USTAWA O OBYWATELSTWIE I POBYCIE z 7 czerwca 1929 roku*
(fragmenty)
PIUS XI, PAPIEŻ
Rozdział I O OBYWATELSTWIE
Artykuł 1
Obywatelami Miasta Watykan są:
a) kardynałowie zamieszkali w Mieście Watykan lub w Rzymie:
b) osoby na stałe zamieszkałe w Mieście Watykan z racji godności, obowiązków, urzędu czy zatrudnienia, gdy takiego zamieszkania wymaga ustawa lub rozporządzenie; lub upoważnieni przez Najwyższego Kapłana; lub działającego w jego imieniu Kardynała Sekretarza Stanu, gdy chodzi o osobę jakkolwiek związaną z orszakiem papieskim lub którymkolwiek z urzędów, wymienionych w art. 2 ustawy zasadniczej Miasta Watykan; lub przez Gubernatora, gdy chodzi o inną osobę;
c) osoby, które nawet niezależnie od warunków wymaganych w dwóch poprzedzających punktach, zostały — z powodów podlegających suwerennej ocenie — upoważnione przez Najwyższego Kapłana do zamieszkania na stałe w Mieście Watykan z przyznaniem lub z zachowaniem obywatelstwa.
Artykuł 2
Za obywateli watykańskich uznaje się na równi współmałżonka, dzieci, zstępnych i braci oraz siostry obywatela watykańskiego, o ile mieszkają razem z nim i otrzymają upoważnienie do tego zamieszkania na podstawie norm zawartych w poniższych artykułach.
Artykuł 3
Upoważnienia, o którym mowa w poprzednim artykule, udziela Najwyższy Kapłan lub działający w jego imieniu Kardynał Sekretarz Stanu, gdy chodzi o osobę jakkolwiek związaną z orszakiem papieskim lub którymkolwiek z urzędów, wymienionych w art. 2 Ustawy Zasadniczej Miasta Watykan; lub Gubernator, gdy chodzi o inną osobę.
Artykuł 4
Upoważnienie dla współmałżonka i dla dzieci może być udzielone po prostym ustaleniu więzi rodzinnych. Upoważnienie wygasa z mocy prawa:
a) dla współmałżonka — gdy stwierdzono nieważność małżeństwa lub dyspensowano od zawartego albo gdy orzeczono separację;
b) dla dzieci — z ukończeniem 25 roku życia, z wyjątkiem niezdolnych do pracy i pozostających na utrzymaniu obywatela watykańskiego;
c) dla córek wraz z ich zamążpójściem.
Pozostają w mocy — suwerenna kompetencja Najwyższego Kapłana określona w art. 1 pkt. c oraz w art. 16, a także przewidziana dla Gubernatora zgodnie z art. 17.
Artykuł 5
Upoważnienie, o którym mowa w art. 3, nie może być udzielone dla wstępnych, braci i sióstr, jeśli wspomniani krewni nie pozostają na utrzymaniu obywatela watykańskiego z obowiązkiem alimentacji.
Upoważnienie wygasa z mocy prawa w stosunku do braci z momentem osiągnięcia przez nich 25 lat, z wyjątkiem niezdolnych do pracy; a w stosunku do sióstr wraz z ich zamążpójściem.
W każdym przypadku pozostają w mocy kompetencje wskazane w ostatnim zdaniu poprzedniego artykułu.
Artykuł 6
Obywatelstwo watykańskie tracą:
a) kardynałowie — gdy z jakiegokolwiek powodu przestaną zamieszkiwać w Mieście Watykan lub w Rzymie;
b) każdy obywatel — wraz z dobrowolnym opuszczeniem zamieszkania w tym Mieście:
c) osoby wskazane w art. 1 pkt b — gdy utracą godność, obowiązki, urząd czy zatrudnienie, na którego podstawie byli zobowiązani lub upoważnieni do zamieszkania w tymże Mieście:
d) każdy obywatel watykański, którego zamieszkanie w Mieście zależy od upoważnienia wskazanego w powyższych artykułach — z utratą prawa do ubiegania się o upoważnienie na podstawie powyższych artykułów lub z odwołaniem upoważnienia.
Pozostają zawsze w mocy, ze skutkiem dla zachowania zamieszkania w Mieście Watykan i —jeśli jest ono podstawą— dla zachowania związanego z nim obywatelstwa, kompetencje, o jakich mowa w ostatnim zdaniu art. 4.
Artykuł 7
Ponieważ ograniczone rozmiary Miasta Watykan nie pozwalają wszystkim zatrudnionym oraz krewnym obywateli watykańskich zamieszkiwać z ich nowymi rodzinami w samym Mieście, Najwyższy Kapłan, chcąc zachęcić do zakładania nowych rodzin i do starania się o potomstwo, zastrzega sobie, w każdym przypadku z osobna, suwerenną i nie podlegającą dyskusji decyzję co do rozwiązań względem nowych rodzin, które muszą opuścić Miasto Watykan, także z udzieleniem, na preferencyjnych warunkach, prawa do korzystania z mieszkań będących własnością Stolicy Apostolskiej na terytorium Królestwa Włoch.
Artykuł 8
Obywatelstwa watykańskiego nie traci się przez sam fakt czasowego pobytu gdzie indziej, któremu nie towarzyszy utrata miejsca zamieszkania w Mieście Watykan lub — w przypadku kardynałów — miejsca zamieszkania w Rzymie, albo uzasadniających opuszczenie zamieszkania w innych okolicznościach.
Artykuł 9
Upoważnienia, o j akich mowa w niniej szym rozdziale, są odwoływalne w każdym czasie ze słusznym okresem wypowiedzenia, o ile rozwiązań natychmiastowych nie nakazuje ochrona porządku publicznego, służby, moralności lub dyscypliny.
Artykuł 10
Gubernator prowadzi listę obywateli watykańskich, na którą wpisuje się:
a) nazwiska obywateli watykańskich, o których mowa w art. 1 pkt. a, b i c, ze wskazaniem tytułu obywatelstwa:
b) upoważnienia przewidziane przez niniejszy rozdział:
c) odwołania tych upoważnień:
d) deklaracje dobrowolnego opuszczenia stałego zamieszkania:
e) stwierdzenia o utracie obywatelstwa watykańskiego z j akiegokolwiek tytułu.
Artykuł 11
Obywatele watykańscy powinni legitymować się dowodem tożsamości, który wydaje Gubernator na podstawie norm regulowanych przez rozporządzenie.
Po okazaniu tego dowodu mogą wychodzić i wchodzić do Miasta Watykan bez innych formalności.
Z obowiązku legitymowania się dowodem tożsamości zwolnieni są Kardynałowie, będący obywatelami watykańskimi wraz z ich orszakiem, Gubernator i inne osoby, o których mowa w rozporządzeniu.
Rozdział II O WSTĘPIE NA TEREN I POBYCIE W MIEŚCIE WATYKAN
[...]
Artykuł 16
Najwyższy Kapłan zastrzega sobie upoważnienie — z powodów podlegających ocenie w ramach swej suwerennej władzy — kogokolwiek do pobytu przez czas nieokreślony w Mieście Watykan, co nie skutkuje nabyciem obywatelstwa.
Artykuł 17
Gubernator lub delegowany w razie potrzeby urząd mogą wydawać, z tym samym skutkiem, upoważnienia do pobytu przez czas określony:
a) osobom z rodziny obywatela watykańskiego, w granicach pokrewieństwa, wynikających z art. 2, nawet kiedy nie zachodziłyby albo przestałyby
zachodzić przesłanki, o których mowa w art. 4 i 5; a także krewnym i powinowatym, również w stopniu dalszym niż mowa w tych artykułach — zawsze gdy ich przebywanie w Mieście Watykan byłoby konieczne dla osobistej pomocy obywatelowi watykańskiemu lub w prowadzeniu jego domu. Takie upoważnienie nie może być z reguły wydawane dla więcej niż jednej osoby na każdego obywatela watykańskiego. Dla udzielenia go więcej niż jednej osobie potrzeba zgody wydawanej osobiście przez Gubernatora:
b) osobom wskazanym w poprzednim punkcie, jeśli należy im się alimentacja ze strony obywatela watykańskiego i nie jest on w stanie zapewnić jej inaczej, jak we własnym domu:
c) służbie i pomocom domowym obywateli watykańskich lub osób, które mają prawo zamieszkania w Mieście Watykan:
d) w innych nadzwyczajnych przypadkach absolutnej konieczności.
[...]