ROZDZIAŁ XI
Samorząd lokalny
Art. 140. Samorząd lokalny oznacza prawo zbiorowości (hromady) terytorialnej - mieszkańców wsi lub dobrowolnie zjednoczonej w wiejską zbiorowość (hromada) mieszkańców kilku wsi, osiedla czy miasta - do samodzielnego rozstrzygania spraw o znaczeniu lokalnym, w granicach określonych w Konstytucji i ustawach Ukrainy.
Funkcje specjalne samorządu lokalnego w miastach Kijowie i Sewastopolu określają odrębne ustawy Ukrainy.
Samorząd lokalny sprawuje zbiorowość terytorialna mieszkańców w trybie określonym ustawą, tak w sposób bezpośredni jak i poprzez organy samorządu lokalnego: rady wiejskie, osiedlowe i miejskie i ich organy wykonawcze.
Rady rejonowe i obwodowe są organami samorządu lokalnego reprezentującego wspólne interesy zbiorowości terytorialnych wsi, osiedli i miast.
Sprawy organizacji zarządzania rejonami w miastach leżą w kompetencjach rad miejskich.
Rady wiejskie, osiedlowe, miejskie mogą zezwolić - z inicjatywy mieszkańców - na stworzenie rad budynków, osiedla czy kwartału oraz innych organów samorządowych ludności i na przydzielenie im części własnych kompetencji, finansów, majątku.
Art. 141. W skład rady wiejskiej, osiedlowej, miejskiej wchodzą deputowani wybrani na czteroletnią kadencję przez mieszkańców wsi, osiedla, miasta na podstawie powszechnego, równego, bezpośredniego prawa wyborczego w głosowaniu tajnym.
Zbiorowości terytorialne, na podstawie powszechnego, równego, bezpośredniego prawa w tajnym głosowaniu, wybierają na czteroletnią kadencję przewodniczącego stojącego na czele organu wykonawczego rady wiejskiej, osiedlowej, miejskiej i przewodniczącego na jej posiedzeniach.
Status przewodniczących, deputowanych i organów wykonawczych rady oraz ich uprawnienia, tryb tworzenia, reorganizacji, likwidacji określa ustawa.
Przewodniczący rady rejonowej oraz obwodowej jest wybierany przez odpowiednią radę i stoi na czele aparatu wykonawczego rady.
Art. 142. Podstawę materialną i finansową samorządu lokalnego stanowi majątek ruchomy i nieruchomy, dochody budżetów lokalnych, inne środki, ziemia, surowce naturalne stanowiące własność zbiorowości terytorialnych wsi, osiedli, miast, rejonów w miastach, a także obiekty innej własności społecznej zarządzanej przez rady rejonowe i obwodowe.
Zbiorowości terytorialne wsi, osiedli i miast mogą łączyć, na uzgodnionych zasadach, swoje obiekty własności komunalnej, a także środki budżetowe w celu wykonania projektów społecznych albo w celu finansowania (utrzymania) przedsiębiorstw, organizacji i urzędów komunalnych, tworząc dla nich odpowiednie organy i służby.
Art. 143. Zbiorowości terytorialne wsi, osiedla, miasta, bezpośrednio albo poprzez stworzone przez nich organy samorządu lokalnego, zarządzają majątkiem stanowiącym własność komunalną; zatwierdzają programy rozwoju społeczno-gospodarczego oraz kulturalnego i kontrolują ich wykonanie; zatwierdzają budżety odpowiednich administracyjno-terytorialnych jednostek i kontrolują ich wykonanie; określają podatki lokalne i zbierają je zgodnie z ustawą; zabezpieczają przeprowadzenie referendów lokalnych oraz realizują ich wyniki; tworzą, reorganizują oraz likwidują przedsiębiostwa, organizacje, urzędy komunalne, a także kontrolują ich działalność; zgodnie z ustawą rozstrzygają inne sprawy o znaczeniu lokalnym, znajdujące się w ich kompetencjach.
Rady obwodowe oraz rejonowe zatwierdzają programy rozwoju społeczno-gospodarczego oraz kulturalnego obwodów i rejonów oraz kontrolują ich wykonanie; zatwierdzają i kontrolują wykonanie budżetów rejonowych i obwodowych, tworzonych ze środków budżetu państwowego, w celu ich odpowiedniego podziału między zbiorowości terytorialne albo celem wykonania wspólnych projektów, oraz ze środków połączonych, na zasadach uzgodnionych, pochodzących z budżetów lokalnych w celu realizacji wspólnych programów społeczno-ekonomicznych i kulturalnych; zgodnie z ustawą, decydują w innych sprawach, znajdujących się w ich kompetencjach.
Ustawa może przyznać organom samorządu lokalnego odrębne uprawnienia organów władzy wykonawczej. Państwo finansuje realizację tych uprawnień całkowicie ze środków Budżetu Państwowego Ukrainy albo poprzez wprowadzenie do budżetu lokalnego, w trybie określonym ustawą, odrębnych ogólnopaństwowych podatków. Państwo przekazuje organom samorządu lokalnego odpowiednie obiekty własności państwowej.
Organy samorządu lokalnego w sprawach realizowanych przez nie funkcji organów władzy wykonawczej, podlegają kontroli odpowiednich organów władzy wykonawczej.
Art. 144. Organy samorządu lokalnego, w granicach swoich uprawnień określonych ustawą, podejmują decyzje podlegające egzekucji na danym terytorium.
Decyzje organów samorządu lokalnego, niezgodne z Konstytucją lub z ustawodawstwem Ukrainy, wstrzymuje się w trybie określonym ustawą z jednoczesnym przekazaniem ich do roztrzygnięcia sądowego.
Art. 145. Prawa samorządu lokalnego podlegają ochronie sądowej.
Art. 146 Inne sprawy dotyczące organizacji samorządu lokalnego, jego formowania, działania oraz odpowiedzialność organów samorządu lokalnego określa ustawa.
Rozdział następny