Załącznik 8
OZNACZENIA DROGI
Rozdział 1
Przepisy ogólne
1. Znaki na jezdni (oznaczenia drogi) powinny być sporządzane z materiału nie powodującego poślizgu i nie powinny wystawać ponad poziom jezdni więcej niż 6 mm. Jeżeli do znakowania używane są bolce lub podobne urządzenia, nie powinny one wystawać ponad poziom jezdni więcej niż 1,5 cm (lub więcej niż 2,5 cm w razie stosowania bolców ze światłami odblaskowymi); ich zastosowanie powinno odpowiadać wymaganiom bezpieczeństwa ruchu.
Rozdział 2
Oznaczenia podłużne
A - Wymiary
2. Szerokość linii ciągłych lub przerywanych oznaczeń podłużnych powinna być nie mniejsza niż 0,10 m (4 cale).
3. Odległość pomiędzy dwiema podłużnymi liniami przyległymi (linia podwójna) powinna się mieścić pomiędzy 0,10 m (4 cale) a 0,18 m (7 cali).
4. Linia przerywana składa się z odcinków jednakowej długości oddzielonych od siebie jednakowymi przerwami. Przy wyznaczaniu długości odcinków i przerw między nimi należy uwzględnić szybkość pojazdów na danym odcinku drogi lub w danej strefie.
5. Poza obszarami zabudowanymi linia przerywana powinna składać się z odcinków o długości mieszczącej się pomiędzy 2 m (6 stóp 6 cali) a 10 m (32 stopy). Długość odcinków linii zbliżania wymienionej w ustępie 23 niniejszego załącznika powinna być dwa do trzech razy większa niż długość przerw.
6. Na obszarach zabudowanych długość odcinków linii i odstępów między nimi powinna być mniejsza od stosowanych poza obszarami zabudowanymi. Długość odcinków linii może być zmniejszona do 1 m (3 stopy i 4 cale).
Jednakże na niektórych wielkich arteriach miejskich szybkiego ruchu cechy charakterystyczne oznaczeń drogi mogą być takie same jak poza obszarami zabudowanymi.
B - Oznaczenia pasów ruchu
7. Pasy ruchu oznacza się za pomocą linii przerywanych lub linii ciągłych albo w inny odpowiedni sposób.
i) Poza obszarami zabudowanymi
8. Na drogach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu oś jezdni powinno wskazywać oznaczenie podłużne. Normalnie oznaczenie to jest linią przerywaną. Tylko w szczególnych przypadkach należy używać w tym celu linii ciągłych.
9. Na drogach o trzech pasach ruchu pasy te na odcinkach o normalnej widoczności należy z reguły oznaczyć liniami przerywanymi. W pewnych szczególnych przypadkach w celu zwiększenia bezpieczeństwa ruchu mogą być stosowane linie ciągłe lub przerywane, przyległe do linii ciągłych.
10. Na jezdniach mających więcej niż trzy pasy ruchu linia oddzielająca kierunki ruchu powinna być oznaczona jedną lub dwiema liniami ciągłymi, z wyjątkiem przypadków, w których kierunek ruchu na pasach środkowych może być odwracany. Ponadto pasy powinny być oznaczone liniami przerywanymi (rysunki 1a i 1b).
ii) Na obszarach zabudowanych
11. Na obszarach zabudowanych zalecenia, o których mowa w ustępach 8 do 10 niniejszego załącznika, są stosowane na ulicach o ruchu dwukierunkowym i na ulicach o ruchu jednokierunkowym co najmniej z dwoma pasami ruchu.
12. Pasy ruchu powinny być oznaczone w miejscach, w których szerokość jezdni jest zmniejszona przez krawężniki, wysepki bezpieczeństwa albo wysepki kierunkowe.
13. Na dojazdach do ważnych skrzyżowań (szczególnie na skrzyżowaniach z ruchem kierowanym), gdzie szerokość jezdni jest wystarczająca dla dwóch lub większej liczby rzędów pojazdów, pasy ruchu powinny być oznaczone zgodnie z rysunkami 2 i 3. W tych przypadkach linie oddzielające pasy mogą być uzupełnione strzałkami (patrz ustęp 39 niniejszego załącznika).
C - Oznaczenia stosowane w szczególnych sytuacjach
i) Używanie linii ciągłych
14. W celu polepszenia bezpieczeństwa ruchu drogowego linie przerywane na osi jezdni (rysunek 4) powinny być na niektórych skrzyżowaniach zastąpione lub uzupełnione linią ciągłą (rysunki 5 i 6).
15. W razie gdy zachodzi potrzeba zakazu używania części jezdni zastrzeżonej dla ruchu z przeciwnego kierunku w miejscach, w których zasięg widoczności jest ograniczony (wierzchołki wzniesień, zakręty drogi itp.), lub na odcinkach, na których jezdnia się zwęża albo ma jakieś inne szczególne właściwości, ograniczenia na tych odcinkach drogi, na których zasięg widoczności jest mniejszy od pewnego minimum M, należy oznaczać za pomocą linii ciągłej zgodnie z rysunkami 7a do 16 1) . W krajach, w których jest to uzasadnione konstrukcją pojazdów samochodowych, wysokość na poziomie oka przewidziana na rysunkach 7a do 10a na 1 m może być zwiększona do 1,20 m.
16. Wartość, którą należy przyjąć dla M, zmienia się zależnie od cech charakterystycznych drogi. Rysunki 7a, 7b, 8a, 8b, 8c i 8d pokazują, odpowiednio dla dróg o dwóch i trzech pasach ruchu, przebieg linii u szczytu wzniesienia, gdzie zasięg widoczności jest ograniczony. Rysunki te odpowiadają podłużnemu profilowi przedstawionemu w górnej części strony, na której się znajdują, i odległości M określonej tak, jak to wskazuje niżej ustęp 24: A (lub D) jest tym punktem, w którym zasięg widoczności staje się mniejszy niż M, podczas gdy C (lub B) jest punktem, w którym zasięg widoczności staje się ponownie większy niż M 2) .
17. W przypadkach gdy odcinki AB i CD zachodzą jeden na drugi, to znaczy, kiedy widoczność w obydwu kierunkach jest większa od wartości M zanim zostanie osiągnięty wierzchołek wzniesienia, linie powinny być umieszczone w ten sam sposób, to znaczy, że linie ciągłe przyległe do linii przerywanej nie zachodzą jedna na drugą. Jest to przedstawione na rysunkach 9, 10a i 10b.
18. Rysunki 11a i 11b przedstawiają przebieg linii przy tym samym założeniu na zakręcie drogi o dwóch pasach ruchu z ograniczonym zasięgiem widoczności.
19. Na drogach o trzech pasach ruchu możliwe jest zastosowanie dwóch metod. Są one przedstawione na rysunkach 8a, 8b, 8c i 8d (lub w zależności od przypadku 10a i 10b). Rysunek 8a lub 8b (albo w zależności od przypadku 10a) należy stosować na drogach używanych przeważnie przez pojazdy dwukołowe (jednośladowe), a rysunki 8c i 8d (lub w zależności od przypadku 10b) na drogach przeważnie używanych przez pojazdy czterokołowe (dwuśladowe). Rysunek 11c przedstawia przy tym samym założeniu linie na zakręcie drogi o trzech pasach ruchu z ograniczonym zasięgiem widoczności.
20. Na rysunkach 12, 13 i 14 jest przedstawiony przebieg linii wskazujących zwężenie jezdni.
21. Na rysunkach 8a, 8b, 8c, 8d, 10a i 10b nachylenie przejściowych ukośnych linii w stosunku do linii osi jezdni nie powinno przekraczać 1/20.
22. Na rysunkach 13 i 14 przedstawiających oznaczenia używane w celu wskazania zmiany szerokości jezdni, jak również na rysunkach 15, 16 i 17 wskazujących przeszkody wymagające odchylenia linii ciągłej lub linii ciągłych, odchylenie jednej lub wielu linii najlepiej jeżeli będzie mniejsze niż 1/50 na drogach o dużej szybkości ruchu i mniejsze niż 1/20 na drogach o szybkości nie większej niż 50 km (30 mil) na godzinę. Poza tym ciągłe linie ukośne powinny być poprzedzone dla tego kierunku ruchu, do którego się odnoszą, linią ciągłą równoległą do osi jezdni, a długość tej linii powinna odpowiadać odległości przebywanej w ciągu 1 sekundy z przyjętą szybkością ruchu.
23. W razie gdy nie zachodzi potrzeba oznaczenia pasów ruchu przerywanymi liniami na normalnym odcinku drogi, linia ciągła powinna być poprzedzona linią zbliżenia utworzoną z linii przerywanej na odległości zależnej od normalnej szybkości pojazdów korzystających z drogi, lecz nie mniejszej niż 50 m. W razie gdy pasy ruchu są oznaczone liniami przerywanymi na normalnym odcinku drogi, linia ciągła również powinna być poprzedzona linią zbliżania się na odległości zależnej od normalnej szybkości pojazdów, lecz nie mniejszej niż 50 m. Oznaczenie może być uzupełnione strzałką lub kilkoma strzałkami wskazującymi kierującym pas ruchu, po którym powinni jechać.
ii) Warunki stosowania linii ciągłej
24. Wybór zasięgu widoczności, który należy przyjąć dla określenia odcinków, na których jest lub nie jest pożądana linia ciągła, jak również długości tej linii z konieczności wynika z kompromisu. Następująca tablica podaje zalecenia wartości M odpowiadające różnym szybkościom zbliżania się 3) :
Szybkość ; Tabela wartości M
zbliżania się ;
100 km/h (60 mil/h) ; od 160 m (480 stóp) do 320 m (960 stóp)
80 km/h (50 mil/h) ; od 130 m (380 stóp) do 260 m (760 stóp)
65 km/h (40 mil/h) ; od 90 m (270 stóp) do 180 m (540 stóp)
50 km/h (30 mil/h) ; od 60 m (180 stóp) do 120 m (360 stóp)
25. Dla szybkości nie podanych w powyższej tabeli odpowiednia wartość M powinna być obliczona przez interpolację lub extrapolację.
D - Linie krawędziowe wskazujące granice jezdni
26. Granice jezdni należy oznaczać najlepiej liniami ciągłymi. Łącznie z tymi liniami mogą być używane bolce, gwoździe lub urządzenia odblaskowe.
E - Oznaczenia przeszkód
27. Na rysunkach 15, 16 i 17 są przedstawione oznaczenia, których należy używać w pobliżu wysepki lub każdej innej przeszkody na jezdni.
F - Linie prowadzące dla pojazdów skręcających
28. Na niektórych skrzyżowaniach pożądane jest wskazanie kierującym, jak należy skręcać w lewo w krajach o ruchu prawostronnym lub jak skręcać w prawo w krajach o ruchu lewostronnym.
______________________
Rozdział III
Oznaczenia poprzeczne
A. Przepisy ogólne
29. Ze względu na kąt, pod jakim kierujący widzi oznaczenia na jezdni, oznaczenia poprzeczne powinny być szersze niż oznaczenia podłużne.
B. Linie zatrzymania
30. Najmniejsza szerokość linii zatrzymania powinna wynosić 0,20 m (8 cali), a największa szerokość 0,60 m (24 cale). Zaleca się szerokość 0,30 m (12 cali).
31. Jeżeli linia zatrzymania jest użyta łącznie ze znakiem oznaczającym zatrzymanie, należy umieścić ją w taki sposób, aby kierujący zatrzymując się bezpośrednio przed tą linią miał możliwie najlepszą widoczność ruchu na innych odgałęzieniach dróg na skrzyżowaniu; należy jednak brać przy tym pod uwagę wymagania ruchu innych pojazdów i pieszych.
32. Linie zatrzymania mogą być uzupełnione podłużnymi liniami (rysunki 18 i 19). Mogą być one również uzupełnione napisanym na jezdni wyrazem "Stop", którego wzory są podane na rysunkach 20 i 21. Odległość pomiędzy wierzchołkami liter wyrazu "Stop" a linią zatrzymania powinna mieścić się między 2 m (6 stóp i 7 cali) a 25 m (82 stopy i 2 cale).
C. Linie wskazujące miejsca, w których kierujący powinni ustąpić pierwszeństwa przejazdu
33. Najmniejsza szerokość każdej linii powinna wynosić 0,20 m (8 cali), a największa szerokość 0,60 m (24 cale), jeżeli zaś są dwie linie, odległość pomiędzy nimi powinna wynosić co najmniej 0,30 m (12 cali). Linia ta może być zastąpiona przez naniesione obok siebie na jezdni trójkąty z wierzchołkami skierowanymi w stronę kierującego, którego dotyczy obowiązek ustąpienia pierwszeństwa przejazdu. Podstawa tych trójkątów powinna wynosić co najmniej 0,40 m (16 cali) i nie więcej niż 0,60 m (24 cale), a wysokość co najmniej 0,50 m (20 cali) i nie więcej niż 0,70 m (28 cali).
34. Poprzeczne oznaczenie lub poprzeczne oznaczenia powinny być umieszczone w tych samych warunkach co linie zatrzymania wspomniane w ustępie 1 niniejszego załącznika.
35. Oznaczenie lub oznaczenia jezdni wymienione w ustępie 34 mogą być uzupełnione trójkątem naniesionym na jezdni, którego wzór jest podany na rysunku 22. Odległość od podstawy tego trójkąta do oznaczenia poprzecznego powinna mieścić się między 2 m (6 stóp 7 cali) a 25 m (82 stopy 2 cale). Podstawa tego trójkąta powinna wynosić co najmniej 1 m (3 stopy 4 cale), a wysokość jego powinna być trzykrotnie większa niż podstawa.
36. To poprzeczne oznaczenie może być uzupełnione liniami podłużnymi.
D. Przejścia dla pieszych
37. Odstęp pomiędzy pasami oznaczającymi przejścia dla pieszych powinien być co najmniej równy szerokości tych pasów i nie przekraczać podwójnej ich szerokości; całkowita szerokość odstępu i jednego pasa powinna mieścić się między 1 m (3 stopy 4 cale) a 1,40 m (4 stopy 8 cali). Zaleca się, aby szerokość przejścia dla pieszych wynosiła co najmniej 2,5 m (8 stóp) na drogach, na których szybkość jest ograniczona do 60 km/godz. i 4 m (13 stóp) na drogach o większej dopuszczalności szybkości lub na których nie ma ograniczenia szybkości.
E. Przejazdy dla rowerzystów
38. Przejazdy dla rowerzystów powinny być wskazane za pomocą dwóch linii przerywanych. Najlepiej, aby linie te były utworzone z kwadratów (0,40 do 0,60) x (0,40 do 0,60) m [(16-24) x (16-24) cali]. Odległość pomiędzy tymi kwadratami powinna wynosić 0,40 m do 0,60 m (16-24 cali). Szerokość przejazdu nie powinna być mniejsza niż 1,80 m (6 stóp). Nie zaleca się stosowania bolców i gwoździ.
Rozdział IV
Inne oznaczenia
A. Strzałki
39. Na drogach mających dostateczną liczbę pasów ruchu, umożliwiających segregację pojazdów przy zbliżaniu się do skrzyżowania, pasy, których należy używać do ruchu, mogą być wyznaczone za pomocą strzałek na powierzchni jezdni (rysunki 2, 3, 19 i 23). Strzałki te mogą być również używane na drogach jednokierunkowych dla potwierdzenia kierunku ruchu. Długość tych strzałek nie powinna być mniejsza niż 2 m (6 stóp 7 cali). Strzałki mogą być uzupełnione napisami na powierzchni jezdni.
B. Równoległe linie ukośne
40. Na rysunkach 24 i 25 są przedstawione przykłady powierzchni, na które wjazd jest pojazdom zabroniony.
C. Napisy
41. Napisy na jezdni mogą być używane w celu regulowania ruchu, uprzedzania lub kierowania użytkowników drogi. Pożądane jest, aby używane wyrazy były nazwami miejscowości, numerami dróg lub wyrazami ogólnie przyjętymi w skali międzynarodowej (na przykład "stop", "bus", "taxi").
42. Litery powinny być znacznie wydłużone w kierunku ruchu ze względu na mały kąt, pod którym widzą je kierujący (rysunek 20).
43. Jeżeli szybkości zbliżania się są większe niż 50 km/h (30 mil/h), długość liter powinna być nie mniejsza niż 2,5 m (8 stóp).
D. Ograniczenia zatrzymania i postoju
44. Ograniczenia zatrzymania i postoju mogą być wskazane przez oznaczenia na brzegu jezdni lub na jej krawędzi. Granice miejsc postoju mogą być wskazane na powierzchni jezdni za pomocą odpowiednich linii.
E. Oznaczenia na jezdni i na obiektach przyległych do drogi
i) Oznaczenia wskazujące ograniczenia postoju
45. Rysunek 26 przedstawia przykład linii zygzakowatej.
ii) Oznaczenia na przeszkodach
46. Rysunek 27 przedstawia przykład oznaczenia przeszkody.
Rysunki do załącznika 8
(pominięto)