Państwa członkowskie Rady Europy, Sygnatariusze niniejszej Konwencji,

zważywszy, że celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności pomiędzy jej członkami w celu ochrony i urzeczywistniania ideałów i zasad, które stanowią ich wspólne dziedzictwo oraz ułatwianie rozwoju ekonomicznego i społecznego przy poszanowaniu praw człowieka i podstawowych wolności;

postanowiwszy ułatwiać awans społeczny pracowników migrujących oraz członków ich rodzin;

potwierdzając, że prawa i przywileje, których wzajemnie udzielają swym obywatelom, są przyznawane z tytułu bliskiej więzi, która wiąże, na mocy Statutu Rady Europy, jej państwa członkowskie,

uzgodniły, co następuje:

1. Dla celów stosowania niniejszej Konwencji, termin “pracownik migrujący" oznacza obywatela Układającej się Strony, któremu inna Układająca się Strona zezwoliła na pobyt na jej terytorium w celu podjęcia tam pracy najemnej.

2. Niniejsza konwencja nie stosuje się do:

1. Rekrutacja potencjalnych pracowników migrujących może być prowadzona na podstawie oferty ze wskazaniem konkretnej osoby lub oferty anonimowej i, w tym drugim przypadku, musi być zgłoszona za pośrednictwem organu państwowego państwa pochodzenia, jeżeli taki organ istnieje, oraz - tam gdzie jest to stosowne - za pośrednictwem organu państwowego państwa przyjmującego.

2. Badanie lekarskie i egzamin zawodowy mają na celu umożliwienie określenia, czy potencjalny pracownik migrujący jest sprawny fizycznie i umysłowo oraz czy ma niezbędne kwalifikacje techniczne do wykonywania oferowanej mu pracy, a także upewnienie się, czy stan zdrowia pracownika nie zagraża zdrowiu publicznemu.

3. Warunki zwrotu kosztów badania lekarskiego i egzaminu zawodowego będą ustalone, tam gdzie jest to stosowne, w formie umów dwustronnych, w taki sposób, by koszty te nie obciążały potencjalnego pracownika migrującego.

4. Pracownik migrujący, mający imienną ofertę pracy, będzie mógł być poddany, z wyjątkiem uzasadnionego podejrzenia oszustwa, egzaminowi zawodowemu tylko na żądanie pracodawcy.

1. Każda Układająca się Strona zagwarantuje pracownikom migrującym następujące prawa:

3. Dokumenty wymagane od pracownika migrującego dla celów emigracji i imigracji, zostaną wydane możliwie jak najszybciej, bezpłatnie lub za kwotę nie przekraczającą administracyjnych kosztów ich wydania.

2. W przypadku rekrutacji za pośrednictwem organu państwowego państwa przyjmującego, informacje te będą udzielane potencjalnemu emigrantowi przed jego wyjazdem, w języku dla niego zrozumiałym, w celu umożliwienia mu podjęcia decyzji przy pełnej znajomości sytuacji. W razie konieczności tłumaczenie informacji na język zrozumiały dla potencjalnego emigranta będzie, w zasadzie, dokonywane przez państwo pochodzenia.

3. Każda Układająca się Strona zobowiązuje się do poczynienia stosownych kroków, by zapobiegać mylącej propagandzie dotyczącej emigracji i imigracji.

2. W przypadku pracowników migrujących oraz ich rodzin podróżujących tranzytem przez terytorium Układającej się Strony, w drodze do państwa przyjmującego, lub w trakcie ich powrotu do państwa pochodzenia, właściwe władze państwa tranzytowego podejmą wszelkie kroki dla przyspieszenia przejazdu oraz zapobieżenia opóźnieniom oraz trudnościom administracyjnym.

3. Każda Układająca się Strona zwolni od ceł importowych i podatków, w chwili wjazdu do państwa przyjmującego, ostatecznego powrotu do państwa pochodzenia, a także podczas tranzytu:

1. rzeczy osobiste i ruchomości należące do pracowników migrujących oraz członków ich rodzin, prowadzących wspólne gospodarstwo domowe;
2. narzędzi i wyposażenia przenośnego, w uzasadnionej ilości, niezbędnych pracownikom migrującym do wykonywania ich pracy.

Zwolnienia wymienione powyżej będą stosowane zgodnie w ustawodawstwem i przepisami wykonawczymi, obowiązującymi w tych państwach.

1. Każda Układająca się Strona, która zezwala pracownikowi migrującemu na wjazd na swoje terytorium w celu podjęcia pracy najemnej, wyda mu lub wznowi pozwolenie na pracę (chyba że nie jest wobec niego wymagane), zgodnie z warunkami przewidzianymi w jej ustawodawstwie.

2. Jednakże wydane po raz pierwszy pozwolenie na pracę nie może, w zasadzie, związać pracownika z jednym pracodawcą ani jedną miejscowością przez okres dłuższy niż rok.

3. W przypadku wznowienia pracownikowi migrującemu pozwolenia na pracę, pozwolenie to powinno obejmować, w zasadzie, okres co najmniej roku, jeśli pozwala na to bieżący stan i rozwój sytuacji na rynku pracy.

1. Jeżeli wymaga tego ustawodawstwo krajowe, każda Układająca się Strona wyda pozwolenie na pobyt pracownikom migrującym, którym zgodnie z warunkami określonymi w niniejszej Konwencji zezwolono na podjęcie pracy najemnej na jej terytorium.

Niemniej jednak żadna z Układających się Stron nie będzie zobowiązana, w przypadku wymienionym w ustępie powyższym, do udzielenia pracownikowi migrującemu zgody na pozostanie na okres przekraczający okres wypłacania zasiłku dla bezrobotnych.

5. Pozwolenie na pobyt, wydawane zgodnie z postanowieniami ust. od l do 3 niniejszego artykułu, może być cofnięte:

Niemniej jednak każda Układająca się Strona zobowiązuje się zapewnić pracownikom migrującym, którym cofnięto pozwolenia na pobyt, skuteczne prawo odwołania, zgodnie z procedurą przewidzianą przez jej ustawodawstwo, do organu sądowego lub administracyjnego.

1. Status pracownika migrującego nie może stanowić przeszkody ściągania należności z tytułu obowiązku alimentacji wobec osób w państwie pochodzenia wynikającego ze stosunków rodzinnych, rodzicielstwa, małżeństwa lub powinowactwa, w tym obowiązku alimentacji wobec dzieci pozamałżeńskich.

3. W możliwie najszerszym zakresie każda Układająca się Strona poczyni kroki dla wyznaczenia jednego, wyłącznie kompetentnego organu na szczeblu krajowym lub regionalnym, zajmującego się przyjmowaniem i przekazywaniem wniosków o sumy należne z tytułu obowiązku alimentacyjnego, odpowiadającego warunkom powyższego ust. l.

4. Niniejszy artykuł nie narusza postanowień obowiązujących lub przyszłych konwencji dwustronnych lub wielostronnych.

2. Każde państwo może w każdej chwili, w drodze deklaracji skierowanej do Sekretarza Generalnego Rady Europy, która nabierze mocy po upływie miesiąca od jej otrzymania, uzależnić łączenie rodzin, o którym mowa powyżej, w ust. l, od tego czy pracownik migrujący dysponuje stałym źródłem utrzymania, wystarczającym do pokrycia potrzeb jego rodziny.

1. Każda Układająca się Strona będzie traktować pracownika migrującego, w sprawach dostępu do mieszkania oraz czynszu, nie mniej korzystnie niż własnych obywateli, jeśli sprawy te są regulowane w jej ustawach i rozporządzeniach.

2. Każda Układająca się Strona będzie czuwać, by właściwe organy krajowe przeprowadzały kontrole, w odpowiednich przypadkach przy udziale zainteresowanych władz konsularnych, działających w zakresie swych kompetencji, w celu zapewnienia, by normy higieny dotyczące mieszkań były przestrzegane, w stosunku do pracowników migrujących w takim samym stopniu, jak wobec własnych obywateli.

3. Każda Układająca się Strona zobowiązuje się chronić pracowników migrujących, zgodnie z jej ustawami i rozporządzeniami, przed wyzyskiem w sprawach czynszów.

4. Każda Układająca się Strona będzie czuwać, w ramach środków, jakimi dysponują właściwe organy krajowe, by mieszkanie pracownika migrującego było odpowiednie.

2. W celu ułatwienia dostępu do szkół ogólnokształcących i zawodowych, a także ośrodków szkolenia zawodowego, państwo przyjmujące ułatwi pracownikom migrującym oraz członkom ich rodzin korzystanie z nauczania języka - a jeśli jest ich kilka - jednego z języków państwa przyjmującego.

3. Dla celów stosowania powyższych ust. l i 2, przyznawanie stypendiów pozostawia się uznaniu każdej z Układających się Stron, która podejmie działania w celu przyznania, zgodnie z postanowieniami art. 12 niniejszej Konwencji, dzieciom pracowników migrujących, żyjącym wraz z ich rodzinami w państwie przyjmującym, takich samych ułatwień jak obywatelom państwa przyjmującego.

4. Kwalifikacje zdobyte wcześniej przez pracownika, a także dyplomy oraz tytuły zawodowe otrzymane w państwie pochodzenia, będą uznawane przez Układające się Strony zgodnie z postanowieniami umów dwustronnych lub wielostronnych.

5. Układające się Strony, których to dotyczy, będą czuwać, działając w ścisłej współpracy, by szkolenie i reedukacja zawodowa, w rozumieniu mniejszego artykułu uwzględniały, w możliwie najszerszym zakresie, potrzeby pracowników migrujących w perspektywie ich powrotu do państwa pochodzenia.

1. W dziedzinie warunków pracy pracownicy migrujący, którym zezwolono na wykonywanie pracy, będą korzystać z traktowania nie mniej korzystnego niż to, jakie stosuje się do pracowników krajowych na mocy przepisów prawnych lub administracyjnych, zbiorowych układów pracy lub zwyczajów.

2. Zasada równego traktowania przewidziana w poprzednim ustępie nie może być uchylona przez umowę indywidualne.

1. Każda Układająca się Strona zezwoli, zgodnie z warunkami określonymi w jej ustawodawstwie, na przekazywanie za granicę całości lub takiej części zarobków i oszczędności pracowników migrujących, którą ci ostatni zechcą przekazać.

Postanowienie to stosuje się również do przekazywania sum należnych od pracowników migrujących z tytułu ich zobowiązań alimentacyjnych. Przekazywanie należności od pracowników migrujących z tytułu ich zobowiązań alimentacyjnych nie będzie mogło być w żadnym przypadku utrudniane lub uniemożliwiane.

2. Każda Układająca się Strona zezwoli, w drodze umów dwustronnych lub jakichkolwiek innych środków, na przekazywanie sum, które należą się pracownikom migrującym, gdy opuszczą oni terytorium państwa przyjmującego.

2. Ponadto Układające się Strony będą dążyć, w drodze umów dwu- i wielostronnych, do zagwarantowania pracownikom migrującym oraz członkom ich rodzin zachowania praw będących w trakcie nabywania oraz praw nabytych, a także wypłacania świadczeń za granicę.

1. Jeżeli chodzi o zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, a także o higienę pracy, pracownicy migrujący będą korzystać z takich samych praw i takiej samej ochrony co pracownicy krajowi, przy zastosowaniu ustaw Układającej się Strony oraz zbiorowych układów pracy i z uwzględnieniem ich szczególnej sytuacji.

2. Pracownik migrujący, który uległ wypadkowi przy pracy lub został dotknięty chorobą zawodową na terytorium państwa przyjmującego, będzie mógł korzystać z rehabilitacji zawodowej na tych samych zasadach co pracownicy krajowi.

Każda Układająca się Strona będzie kontrolować lub zapewni przeprowadzanie kontroli warunków pracy pracowników migrujących w ten sam sposób, jak dla pracowników krajowych. Kontrola będzie przeprowadzana przez właściwe organy lub instytucje państwa przyjmującego oraz wszelkie inne upoważnione organy państwa przyjmującego.

2. Układające się Strony ustalą między sobą, w drodze umów dwu- lub wielostronnych, dotyczących podwójnego opodatkowania, jakie działania mogłyby być podjęte dla uniknięcia podwójnego opodatkowania zarobków pracowników migrujących.

2. W przypadku indywidualnego lub zbiorowego zwolnienia pracownik migrujący jest traktowany na równi z pracownikami krajowymi, zgodnie z ustawodawstwem krajowym lub zbiorowymi układami pracy, szczególnie jeżeli chodzi o formę i okres wypowiedzenia oraz odszkodowanie przewidziane w ustawodawstwie lub umowach lub takie, jakie by mu się należało w przypadku bezpodstawnego wypowiedzenia umowy o pracę.

1. Jeżeli pracownik migrujący traci pracę z przyczyn od niego niezależnych, szczególnie takich, jak zwolnienia zbiorowe lub przedłużająca się choroba; właściwe władze państwa przyjmującego ułatwią jego ponowne zatrudnienie, stosownie do postanowień ustawowych i rozporządzeń obowiązujących w tym państwie.

2. W tym celu państwo przyjmujące będzie popierać podejmowanie działań niezbędnych dla umożliwienia w najszerszym możliwie zakresie, szkolenia zawodowego i rehabilitacji zawodowej pracownika migrującego, o którego chodzi, jeśli zamierza on następnie kontynuować pracę w państwie przyjmującym.

2. Każda Układająca się Strona zapewni pracownikom migrującym, na tych samych warunkach, co swym obywatelom, pomoc prawną i, w przypadku postępowania cywilnego lub karnego, możliwość skorzystania z pomocy tłumacza, jeśli nie rozumieją języka używanego w sądzie lub nim nie mówią.

Każda Układająca się Strona przyzna pracownikom migrującym oraz członkom ich rodzin, którzy przebywają legalnie na jej terytorium, prawo korzystania z usług urzędów zatrudnienia, na tych samych warunkach, co pracownikom krajowym oraz zgodnie z postanowieniami ustaw, rozporządzeń oraz z praktyką administracyjną, łącznie z warunkami dostępu do nich, obowiązującymi w tym państwie.

Każda Układająca się Strona przyzna pracownikom migrującym swobodę zrzeszania się w związki zawodowe dla ochrony ich interesów ekonomicznych i społecznych, zgodnie z warunkami przewidzianymi w ustawodawstwie krajowym, obowiązującymi jej własnych obywateli.

Każda Układająca się Strona ułatwi, w możliwie najszerszym zakresie, uczestniczenie pracowników migrujących w życiu przedsiębiorstwa, na tych samych warunkach co pracownikom krajowym.

2. W celu umożliwienia pracownikom migrującym poznania, przed podjęciem podróży powrotnej, warunków, w jakich przebiegać będzie ich ponowne osiedlenie się w państwie pochodzenia, państwo to powiadomi państwo przyjmujące, które z kolei udostępni osobom zainteresowanym informacje, dotyczące w szczególności:

Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie może być interpretowane jako uzasadniające mniej korzystne traktowanie niż to, którym cieszą się pracownicy migrujący na podstawie ustawodawstwa krajowego państwa przyjmującego, umów dwustronnych i wielostronnych, których Stroną jest to państwo.

1. W ciągu roku od daty wejścia w życie niniejszej Konwencji utworzony zostanie

2. Każda Układająca się Strona wyznaczy swego przedstawiciela do komitetu doradczego. Każde inne państwo, członek Rady Europy będzie mogło być reprezentowane, jako obserwator, z głosem doradczym.

4. Opinie i zalecenia komitetu doradczego będą przyjmowane większością głosów członków komitetu; jednakże propozycje zmian Konwencji będą podejmowane jednomyślnie przez członków komitetu.

6. Posiedzenia komitetu doradczego będą zwoływane przez Sekretarza Generalnego Rady Europy i będą się odbywać, w zasadzie, co najmniej raz na dwa lata oraz, ponadto, jeśli Komitet Ministrów lub co najmniej dwie Układające się Strony podejmą taką inicjatywę; komitet będzie również zbierał się na prośbę Układających się Stron, stosownie do postanowienia ust. 3 art. 12.

7. Komitet doradczy będzie regularnie sporządzał dla Komitetu Ministrów sprawozdania zawierające informacje dotyczące ustaw i rozporządzeń, obowiązujących na terytorium Stron, regulujących kwestie, których dotyczy niniejsza Konwencja.

2. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po dacie złożenia piątego dokumentu stwierdzającego ratyfikację, przyjęcie lub zatwierdzenie.

3. Wobec Państw Sygnatariuszy, które ją ratyfikują, przyjmą lub zatwierdzą później, Konwencja wejdzie w życie pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po dacie złożenia dokumentu stwierdzającego ratyfikację, przyjęcie albo zatwierdzenie.

2. Oświadczenie złożone na mocy poprzedniego ustępu może, w odniesieniu do wymienionego w takim oświadczeniu terytorium, być wycofane. Wycofanie nabierze mocy z upływem sześciu miesięcy od otrzymania oświadczenia o wycofaniu przez Sekretarza Generalnego Rady Europy.

2. Każde państwo może, w każdym momencie, całkowicie lub częściowo, wycofać zastrzeżenie uczynione zgodnie z poprzedzającym ustępem, w drodze oświadczenia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy, które nabierze mocy w dniu otrzymania.

1. Każda Układająca się Strona może wypowiedzieć niniejszą Konwencję w drodze oświadczenia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy, które nabierze mocy z upływem sześciu miesięcy od jego otrzymania.

2. Żadne wypowiedzenie nie może być dokonane przed upływem pięciu lat od wejścia w życie Konwencji wobec Układającej się Strony, której dotyczy.

3. Każda Układająca się Strona, która przestanie być członkiem Rady Europy, przestanie być Stroną niniejszej Konwencji z upływem sześciu miesięcy od daty utraty statusu członka Rady Europy.

Sekretarz Generalny Rady Europy notyfikuje państwom członkowskim Rady Europy o:

Sporządzono w Strasburgu dnia 24 listopada 1977 roku w językach francuskim i angielskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne, w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Rady Europy. Sekretarz Generalny Rady Europy przekaże uwierzytelniony odpis każdemu z Państw Sygnatariuszy i państwom przystępującym.