sądu Konstytucyjnego doprowadzić do ich zgodności z konstytucją, z ustawami konstytucyjnymi i z umowami międzynarodowymi ogłoszonymi w sposób określony ustawą, a jeżeli idzie o przepisy wskazane w ustępie 1 lit. b) i c) także z innymi ustawami, a jeżeli idzie o przepisy wskazane w ustępie 1 lit. d), także z rozporządzeniami rządu i z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa ministerstw i innych centralnych organów administracji państwowej. Jeżeli nie zostanie to dokonane, takie przepisy, ich części albo postanowienia tracą ważność po sześciu miesiącach od ogłoszenia orzeczenia.
    4. Sąd Konstytucyjny nie orzeka o zgodności projektu ustawy albo projektu innego powszechnie obowiązującego przepisu z konstytucją, z umową międzynarodową, która została ogłoszona w sposób określony ustawą, ani z ustawą konstytucyjną.
    5. Ważność orzeczenia o zawieszeniu skuteczności zakwestionowanych przepisów, ich części, ewentualnie ich poszczególnych postanowień wygasa z chwilą ogłoszenia orzeczenia Sądu Konstytucyjnego w samej sprawie, chyba że Sąd Konstytucyjny już wcześniej uchylił orzeczenie o zawieszeniu skuteczności zakwestionowanego przepisu prawa wobec wygaśnięcia powodów będących podstawą jego wydania.
    6. Orzeczenia Sądu Konstytucyjnego wydane zgodnie z ustępami 1, 2 i 5 są ogłaszane w sposób określony dla ogłaszania ustaw. Uprawomocnione orzeczenie Sądu Konstytucyjnego ma moc powszechnie obowiązującą.

Art. 125a

1. Sąd Konstytucyjny orzeka o zgodności zawartych umów międzynarodowych, na które potrzebna jest zgoda Rady Narodowej Republiki Słowackiej, z konstytucją albo z ustawami konstytucyjnymi.
2. Wniosek w sprawie orzeczenia, o którym mowa w ustępie 1, może złożyć do Sądu Konstytucyjnego prezydent Republiki Słowackiej albo rząd przed przedłożeniem zawartej umowy międzynarodowej do rozpatrzenia Radzie Narodowej Republiki Słowackiej.
3. Sąd Konstytucyjny orzeka o wniosku wskazanym w ustępie 2 w terminie określonym ustawą; jeżeli Sąd Konstytucyjny w swoim orzeczeniu stwierdzi, że umowa międzynarodowa nie jest zgodna z konstytucją albo z ustawą konstytucyjną, takiej umowy międzynarodowej nie można ratyfikować.
 Art. 125b

    1. Sąd Konstytucyjny orzeka o zgodności z konstytucją albo z ustawą konstytucyjną przedmiotu referendum, które ma zostać zarządzone na podstawie wniosku obywateli albo uchwały Rady Narodowej Republiki Słowackiej, o której mowa w art. 95 ust. 1.
    2. Wniosek w sprawie wydania orzeczenia wskazanego w ustępie 1 może złożyć do Sądu Konstytucyjnego prezydent Republiki Słowackiej przed zarządzeniem referendum, jeżeli ma wątpliwości, czy przedmiot referendum, które ma zarządzić na podstawie wniosku obywateli albo uchwały Rady Narodowej Republiki Słowackiej, o której mowa w art. 95 ust. 1, jest zgodne z konstytucją albo z ustawą konstytucyjną.
    3. Sąd Konstytucyjny orzeka o wniosku wskazanym w ustępie 2 w ciągu 60 dni od dnia jego doręczenia; jeżeli Sąd Konstytucyjny w swoim orzeczeniu stwierdzi, że przedmiot referendum, które ma zostać zarządzone na podstawie wniosku obywateli albo uchwały Rady Narodowej Republiki Słowackiej, o której mowa w art. 95 ust. 1, nie jest zgodne z konstytucją albo z ustawą konstytucyjną, referendum nie można zarządzić.

Art. 126

    Sąd Konstytucyjny orzeka w sprawie sporów kompetencyjnych między centralnymi organami administracji państwowej, jeżeli ustawa nie stanowi, że spory te rozstrzyga inny organ państwowy.

Art. 127

    1. Sąd Konstytucyjny orzeka o skargach osób fizycznych albo osób prawnych, jeżeli zarzucają naruszenie swoich podstawowych praw albo wolności, albo praw człowieka i podstawowych wolności wynikających z umowy międzynarodowej, którą Republika Słowacka ratyfikowała i ogłosiła w sposób określony ustawą, jeżeli o ochronie tych praw i wolności nie rozstrzyga inny sąd.
2. Jeżeli Sąd Konstytucyjny uzna zasadność skargi, stwierdza w swoim orzeczeniu, że prawomocnym rozstrzygnięciem, postanowieniem albo innym działaniem zostały naruszone prawa albo wolności wskazane w ustępie 1, i uchyla takie rozstrzygnięcie, postanowienie albo inne działanie. Jeżeli naruszenie praw albo wolności wskazanych w ustępie 1 powstało w wyniku zaniechania, Sąd Konstytucyjny może nakazać, aby ten, kto to prawo albo wolność naruszył, podjął działanie w sprawie. Sąd Konstytucyjny może również zwrócić sprawę do dalszego postępowania, zabronić kontynuacji naruszania podstawowych praw i wolności albo praw człowieka i podstawowych wolności wynikających z umowy międzynarodowej, którą Republika Słowacka ratyfikowała i ogłosiła w sposób określony ustawą, albo jeżeli jest to możliwe nakazać, aby ten, kto naruszył prawa albo wolności wskazane w ustępie 1, przywrócił stan sprzed naruszenia.
3. Sąd Konstytucyjny może w swoim orzeczeniu uznającym zasadność skargi, przyznać temu, czyje prawa wskazane w ustępie 1 zostały naruszone, stosowne zadośćuczynienie finansowe.
4. Odpowiedzialność tego, kto naruszył prawa albo wolności wskazane w ustępie 1, za szkodę albo inną stratę, nie jest objęta orzeczeniem Sądu Konstytucyjnego.

Art. 127a

    1. Sąd Konstytucyjny orzeka o skargach organów samorządu te-ry-to-rial-nego przeciwko niekonstytucyjnemu albo niezgodnemu z ustawą rozstrzygnięciu albo innej niekonstytucyjnej albo niezgodnej z ustawą ingerencji w sprawy samorządu terytorialnego, jeżeli w sprawie nie jest właściwy inny sąd.
    2. Jeżeli Sąd Konstytucyjny uzna zasadność skargi organu samorządu terytorialnego, wskazuje na czym polegało niekonstytucyjne albo niezgodne z ustawą rozstrzygnięcie albo niekonstytucyjna lub niezgodna z ustawą ingerencja w sprawy samorządu terytorialnego, jaka ustawa konstytucyjna albo ustawa została naruszona i jakim rozstrzygnięciem albo ingerencją to naruszenie nastąpiło. Sąd Konstytucyjny uchyla zaskarżone rozstrzygnięcie, a jeżeli naruszenie prawa polegało na innej ingerencji, niż rozstrzygnięcie, zakazuje kontynuacji naruszania prawa i nakazuje, jeżeli jest to możliwe, aby został przywrócony stan sprzed naruszenia.

Art. 128

    Sąd Konstytucyjny dokonuje wykładni konstytucji lub ustawy konstytucyjnej w spornych kwestiach. Orzeczenie Sądu Konstytucyjnego o wykładni konstytucji albo ustawy konstytucyjnej ogłasza się w sposób określony dla ogłaszania ustaw. Wykładnia jest powszechnie obowiązująca od dnia jej ogłoszenia.

Art. 129

    1. Sąd Konstytucyjny orzeka w sprawie skargi przeciwko rozstrzygnięciu o uznaniu lub nieuznaniu mandatu posła do Rady Narodowej Republiki Słowackiej.
    2. Sąd Konstytucyjny orzeka o konstytucyjności i legalności wyborów prezydenta Republiki Słowackiej, wyborów do Rady Narodowej Republiki Słowackiej i wyborów do organów samorządu terytorialnego.
    3. Sąd Konstytucyjny orzeka w sprawie skarg przeciwko wynikowi referendum i o skargach przeciwko wynikowi głosowania ludowego w sprawie odwołania prezydenta Republiki Słowackiej.
    4. Sąd Konstytucyjny orzeka, czy rozstrzygnięcie o rozwiązaniu albo zawieszeniu działalności partii politycznej albo ruchu politycznego jest zgodne z ustawami konstytucyjnymi i z innymi ustawami.
    5. Sąd Konstytucyjny orzeka w sprawie skargi Rady Narodowej Republiki Słowackiej przeciwko prezydentowi Republiki Słowackiej w sprawie umyślnego naruszenia konstytucji albo zdrady Ojczyzny.
    6. Sąd Konstytucyjny orzeka, czy decyzja o zarządzeniu stanu nadzwyczajnego albo stanu klęski i nawiązujące do tej decyzji inne decyzje zostały wydane zgodnie z konstytucją albo z ustawą konstytucyjną.
    7. Orzeczenia Sądu Konstytucyjnego wskazane w poprzedzających ustępach są wiążące dla wszystkich organów władzy publicznej, osób fizycznych albo osób prawnych, których dotyczą. Właściwy organ władzy publicznej jest zobowiązany bez zbytecznej zwłoki zapewnić ich wykonanie. Szczegóły określi ustawa.

Art. 130

    1. Sąd Konstytucyjny wszczyna postępowanie, jeżeli z wnioskiem wystąpi:
a) co najmniej jedna piąta posłów Rady Narodowej Republiki Słowackiej,
b) prezydent Republiki Słowackiej,
c) rząd Republiki Słowackiej,
d) sąd,
e) prokurator generalny,
f) każdy, którego praw dotyczy postępowanie w przypadkach określonych w art. 127 i 127a.
2. Ustawa określi, kto ma prawo wystąpić z wnioskiem o rozpoczęcie postępowania zgodnie z art. 129.
[3. Skreślony]

Art. 131

    1. Sąd Konstytucyjny orzeka w pełnym składzie w sprawach wymienionych w art. 105 ust. 2, art. 107, art. 125 ust. 1 lit. a) i b), art. 125a ust. 1, art. 125b ust. 1, art. 128, art. 129 ust. 2 do 6, art. 136 ust. 2 i 3, art. 138 ust. 2 lit. b) i c), o ujednolicaniu prawnych poglądów senatów, zarządzaniu swoimi sprawami wewnętrznymi i przyjmowaniu projektu budżetu Sądu Konstytucyjnego. Pełny skład Sądu Konstytucyjnego podejmuje uchwały większością ponad połowy głosów wszystkich sędziów. Jeżeli taka większość nie zostanie osiągnięta, projekt uznaje się za odrzucony.
    2. W innych sprawach Sąd Konstytucyjny orzeka w trójosobowych senatach. Senat podejmuje uchwały większością ponad połowy głosów swoich członków.

[Art. 132 -  Skreślony]

Art. 133

    Od rozstrzygnięć Sądu Konstytucyjnego nie przysługuje środek odwoławczy.

Art. 134

1. Sąd Konstytucyjny składa się z trzynastu sędziów.
2. Sędziów Sądu Konstytucyjnego mianuje na wniosek Rady Narodowej Republiki Słowackiej na dwanaście lat prezydent Republiki Słowackiej. Rada Narodowa Republiki Słowackiej wnioskuje podwójną liczbę kandydatów na sędziów, których ma mianować prezydent Republiki Słowackiej.
3. Sędzią Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej może zostać mianowany obywatel Republiki Słowackiej, który ma prawo wybieralności do Rady Narodowej Republiki Słowackiej, osiągnął wiek 40 lat, ma wyższe wykształcenie prawnicze i jest co najmniej od 15 lat czynny w zawodzie prawniczym. Ta sama osoba nie może być ponownie mianowana sędzią Sądu Konstytucyjnego.
4. Sędzia Sądu Konstytucyjnego składa na ręce prezydenta Republiki Słowackiej następujące ślubowanie:
„Ślubuję na swoją cześć i sumienie, że będę chronić nienaruszalność naturalnych praw człowieka i praw obywatela, chronić zasady państwa prawnego, kierować się Konstytucją, ustawami konstytucyjnymi i umowami międzynarodowymi, które ratyfikowała Republika Słowacka i które zostały ogłoszone w sposób określony w ustawie, i orzekać według swojego najlepszego przeświadczenia, niezawiśle i bezstronnie.”
5. Sędzia Sądu Konstytucyjnego obejmuje swoje funkcje przez złożenie ślubowania.

Art. 135

    Na czele Sądu Konstytucyjnego stoi jego przewodniczący, którego zastępuje wiceprzewodniczący. Przewodniczącego i wiceprzewodniczącego mianuje prezydent Republiki Słowackiej spośród sędziów Sądu Konstytucyjnego.

Art. 136

    1. Sędziom Sądu Konstytucyjnego przysługuje immunitet taki sam jak posłom Rady Narodowej Republiki Słowackiej.
    2. Zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego Sądu Konstytucyjnego albo na jego aresztowanie wyraża Sąd Konstytucyjny.
    3. Sąd Konstytucyjny wyraża zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej albo aresztowanie sędziego i prokuratora generalnego. Sąd Konstytucyjny działa jako sąd dyscyplinarny w stosunku do przewodniczącego Sądu Najwyższego Republiki Słowackiej, wiceprzewodniczącego Sądu Najwyższego Republiki Słowackiej i prokuratora generalnego.
    4. Jeżeli Sąd Konstytucyjny odmówi zgody, pociągnięcie do odpowiedzialności karnej albo aresztowanie podczas trwania funkcji sędziego Sądu Konstytucyjnego, funkcji sędziego albo funkcji prokuratora generalnego jest niedopuszczalne.

Art. 137

    1. Jeżeli sędzią Sądu Konstytucyjnego zostaje mianowany członek partii politycznej lub ruchu politycznego, jest on zobowiązany zrzec się członkostwa jeszcze przed złożeniem ślubowania.
    2. Sędziowie Sądu Konstytucyjnego sprawują swą funkcję zawodowo. Sprawowanie tej funkcji jest niepołączalne z funkcją w innym organie władzy publicznej, urzędnika państwowego, ze stosunkiem pracy lub stosunkiem o analogicznym charakterze, z działalnością gospodarczą, z członkostwem w kierowniczym lub kontrolnym organie osoby prawnej, która wykonuje działalność gospodarczą, ani z inną działalnością gospodarczą albo zarobkową z wyjątkiem administrowania własnym majątkiem i działalnością naukową, pedagogiczną, literacką albo artystyczną.
    3. Z dniem, w którym sędzia obejmuje swoją funkcję, wygasa jego mandat poselski i członkostwo w rządzie Republiki Słowackiej.

Art. 138

    1. Sędzia Sądu Konstytucyjnego może zrzec się swojej funkcji, składając pisemne oświadczenie przewodniczącemu Sądu Konstytucyjnego. W takim przypadku jego funkcja wygasa z końcem miesiąca kalendarzowego, w którym zostało doręczone pisemne oświadczenie o zrzeczeniu się funkcji.
    2. Prezydent Republiki Słowackiej odwołuje sędziego Sądu Konstytucyjnego
    a) na podstawie prawomocnego wyroku skazującego za umyślny czyn karalny albo jeżeli został prawomocnie skazany za czyn karalny, a sąd nie orzekł w jego przypadku o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności,
    b) na podstawie dyscyplinarnego orzeczenia Sądu Konstytucyjnego za czyn, który jest nie do pogodzenia z wykonywaniem funkcji sędziego Sądu Konstytucyjnego,
c) jeżeli Sąd Konstytucyjny stwierdzi, że sędzia nie uczestniczy w pracach Sądu Konstytucyjnego dłużej niż przez jeden rok albo
    d) jeżeli utraci on prawo wybieralności do Rady Narodowej Republiki Słowackiej.

Art. 139

    Jeżeli sędzia Sądu Konstytucyjnego zrzeknie się funkcji sędziego Sądu Konstytucyjnego albo gdy zostanie odwołany, prezydent Republiki Słowackiej mianuje innego sędziego na nową kadencję spośród dwóch osób zgłoszonych przez Radę Narodową Republiki Słowackiej.

Art. 140

    Szczegóły organizacji Sądu Konstytucyjnego, trybu postępowania przed nim i statusie jego członków określi ustawa.