ROZDZIAŁ V
Prezydent Ukrainy
Art. 102. Prezydent Ukrainy jest głową państwa i występuje w jego imieniu.
Prezydent Ukrainy jest gwarantem suwerenności państwa, integracji terytorialnej Ukrainy, przestrzegania Konstytucji Ukrainy oraz praw i wolności człowieka i obywatela.
Art. 103. Prezydenta Ukrainy wybierają na pięć lat obywatele Ukrainy na podstawie powszechnego, równego i bezpośredniego prawa wyborczego, w głosowaniu tajnym.
Prezydentem Ukrainy może zostać wybrany obywatel Ukrainy, który ukończył trzydzieści pięć lat, posiada czynne prawo wyborcze, mieszka na Ukrainie w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem wyborów i włada językiem państwowym.
Jedna i ta sama osoba nie może być Prezydentem Ukrainy dłużej niż w ciągu dwóch kolejnych kadencji.
Prezydent Ukrainy nie może posiadać innego przedstawicielskiego mandatu, sprawować urzędu w organach władzy państwowej albo w organizacjach społecznych, a także zajmować się inną opłacaną albo gospodarczą działalnością lub wchodzić w skład zarządu albo rady nadzorczej przedsiębiorstwa, które jest nastawione na osiągnięcie zysku.
Zwykłe wybory Prezydenta Ukrainy przeprowadza się w ostatnią niedzielę października w piątym roku kadencji Prezydenta Ukrainy. W razie przedterminowego skrócenia kadencji Prezydenta Ukrainy, wybory Prezydenta Ukrainy przeprowadza się w ciągu dziewiędziesięciu dni od dnia zakończenia kadencji.
Tryb przeprowadzenia wyborów Prezydenta Ukrainy określa ustawa.
Art. 104. Nowowybrany prezydent Ukrainy obejmuje urząd nie później niż w ciągu trzydziestu dni po oficjalnym ogłoszeniu wyników wyborów, od momentu złożenia przysięgi ludowi podczas uroczystego posiedzenia Rady Najwyższej Ukrainy.
Zaprzysiężenie Prezydenta Ukrainy odbiera Przewodniczący Sądu Konstytucyjnego Ukrainy.
Prezydent Ukrainy składa przysięgę następującej treści:
"Ja (imię i nazwisko), wybrany wolą narodu Prezydentem Ukrainy, Obejmując ten wysoki urząd, uroczyście przysięgam wierność Ukrainie. Zobowiązuję się wszystkimi swoimi czynami bronić suwerenności i niezależności Ukrainy, działać dla dobra Ojczyzny i dla pomyślności ludu ukraińskiego, bronić praw i wolności człowieka i obywatela, przestrzegać Konstytucji i praw Ukrainy, wykonywać swoje obowiązki w interesie wszystkich rodaków, wzmacniać autorytet Ukrainy w świecie."
Prezydent Ukrainy wybrany w wyborach nadzwyczajnych, składa przysięgę w ciągu piętnastu dni po oficjalnym ogłoszeniu wyników wyborów.
Art. 105. Prezydent Ukrainy w czasie sprawowania urzędu korzysta z prawa do nietykalności.
Osoby winne zamachu na cześć i godność Prezydenta Ukrainy ponoszą odpowiedzialności, w oparciu o ustawę.
Tytuł Prezydenta Ukrainy jest chroniony prawem i Prezydent zachowuje go na zawsze, o ile nie został on złożony z urzędu w trybie specjalnym.
Art. 106. Prezydent Ukrainy:
1) gwarantuje niepodległość państwa, bezpieczeństwo narodowe, ciągłość władzy.
2) zwraca się z orędziami do ludu i z corocznymi oraz nadzwyczajnymi orędziami do Rady Najwyższej Ukrainy o stanie państwa;
3) reprezentuje państwo w stosunkach międzynarodowych, sprawuje kierownictwo nad polityką zagraniczną państwa, prowadzi rozmowy oraz uzgadnia międzynarodowe umowy Ukrainy;
4) podejmuje decyzje o uznaniu innych państw;
5) powołuje i odwołuje szefów przedstawicielstw dyplomatycznych Ukrainy w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych; przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące przedstawicieli dyplomatycznych innych państw;
6) zarządza ogólnoukraińskie referendum w sprawie zmian Konstytucji, Ukrainy zgodnie z artykułem 156 niniejszej Konstytucji, ogłasza ogólnoukraińskie referendum z inicjatywy obywatelskiej;
7) zarządza przedterminowe wybory do Rady Najwyższej Ukrainy w terminie określonym w niniejszej Konstytucji;
8) rozwiązuje Radę Najwyższą Ukrainy, o ile jej posiedzenia nie mogą się rozpocząć w ciągu trzydziestu dni od pierwszej zwykłej sesji plenarnej;
9) powołuje, za zgodą Rady Najwyższej Ukrainy, Premiera Ukrainy; uchyla jego uprawnienia i podejmuje decyzje o jego odwołaniu;
10) powołuje, na wniosek Premiera Ukrainy, członków Gabinetu Ministrów Ukrainy, kierowników innych urzędów centralnych organów władzy wykonawczej, a także kierowników lokalnej administracji państwowej i uchyla ich uprawnienia;
11) powołuje, za zgodą Rady Najwyższej Ukrainy, Prokuratora Generalnego Ukrainy i odwołuje go z urzędu;
12) powołuje połowę Zarządu Banku Narodowego Ukrainy;
13) powołuje połowę Narodowej Rady Ukrainy do spraw Telewizji i Radiofonii;
14) powołuje i odwołuje, za zgodą Rady Najwyższej Ukrainy, Przewodniczącego Komitetu Antymonopolowego Ukrainy, Przewodniczącego Funduszu Majątku Państwowego Ukrainy, Przewodniczącego Państwowego Komitetu do spraw Telewizji i Radiofonii Ukrainy;
15) tworzy, reorganizuje i likwiduje, na wniosek Premiera Ukrainy, ministerstwa i inne centralne organy władzy wykonawczej, działające w granicach środków, przewidzianych na utrzymanie organów władzy wykonawczej;
16) uchyla akty Gabinetu Ministrów Ukrainy i akty Rady Ministrów Autonomicznej Republiki Krym;
17) jest Zwierzchnikiem i Głównodowodzącym Sił Zbrojnych Ukrainy; powołuje i odwołuje wyższe dowództwo Sił Zbrojnych Ukrainy, innych formacji wojskowych; kieruje sprawami bezpieczeństwa narodowego i obrony państwa;
18) stoi na czele Rady Bezpieczeństwo Narodowego i Obrony Ukrainy;
19) składa w Radzie Najwyższej Ukrainy z wniosek o ogłoszeniu wojny i podejmuje decyzje o użyciu Sił Zbrojnych Ukrainy w razie napaści zbrojnej na Ukrainę;
20) podejmuje, zgodnie z ustawą, decyzję o powszechnej albo częściowej mobilizacji, o wprowadzeniu stanu wojennego na Ukrainie albo na określonych terenach w razie groźby napaści, zagrożenia niepodległości państwowej Ukrainy;
21) w przypadkach koniecznych podejmuje decyzje, następnie zatwierdzane przez RadęNajwyższą Ukrainy, o wprowadzeniu na Ukrainie albo w określonych jej terenach, stanu wyjątkowego, a także ogłasza, w razie konieczności, wyszczególnione miejscowości obszarami nadzwyczajnej sytuacji ekologicznej;
22) powołuje jedną trzecią sędziów Sądu Konstytucyjnego Ukrainy;
23) tworzy sądy w trybie określonym w ustawie;
24) nadaje najwyższe stopnie wojskowe, najwyższe rangi dyplomatyczne i inne specjalne tytuły oraz wysokie stanowiska służbowe;
25) przyznaje nagrody państwowe; ustanawia odznaczenia odznaczenia i nagradza nimi;
26) podejmuje decyzje o nadaniu i utracie obywatelstwa Ukrainy, o przyznaniu azylu na Ukrainie;
27) udziela prawa łaski;
28) tworzy, organy i służby konsultacyjne, doradcze i inne pomocnicze w celu wypełniania swoich funkcji - w granicach środków, przewidzianych w Państwowym Budżecie Ukrainy;
29) podpisuje ustawy uchwalone przez Radę Najwyższą Ukrainy;
30) posiada prawo veta wobec ustaw uchwalonych przez Radę Najwyższą Ukrainy, kierując je do powtórnego rozpatrzenia przez Radę Najwyższą Ukrainy:
31) wypełnia inne uprawnienia, określone w Konstytucji Ukrainy.
Prezydent Ukrainy nie może przekazywać swoich uprawnień innym osobom albo organom.
Prezydent Ukrainy działając na podstawie i wykonując Konstytucję i prawa Ukrainy, wydaje dekrety i rozporządzenia, które podlegają egzekucji na całym na terytorium Ukrainy
Akty Prezydenta Ukrainy, wydane w ramach jego uprawnień, przewidzianych punktami 3, 4, 5, 8, 10, 14, 15, 17, 18, 21, 22, 23, 24 niniejszego artykułu, wymagają kontrasygnaty Premiera Ukrainy i ministra odpowiedzialnego za akt i jego wykonanie.
Art.107. Rada Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy jest organem koordynującym sprawy bezpieczeństwa narodowego i obrony przy Prezydencie Ukrainy.
Rada Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy koordynuje i kontroluje działania organów wykonawczych władzy w sferze bezpieczeństwa i obrony narodowej.
Przewodniczącym Rady Bezpieczenstwa i Obrony Narodowej Ukrainy jest Prezydent Ukrainy.
Skład osobowy Rady bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy ustala Prezydent Ukrainy.
W skład Rady Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy wchodzą z urzędu Premier Ukrainy, Minister Obrony Ukrainy, Przewodniczący Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, Minister Spraw Wewnętrznych Ukrainy, Minister Spraw Zagranicznych Ukrainy.
W posiedzeniach Rady Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy może uczestniczyć Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy.
Decyzje Rady Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy wchodzą w życie w oparciu o dekrety Prezydenta Ukrainy.
Kompetencje i funkcje Rady Bezpieczeństwa i Obrony Narodowej Ukrainy określa ustawa.
Art. 108. Prezydent Ukrainy wykonuje swoje uprawnienia do czasu wstąpienia na urząd nowowybranego Prezydenta Ukrainy.
Uprawnienia Prezydenta Ukrainy wygasają przedterminowo w wypadku:
1) zrzeczenia się urzędu;
2) niezdolności do sprawowania urzędu wykonywania swoich uprawnień ze względu na stan zdrowia;
3) złożenia z urzędu w trybie specjalnym;
4) śmierci.
Art. 109. Zrzeczenie się urzędu przez Prezydenta Ukrainy nabiera mocy od momentu osobistego wygłoszenia na posiedzeniu Rady Najwyższej Ukrainy oświadczenia o zrzeczeniu się urzędu;
Art. 110. Niezdolność Prezydenta Ukrainy do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia może być ustalona na posiedzeniu Rady Najwyższej Ukrainy i potwierdzona decyzją uchwaloną większością głosów konstytucyjnej liczby deputowanych na podstawie pisemnego wniosku Sądu Najwyższego Ukrainy - złożonego na prośbę Rady Najwyższej Ukrainy, i na podstawie orzeczenia lekarskiego.
Art. 111. Prezydent Ukrainy może być złożony z urzędu przez Radę Najwyższą Ukrainy w trybie specjalnym w wypadku dopuszczenia się zdrady państwa albo popełnienia innego ciężkiego przestępstwa.
Postępowanie w sprawie złożenia Prezydenta z urzędu w trybie specjalnym rozpoczyna się z inicjatywy większości konstytucyjnej liczby deputowanych Rady Najwyższej Ukrainy.
W celu przeprowadzenia śledztwa Rada Najwyższa Ukraina tworzy tymczasową komisję śledczą, w skład której wchodzą specjalny prokurator i specjalni śledczy.
Orzeczenia i zalecenia tymczasowej komisji śledczej rozpatruje się na posiedzeniu Rady Najwyższej Ukrainy.
W wypadku zaistnienia podstaw do oskarżenia, Rada Najwyższa Ukrainy nie mniej niż dwoma trzecimi głosów konstytucyjnej liczby deputowanych podejmuje decyzję o wysunięciu oskarżenia wobec Prezydenta Ukrainy.
Decyzję o złożeniu Prezydenta Ukrainy z urzędu w trybie specjalnym podejmuje Rada Najwyższa nie mniej niż trzema czwartymi głosów konstytucyjnej liczby deputowanych po rozpatrzeniu sprawy przez Sąd Konstytucyjny Ukrainy i uzyskaniu jego orzeczenia o spełnieniu wymogów procedury konstytucyjnej podczas rozpoznania i rozpatrywania sprawy oraz po uzyskaniu orzeczenia Sądu Najwyższego o wystąpieniu w działaniach, o jakie oskarża się Prezydenta Ukrainy znamion zdrady państwa czy innego ciężkiego przestępstwa.
Art. 112. W przypadku przedterminowego zaprzestania pełnienia obowiązków przez Prezydenta Ukrainy zgodnie z artykułami 108, 109, 110, 111 niniejszej Konstytucji, wykonywanie obowiązków Prezydenta Ukrainy w okresie do wyboru i wstąpienia na urząd nowego Prezydenta Ukrainy spoczywa na Premierze Ukrainy.
Premier Ukrainy w okresie pełnienia prze niego obowiązków Prezydenta Ukrainy nie może realizować uprawnień przewidzianych punktami 2, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 22, 25, 27 artykułu 106 Konstytucji Ukrainy.
Rozdział następny