Tytuł 6

ZMIANA KONSTYTUCJI FEDERALNEJ I PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

Rozdział 1

Zmiana

Artykuł 192

Zasada

1. Konstytucja Federalna może być w każdym czasie całkowicie lub częściowo zmieniona.

2. Jeżeli Konstytucja Federalna lub oparte na niej ustawodawstwo nie stanowi inaczej, zmiana następuje na drodze ustawodawczej.

Artykuł 193

Zmiana całkowita

1. Zmiana całkowita Konstytucji Federalnej może zostać zaproponowana przez naród lub przez każdą z rad albo zostać uchwalona przez Zgromadzenie Federalne.

2. Jeżeli inicjatywa pochodzi od narodu lub gdy obie rady nie są jednomyślne, naród rozstrzyga o przeprowadzeniu zmiany całkowitej.

3. Jeżeli naród opowie się za zmianą całkowitą, obie rady zostają wybrane na nowo.

4. Nie mogą zostać przy tym naruszone obowiązujące postanowienia prawa międzynarodowego.

Artykuł 194

Zmiana częściowa

1. Zmianę częściową Konstytucji Federalnej może inicjować naród lub może ona zostać uchwalona przez Zgromadzenie Federalne.

2. Zmiana częściowa musi zachować jedność materii i nie może naruszać obowiązujących postanowień prawa międzynarodowego.

3. Inicjatywa ludowa w sprawie zmiany częściowej musi ponadto zachować jedność formy.

Artykuł 195

Wejście w życie

Całkowicie lub częściwo zmieniona Konstytucja Federalna wchodzi w życie po jej przyjęciu przez naród i kantony.

Rozdział 2

Przepisy przejściowe

Artykuł 196

1. Przepis przejściowy do art. 84 (Ruch tranzytowy przez Alpy)

Przemieszczenie tranzytowego ruchu towarowego na szyny musi zostać zakończone w ciągu 10 lat od przyjęcia inicjatywy ludowej w sprawie ochrony regionów alpejskich przed ruchem tranzytowym.

2. Przepis przejściowy do art. 85 (Zryczałtowana opłata od samochodów ciężarowych)

1. Federacja pobiera roczną opłatę za korzystanie z dróg otwartych dla ogólnego ruchu od krajowych i zagranicznych pojazdów samochodowych i przyczep o wadze łącznej ponad 3,5 t.

2. Opłata ta wynosi:

a. od samochodów ciężarowych i siodełkowych o wadze

- ponad 3,5 do 12 t 650 franków

- ponad 12 do 18 t 2.000 franków

- ponad 18 do 26 t. 3 000 franków

- ponad 26 t. 4 000 franków

b. od przyczep o wadze

- ponad 3,5 do 8 t 650 franków

- ponad 8 do 10 t 1 500 franków

- ponad 10 t 2 000 franków

c. od autokarów 650 franków

3. Ustawa federalna może dostosowywać stawki opłat, o ile uzasadniają to koszty ruchu drogowego.

4. Rada Federalna może poza tym dostosować w drodze rozporządzenia kategorie taryf od 12 t według ust. 2 do każdorazowych zmian kategorii ciężaru w ustawie o ruchu drogowym.

5. Rada Federalna określa odpowiednio zróżnicowane stawki opłat od pojazdów samochodowych, które nie przez cały rok pozostają się w ruchu drogowym w Szwajcarii; uwzględnia przy tym koszty pobierania opłat.

6. Rada Federalna określa wykonanie. Może ona określić stawki w myśl ust. 2 dla szczególnych rodzajów pojazdów samochodowych, zwolnić od opłat określone pojazdy samochodowe lub wprowadzić szczególne regulacje, w szczególności za ruch pojazdów w obszarze granicznym. Przy tym pojazdy samochodowe zarejestrowane za granicą nie mogą być traktowane lepiej niż szwajcarskie. Rada Federalna może przewidzieć kary pieniężne za wykroczenia. Kantony pobierają opłaty od pojazdów samochodowych zarejestrowanych w kraju.

7. W drodze ustawodawstwa może nastąpić całkowite lub częściowe zniesienie tych opłat.

8. Przepis niniejszy obowiązuje do czasu wejścia w życie ustawy o ruchu samochodów ciężarowych z dnia 19 grudnia 1997 r.

3. Przepis przejściowy do art. 87 (Koleje żelazne i inne środki komunikacji)

1. Wielkie plany budowy kolei obejmują nową kolejową alpejską magistralę tranzytową (NEAT), Kolej 2000, przyłączenie wschodniej i zachodniej Szwajcarii do wysoko wydajnej sieci europejskich kolei oraz poprawienie ochrony przed hałasem wzdłuż linii kolejowej aktywnymi i pasywnymi środkami.

2. W celu finansowania wszelkich projektów budowy kolei Rada Federalna może:

a. przeznaczyć cały dochód ze zryczałtowanych opłat od ruchu samochodów ciężarowych według art. 196 liczba 2, do czasu wejścia w życie opłat od samochodów ciężarowych zależnych od mocy lub zużycia według art. 85, i w tym celu zwiększyć stawki opłat maksymalnie do 100%;

b. przeznaczyć maksymalnie dwie trzecie dochodu z opłat zależnych od mocy lub zużycia samochodów ciężarowych według art. 85;

c. przeznaczyć środki pochodzące z opodatkowania materiałów pędnych na podstawie art. 86 ust. 3 lit. b, dla pokrycia 23 % ogólnych nakładów na linie bazowe NEAT;

d. pożyczyć z rynku kapitałowego, jednakże najwyżej 25 % ogólnych nakładów na NEAT, Kolej 2000 i przyłączenie wschodniej i zachodniej Szwajcarii do wysokowydajnej sieci europejskich kolei;

e. podnieść wszelkie stawki podatku od wartości dodanej (łącznie z dopłatą) o 0,1 punktu procentowego, ustalone w art. 196 pkt 14 oraz art. 130;

f. przewidzieć uzupełniające finansowanie przez osoby prywatne i organizacje międzynarodowe.

3. Finansowanie wszelkich projektów budowy kolei zgodnie z ust. 1 następuje za pośrednictwem funduszu podporządkowanego Federacji i prowadzącego własne rachunki. Środki pochodzące z wymienionych w ust. 2 opłat i podatków będą księgowane na rachunek finansowy Federacji i w tym samym roku wpłacone do funduszu. Federacja może zapewnić funduszowi zaliczki. Zgromadzenie Federalne wydaje regulamin funduszu w formie rozporządzenia.

4. Cztery wielkie projekty budowy kolei zgodnie z ust. 1 zostaną uchwalone w formie ustaw federalnych. Dla każdego wielkiego projektu jako całości trzeba wykazać potrzebę i zdolność wykonawczą. Przy projekcie NEAT poszczególne fazy budowy stanowią części składowe ustawy federalnej. Zgromadzenie Federalne zezwala na użycie niezbędnych środków z obowiązującymi kredytami. Rada Federalna zatwierdza etapy budowy i określa harmonogram prac.

5. Postanowienie niniejsze obowiązuje do czasu zakończenia budowy i finansowania (zwrotu udzielonych zaliczek) wspomnianych w ust. 1 wielkich planów budowy kolei.

4. Przepis przejściowy do art. 90 (Energia jądrowa)

Do 23 września 2000 r. nie będą udzielane żadne zezwolenia ogólne na budowę, uruchomienie lub prowadzenie nowych urządzeń do wytwarzania energii jądrowej.

5. Przepis przejściowy do art. 95 (Działalność zarobkowa w gospodarce prywatnej)

Do czasu wydania ustawy federalnej kantony są zobowiązane do wzajemnego uznawania świadectw ukończenia wykształcenia zawodowego.

6. Przepis przejściowy do art. 102 (Zaopatrzenie kraju)

1. Federacja zabezpiecza zaopatrzenie kraju w zboże na chleb i mąkę do wypieku.

2. Niniejsze postanowienie przejściowe pozostaje w mocy najdłużej do dnia 31 grudnia 2003 r.

7. Przepis przejściowy do art. 103 (Polityka strukturalna)

Kantony mogą nie dłużej niż w ciągu 10 lat od wejścia w życie konstytucji zachować istniejące regulacje, które w celu zapewnienia egzystencji znaczącej części określonych gałęzi przemysłu gastronomiczno-hotelowego, uzależniają otwieranie zakładów od zapotrzebowania.

8. Przepis przejściowy do art. 106 (Gry hazardowe)

1. Artykuł 106 wchodzi w życie wraz z wejściem w życie nowej ustawy federalnej o grach hazardowych i domach gry.

2. Do tego czasu obowiązują następujące postanowienia:

a. tworzenie i prowadzenie domów gry jest zabronione;

b. rządy kantonalne mogą zezwolić, z zachowaniem warunków podyktowanych dobrem publicznym, na prowadzenie tego rodzaju gier rozrywkowych, które do wiosny 1925 r. były normalnie w zwyczaju w kasynach, o ile w ocenie władz udzielających zezwolenia tego rodzaju działalność wydaje się konieczna do utrzymania lub rozwoju ruchu turystycznego z zagranicy i jest prowadzona przez powołane w tym celu przedsiębiorstwo. Kantony mogą jednak zakazać gier tego rodzaju.

c. Rada Federalna wyda rozporządzenie w sprawie ograniczeń podyktowanych dobrem publicznym. Stawka nie może przekroczyć 5 franków.

d. każde zezwolenie kantonalne podlega zatwierdzeniu przez Radę Federalną.

e. jedna czwarta dochodów brutto z gier rozrywkowych podlega odprowadzeniu do Federacji, która tę część bez potrącenia powinna przeznaczyć na swoje własne świadczenia dla ofiar szkód żywiołowych, jak i na ogólnoużyteczne instytucje opieki społecznej.

f. Federacja może podejmować odpowiednie środki także w odniesieniu do loterii.

9. Przepis przejściowy do art. 110 ust. 3 (Święto federalne)

1. Do czasu wejścia w życie zmienionego ustawodawstwa szczegóły określa Rada Federalna.

2. Dnia święta federalnego nie zalicza się do dni świątecznych według art. 18 ust. 2 prawa pracy.

10. Przepis przejściowy do art. 112 (Ubezpieczenia na starość, dla wdów, wdowców i sierot oraz z powodu inwalidztwa)

Dopóki federalne ubezpieczenia na starość, dla wdów, wdowców i sierot oraz z powodu inwalidztwa nie pokrywa potrzeb życiowych, Federacja przekazuje kantonom dotacje na finansowanie i świadczenia uzupełniające.

11. Przepis przejściowy do art. 113 (Ubezpieczenie zawodowe)

Ubezpieczeni, którzy należą do pokolenia wstępującego i na skutek tego nie będą rozporządzać pełnym okresem składkowym, powinni w zależności od ich dochodów w przeciągu 10 do 20 lat od wejścia w życie ustawy otrzymać ustawowo określone świadczenie minimalne.

12. Przepis przejściowy do art. 126 (Zarządzanie finansami)

1. Nadwyżki wydatków w budżecie Federacji należy ograniczać przez oszczędności, aż do uzyskania istotnego zrównoważenia budżetu.

2. W roku obrachunkowym 1999 deficyt nie może przekroczyć 5 miliardów franków, a w roku obrachunkowym 2000 - 2,5 miliarda franków; w roku obrachunkowym 2001 musi być zmniejszony do maksymalnie 2 % dochodów.

3. Jeżeli wymaga tego sytuacja gospodarcza, większość obu rad może przedłużyć najwyżej o dwa lata, w drodze rozporządzenia, terminy określone w ust. 2.

4. Zgromadzenie Federalne i Rada Federalna uwzględniają założenia, ustalone w ust. 2, przy przygotowywaniu preliminarza i wieloletniego planu finansowego oraz przy rozpatrywaniu wszelkich przedłożeń ze skutkami finansowymi.

5. Przy wykonywaniu preliminarza Rada Federalna wykorzystuje nadarzające się możliwości oszczędzania. W tym celu może zablokować już zaaprobowane zobowiązania płatnicze i kredytowe. Pozostają zachowane ustawowe roszczenia i świadczenia przyznane prawomocnie w konkretnych przypadkach.

6. Jeżeli założenia ustalone w ust. 2 nie osiągną celu, Rada Federalna ustali, jakie należności muszą być dodatkowo zablokowane. W tym celu:

a. postanawia o dodatkowych oszczędnościach w ramach swojej właściwości;

b. wnosi do Zgromadzenia Federalnego o dokonanie niezbędnych zmian w ustawach dla uzyskania dodatkowych oszczędności.

7. Rada Federalna oszacowuje ogólną kwotę dodatkowych oszczędności tak, aby założenia mogły być osiągnięte maksymalnie z dwuletnim opóźnieniem. Oszczędności powinny być poczynione zarówno przy świadczeniach na rzecz osób trzecich, jak i w zakresie federalnym.

8. Rady federalne postanowią o wnioskach Rady Federalnej na tej samej sesji i odpowiedni akt wprowadzą w życie zgodnie z art. 165 konstytucji; są one związane sumą projektowanych przez Radę Federalną oszczędności według ust. 6.

9. O ile nadwyżka wydatków w późniejszym roku obrachunkowym ponownie przekroczy 2 % dochodów, to w kolejno następującym roku obrachunkowym należy go zredukować do tej wartości. Jeżeli wymaga tego sytuacja gospodarcza, Zgromadzenie Federalne w drodze rozporządzeniu może przesunąć termin najwyżej o dwa lata. W pozostałym zakresie postępowanie odbywa się zgodnie z ust. 4-8.

10. Niniejsze postanowienie obowiązuje do czasu zastąpienia go przez prawnokonstytucyjne środki ograniczania deficytu i zadłużenia.

13. Przepis przejściowy do art. 128 (Okres pobierania podatków)

Uprawnienie do pobierania bezpośrednich podatków federalnych jest ograniczone do końca 2006 r.

14. Przepis przejściowy do art. 130 (Podatek od wartości dodanej)

1. Do czasu wejścia w życie ustawy o podatku od wartości dodanej Rada Federalna wydaje przepisy wykonawcze. Do przepisów wykonawczych odnoszą się następujące zasady:

a. Podatkowi podlegają:

1. dostawy towarów i usług, które odpłatnie (łącznie z użyciem na potrzeby własne) wykonuje przedsiębiorstwo w kraju:

2. wwóz towarów.

b. Od podatku, bez prawa do odliczenia podatku wliczonego przez dostawców do rachunku, są wyłączone:

1. świadczenia realizowane przez pocztę szwajcarską w ramach zastrzeżonych sobie usług, z wyjątkiem przewozu osób;

2. świadczenia w zakresie służby zdrowia;

3. świadczenia w zakresie pomocy społecznej i bezpieczeństwa socjalnego;

4. świadczenia w zakresie wychowania, nauki oraz opieki nad dziećmi i młodzieżą;

5. świadczenia kulturalne;

6. obrót ubezpieczeniowy;

7. obroty w zakresie obrotu pieniężnego i kapitałowego, z wyjątkiem zarządu majątkiem i spraw inkasa;

8. przekaz, wynajem na czas nieokreślony oraz dzierżawa gruntów;

9. zakłady, loterie i inny gry hazardowe;

10. usługi, które organizacje nieprowadzące działalności zarobkowej świadczą swoim członkom za określoną w statucie składkę.

11. dostawy stosowanych jako takie w kraju urzędowych znaków wartościowych.

Dla zachowania neutralności konkurencji i uproszczenia pobierania podatku może być dopuszczone dobrowolne opodatkowanie od obrotów wymienionych w tych punktach z prawem do odliczenia podatku wliczonego przez dostawców do rachunku.

c. Zwolnione są od podatku, z prawem do odliczenia podatku wliczonego przez dostawców do rachunku:

1. wywóz towarów i usług świadczonych za granicą;

2. usługi związane z wywozem lub przewozem towarów.

d. Od obowiązku podatku z tytułu obrotów w kraju są wyłączone:

1. przedsiębiorstwa o podlegającym rocznemu opodatkowaniu obrocie całkowitym w kwocie nie wyższej niż 75 000 franków;

2. przedsiębiorstwa o podlegającym rocznemu opodatkowaniu obrocie całkowitym w kwocie nie wyższej niż 250 000 franków, o ile należność podatkowa, po potrąceniu podatku obrotowego wliczonego w rachunki dostawców, regularnie nie przekracza 4 000 franków rocznie;

3. rolnicy, leśnicy i ogrodnicy, którzy dostarczają produkty wyłącznie z własnego gospodarstwa oraz handlarze bydłem;

4. artyści, malarze i rzeźbiarze za tworzone przez nich osobiście dzieła sztuki.

Dla zachowania neutralności konkurencji i dla uproszczenia pobierania podatku może być dopuszczone dobrowolne opodatkowanie od obrotów wymienionych w tych punktach z prawem do odliczenia podatku wliczonego przez dostawców do rachunku.

e. Podatek wynosi:

1. 2,0 % od dostaw lub wwozu następujących towarów, które Rada Federalna może dokładniej określić:

- wody w wodociągach,

- artykułów żywnościowych i napoi, z wyjątkiem napojów alkoholowych,

- bydła, drobiu, ryb,

- zboża,

- nasion, sadzonek bulwiastych i cebulkowatych, żywych roślin, sadzonek, pędów oraz kwiatów ciętych oraz gałązek, także przywiązanych do bukietów, wieńców i temu podobnych,

- pasz, kiszonek, podściółek, nawozów i środków ochrony roślin,

- leków,

- gazet, czasopism, książek i innych druków w rozmiarze podlegającym określeniu przez Radę Federalną;

2. 2,0 % od usług zakładów radiowych i telewizyjnych, o ile nie mają one komercyjnego charakteru;

3. 6,5 % od dostaw i wwozu innych towarów oraz od wszystkich innych podlegających podatkowi od usług.

f. Podatek będzie obliczony od zapłaty; przy braku zapłaty oraz przy wwozie miarodajna jest wartość towarów lub usług.

g. Podatkiem są obciążeni:

1. podatnicy, którzy dokonują obrotu podlegającego podatkowi;

2. odbiorcy usług, pochodzących z zagranicy, o ile ich obrót całkowity przekracza rocznie 10 000 franków;

3. zobowiązani do opłat celnych lub zgłoszenia celnego, wwożący towar.

h. Na podatniku ciąży podatek od obrotu podlegającego opodatkowaniu; o ile wykorzystuje on dostarczone mu towary lub usługi dla obrotów podlegających opodatkowaniu w kraju lub za granicą, to może on w podatkowym rozliczeniu od podatku, do którego jest zobowiązany, odliczyć następujące podatki wliczone w rachunkach dostawców:

1. te, które inni podatnicy przesunęli na niego oraz

2. te, które zostały uiszczone za przywóz towarów lub sprowadzenie usług z zagranicy;

3. 2,0 % ceny surowców, które nabył z nie podlegającego opodatkowaniu gospodarstwa zgodnie z literą d pkt 3.

Od wydatków, które nie mają handlowego charakteru, nie przysługuje prawo odliczenia.

i. Podatek i odliczenia będą rozliczane w zasadzie kwartalnie.

k. W celu opodatkowania obrotu złotymi monetami i czystym złotem oraz towarów, które już podlegają szczególnym obciążeniom skarbowym, mogą być wydane odrębne przepisy.

l. Można zarządzić uproszczenia, o ile nie spowoduje to istotnych skutków ani dla dochodów podatkowych ani dla konkurencji, i o ile na skutek tego rozliczenia podatkowe nie okażą się dla innych podatników nadmiernie uciążliwe.

m. Oszustwa podatkowe i zagrożenia uszczupleniem wpływów podatkowych będą karane odpowiednio do pozostałego prawa karnego podatkowego.

n. Przewidziane w art. 7 ustawy federalnej o wykroczeniach szczególne regulacje dotyczące karalności działalności gospodarczej mogą mieć zastosowanie w sprawach, w których może być brana pod uwagę kara pieniężna nie przekraczająca 5 000 franków.

2. W ciągu pierwszych pięciu lat po wprowadzeniu podatku od wartości dodanej przeznaczy się 5 % zysku rocznie z tego podatku na obniżenie premii w ubezpieczeniach zdrowotnych na rzecz podatników niższych klas podatkowych. Zgromadzenie Federalne postanowi, w jaki sposób udział w podatku od wartości dodanej związany z tym celem ma dalsze zastosowanie po upływie tego terminu.

3. Federacja może, za usługi turystyczne świadczone w kraju, ustalić ustawowo niższe stawki podatku od towarów i usług, o ile z usług tych w znacznym wymiarze korzystają cudzoziemcy i wymaga tego konkurencyjność ¹⁵⁾ .

4. Uprawnienie do pobierania podatku od towarów i usług jest ograniczone do końca 2006 r.

15. Przepis przejściowy do art. 131 (Podatek od piwa)

Do czasu wydania ustawy federalnej podatek od piwa będzie pobierany według dotychczasowego prawa.

16. Przepis przejściowy do art. 132 (Udział kantonów w podatku rozliczeniowym)

Do czasu nowej regulacji wyrównania finansowego między kantonami udział kantonów w dochodzie z podatku rozliczeniowego wynosi 12 %. Jeżeli stawka podatku rozliczeniowego przekracza 30 %, udział kantonów wynosi 10 %.

II

1. Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej z dnia 29 maja 1874 r. zostaje uchylona.

2. Następujące przepisy Konstytucji Federalnej, które należy przenieść do prawa ustawowego, obowiązują nadal do czasu wejścia w życie odpowiednich przepisów ustawowych:

a. Artykuł 32^quarter ust. 6 ¹⁶⁾

Prowadzenie handlu domokrążnego i wędrownego napojami spirytusowymi jest zakazane.

b. Artykuł 36^quinquies ust. 1 zd. pierwsze, zd. drugie do ostatniego i ust. 4 zd. drugie ¹⁷⁾

1. Federacja pobiera opłatę za korzystanie z dróg krajowych pierwszej i drugiej klasy od krajowych i zagranicznych pojazdów silnikowych i przyczep o łącznej wadze 3,5 t w kwocie 40 franków.