USTAWA ZASADNICZA
PAŃSTWA MIASTO WATYKAN
z 26 listopada 2000 roku1
JAN PAWEŁ II, PAPIEŻ
Świadomy konieczności nadania systematycznej i organicznej formy kolejno wprowadzonym zmianom w porządku prawnym
Państwa Miasto Watykan i chcąc, aby porządek ten coraz lepiej odpowiadał instytucjonalnym celom Państwa, które istnieje
jako skuteczna gwarancja wolności Stolicy Apostolskiej i środek zabezpieczenia rzeczywistej i widzialnej niezależności
Biskupa Rzymskiego w pełnieniu jego misji w świecie, naszym Motu Proprio — kierując się niezawodną wiedzą i
w pełni naszej suwerennej władzy, nakazaliśmy i nakazujemy jak poniżej, aby przestrzegano jako Ustawy Państwa:
Artykuł 1
1. Najwyższy Kapłan2 — Suweren Państwa Miasto Watykan ma pełnięwładzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.
2. W okresie, gdy urząd Najwyższego Kapłana pozostaje nieobsadzony, władzętęma Kolegium Kardynałów, które jednak może wydawaćakty ustawodawcze tylko z konieczności i wyłącznie na czas wakansu, chyba że zostaną one potwierdzone przez następnie wybranego Najwyższego Kapłana zgodnie z normami prawa kanonicznego.
Artykuł 2
Reprezentacja Państwa w stosunkach z innymi państwami oraz innymi podmiotami prawa międzynarodowego, w stosunkach dyplomatycznych i zawieraniu traktatów jest zastrzeżona Najwyższemu Kapłanowi, który działa przez Sekretariat Stanu.
Artykuł 3
1. Władzę ustawodawczą, poza przypadkami, które Najwyższy Kapłan zamierza zastrzec sobie albo innym instancjom, sprawuje Komisja, złożona z Kardynała Przewodniczącego i innych kardynałów, mianowanych przez Najwyższego Kapłana na pięć lat.
2. W razie nieobecności lub przeszkody uniemożliwiającej udziałPrzewodniczącego, Komisji przewodniczy pierwszy [w precedencji] z kardynałów-członków.
3. Przewodniczący zwołuje i prowadzi posiedzenia Komisji, a z głosem doradczym uczestniczą w nich Sekretarz Generalny i Zastępca Sekretarza Generalnego.
Artykuł 4
1. Komisja wykonuje swą władzę w granicach wyznaczonych przez Ustawę o źródłach prawa, wedle poniższych postanowień oraz własnego regulaminu.
2. Dla przygotowania projektów ustaw, Komisja korzysta ze współpracy radców stanu, innych ekspertów oraz tych organów Stolicy Apostolskiej i Państwa, które mogą być nimi zainteresowane.
3. Przed przyjęciem ustaw ich projekty są przedkładane Najwyższemu Kapłanowi za pośrednictwem Sekretariatu Stanu.
Artykuł 5
1. Władzęwykonawcząsprawuje Przewodniczący Komisji zgodnie z niniejszą Ustawą i innymi obowiązującymi aktami normatywnymi.
2. W sprawowaniu tej władzy Przewodniczącego wspierają Sekretarz Generalny i Zastępca Sekretarza Generalnego.
3. Sprawy większej wagi Przewodniczący przedkłada Komisji do rozpatrzenia.
Artykuł 6
W sprawach większej wagi działa się w porozumieniu z Sekretariatem Stanu.
Artykuł 7
1. Przewodniczący Komisji może wydawać zarządzenia w celu wykonania ustaw i regulaminów.
2. W sprawach pilnej konieczności może wydawaćakty z mocą ustawy, które jednak tracą moc obowiązującą, jeżeli nie zostaną potwierdzone przez Komisję w ciągu 90 dni.
3. Władza wydawania regulaminów ogólnych pozostaje zastrzeżona dla Komisji.
Artykuł 8
1. Z zachowaniem artykułów 1 i 2, Przewodniczący Komisji reprezentuje Państwo.
2. Może on upoważnićSekretarza Generalnego do reprezentowania państwa w zwyczajnych sprawach administracyjnych.
Artykuł 9
1. Sekretarz Generalny wspiera Przewodniczącego Komisji w sprawowaniu jego funkcji. W sposób wskazany w ustawach i na podstawie dyrektyw Przewodniczącego Komisji:
a) nadzoruje wykonywanie ustaw i innych aktów normatywnych oraz realizację decyzji i dyrektyw Przewodniczącego Komisji;
b) nadzoruje czynności administracyjne Gubernatoratu i koordynuje funkcje poszczególnych dyrekcji.
2. W razie nieobecności lub innej przeszkody w działaniu Przewodniczącego Komisji, zastępuje go, z wyjątkiem uprawnieńokreślonych w art. 7 ust. 2.
Artykuł 10
1. Zastępca Sekretarza Generalnego w porozumieniu z Sekretarzem Generalnym nadzoruje przygotowanie i redakcję aktów oraz korespondencji, a także wykonuje inne powierzone mu funkcje.
2. Zastępuje Sekretarza Generalnego w razie jego nieobecności lub przeszkody w działaniu.
Artykuł 11
1. W przygotowaniu i kontroli budżetu oraz w innych sprawach natury ogólnej, dotyczących personelu i działalności Państwa, Przewodniczącego Komisji wspomaga Rada Dyrektorów, którązwołuje okresowo i której przewodniczy.
2. W jej posiedzeniach biorąudziałtakże Sekretarz Generalny i Zastępca Sekretarza Generalnego.
Artykuł 12
Preliminarz budżetowy oraz budżet Państwa, po zatwierdzeniu przez Komisję, przedstawiane są Najwyższemu Kapłanowi za pośrednictwem Sekretariatu Stanu.
Artykuł 13
1. Radca Generalny i radcy stanu, mianowani przez Najwyższego Kapłana na pięćlat, pomagająw pracach nad ustawami i w innych sprawach szczególnego znaczenia.
2. Konsultacje można przeprowadzaćz każdym radcąz osobna lub z radcami łącznie.
3. Radca Generalny przewodniczy zebraniom radców; pełni także funkcje koordynacyjne i reprezentuje Państwo według wskazańPrzewodniczącego Komisji.
Artykuł 14
Przewodniczący Komisji, oprócz korzystania z Korpusu Straży, może zwracać się w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku o wsparcie ze strony Papieskiej Gwardii Szwajcarskiej.
Artykuł 15
1. Władzę sądowniczą, w imieniu Najwyższego Kapłana, sprawują organy utworzone zgodnie z ustrojem sądownictwa Państwa.
2. Właściwość poszczególnych organów określa ustawa.
3. Akty sprawowania wymiaru sprawiedliwości muszą być wykonywane w granicach terytorium Państwa.
Artykuł 16
W każdej sprawie cywilnej lub karnej i w dowolnym ich stadium postępowania Najwyższy Kapłan może powierzyćdochodzenie i wyrokowanie szczególnej instancji, także z upoważnieniem do orzekania na podstawie zasad sprawiedliwości czy z wykluczeniem jakichkolwiek środków odwoławczych.
Artykuł 17
1. Z uwzględnieniem postanowieńartykułu następnego każdy, kto twierdzi, że aktem administracyjnym naruszono jego prawo lub interes prawny, może wystąpićz odwołaniem hierarchicznym albo zwrócićsiędo właściwego sądu.
2. Odwołanie hierarchiczne zamyka w tej samej sprawie drogępostępowania sądowego, chyba że Najwyższy Kapłan dopuści je w danym przypadku.
Artykuł 18
1. W sporach dotyczących stosunku pracy między pracownikami Państwa a administracjąwłaściwy jest Urząd Pracy Stolicy Apostolskiej, działający zgodnie z przepisami własnego Statutu.
2. Odwołania od środków dyscyplinarnych, zastosowanych wobec pracowników Państwa, wnosi się do Sądu Apelacyjnego zgodnie z właściwymi przepisami.
Artykuł 19
Prawo ogłaszania abolicji, częściowej lub pełnej amnestii oraz ułaskawiania przysługuje wyłącznie Najwyższemu Kapłanowi.
Artykuł 20
1 Flaga Państwa Miasto Watykan składa sięz dwóch ułożonych pionowo pasów: żółtego, który przylega do drzewca, oraz białego z wizerunkiem tiary z kluczami, wedle wzoru określonego w załączniku A do niniejszej Ustawy.
2 Godłem jest wizerunek tiary z kluczami, wedle wzoru określonego w załączniku B do niniejszej Ustawy.
3 Pieczęć Państwa zawiera pośrodku wizerunek tiary z kluczami, a w otoku napis „Państwo Miasto Watykan”, wedle wzoru określonego w załączniku C do niniejszej Ustawy.
Niniejsza Ustawa Zasadnicza w pełni zastępuje Ustawę Zasadniczą Miasta Watykan Nr I z 7 czerwca 1929 roku. Równocześnie tracą moc wszystkie obowiązujące w Państwie normy, pozostające w sprzeczności z niniejszą Ustawą.
Ustawa wchodzi w życie 22 lutego 2001 roku, w Święto Katedry św. Piotra, Apostoła.
Nakazujemy, aby opatrzony pieczęcią Państwa oryginalny tekst niniejszej Ustawy został zdeponowany w Archiwum Ustaw Państwa Miasto Watykan, a odpowiadający mu tekst został opublikowany w suplemencie do Acta Apostolicae Sedis i wysłany do każdego, kto powinien jej przestrzegać oraz dbać o jej przestrzeganie.
Dane w naszym Pałacu Apostolskim w Watykanie 26 listopada 2000 roku, w Uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata, w dwudziestym trzecim roku pontyfikatu.