Część czwarta.
Ustawodawstwo i wykonawstwo krajów
A. Postanowienia ogólne
Artykuł 95
(1) Ustawodawstwo krajów jest wykonywane przez parlamenty krajowe. Ich członkowie są wybierani na zasadach równego, bezpośredniego, tajnego, osobistego, proporcjonalnego prawa wyborczego przez wszystkich mężczyzn i kobiety obywateli krajów, uprawnionych do głosowania w świetle ordynacji do parlamentów krajowych. Szczegółowe postanowienia dotyczące postępowania wyborczego i obowiązku głosowania zawiera ustawa krajowa. W tej ustawie określa się w szczególności przyczyny usprawiedliwiające absencję wyborczą, pomimo obowiązku głosowania.
(2) Ordynacje wyborcze do parlamentów krajowych nie mogą zawężać warunków czynnego i biernego prawa wyborczego w stopniu większym niż czyni to Konstytucja Federalna dla wyborów do Rady Narodowej.
(3) Wyborcy wykonują prawo wyborcze w okręgach, z których każdy obejmować musi zamknięty obszar, mogą być one podzielone na przestrzennie zamknięte regionalne okręgi wyborcze. Liczba deputowanych wybieranych w okręgu jest proporcjonalna do liczby obywateli. Ordynacja wyborcza do parlamentu krajowego może przewidywać jednolite dla terytorium kraju postępowanie końcowe, w którym następuje zarówno wyrównanie zdobytych mandatów w okręgach wyborczych przez konkurujące partie, jak również rozdzielenie jeszcze nie przydzielonych mandatów według zasad proporcjonalności. Grupowanie wyborców w inne ciała wyborcze jest niedopuszczalne.
(4) Urzędników publicznych kandydujących do parlamentu krajowego albo wybranych na deputowanych do parlamentu krajowego obowiązuje art. 59a, dopuszczalne jest unormowanie surowsze. W konstytucji krajowej może być ustanowiona instytucja wyposażona w identyczne uprawnienia i obowiązki w zakresie publikowania sprawozdania, jak Komisja, o której mowa w art. 59b.
Artykuł 96
(1) Członkowie parlamentów krajowych korzystają z takiego samego immunitetu, jak członkowie Rady Narodowej; postanowienia art. 57 stosuje się odpowiednio.
(2) Postanowienia art. 32 i art. 33 obowiązują również odnośnie do posiedzeń parlamentów krajowych i ich komisji.
(3) W odniesieniu do członków parlamentu krajowego, którzy rezygnują z mandatu z powodu wyboru do Rady Federalnej albo rządu krajowego, w ustawie krajowej może być zawarte unormowanie odpowiadające art. 56 ust. 2-4.
Artykuł 97
(1) Ustawa krajowa wymaga uchwalenia w parlamencie krajowym, poświadczenia i kontrasygnowania według postanowień konstytucji krajowej oraz ogłoszenia przez naczelnika kraju w krajowym dzienniku ustaw.
(2) Jeśli w ustawie krajowej jest przewidziane dla jej wykonania współdziałanie organów federalnych, musi być na to udzielona zgoda Rządu Federalnego. Zgodę uważa się za udzieloną, jeżeli Rząd Federalny w ciągu 8 tygodni od dnia, w którym uchwalona ustawa przedłożona została w urzędzie Kanclerza Federalnego, nie powiadomi naczelnika kraju, że odmawia współuczestnictwa organów federalnych. Ogłoszenie ustawy przed upływem tego terminu może nastąpić tylko, gdy Rząd Federalny wyraźnie udzieli zgody.
(3) Jeżeli dla obrony przed powstaniem oczywistych, nieodwracalnych szkód konieczne jest natychmiastowe zastosowanie środków, które w świetle Konstytucji wymagają uchwały parlamentu krajowego, w czasie, gdy parlament krajowy nie może się zebrać lub też z powodu siły wyższej jest ograniczony w działaniu, rząd krajowy w porozumieniu z wyłonioną na zasadzie proporcjonalności komisją parlamentu krajowego może zastosować takie środki w tymczasowych rozporządzeniach zmieniających ustawy. Rząd krajowy niezwłocznie powiadamia o nich Rząd Federalny. Parlament krajowy zostaje zwołany natychmiast po usunięciu przeszkody jego zebrania. Art. 18 ust. 4 stosuje się odpowiednio.
(4) Rozporządzenia, o których mowa w ust. 3, nie mogą jednakże zmieniać postanowień konstytucji krajowej, powodować trwałego finansowego obciążenia kraju, obciążenia finansowego federacji, okręgów lub gmin, ustanawiać finansowych obowiązków dla obywateli, przewidywać zbycia mienia publicznego, dotyczyć środków w sprawach określonych w art. 12 ust. 1 pkt 6, ani też spraw izb pracy w zakresie rolnictwa i gospodarki leśnej.
Artykuł 98
(1) Urząd Kanclerza Federalnego jest powiadamiany o wszystkich ustawach parlamentu krajowego, bezpośrednio po ich uchwaleniu, a przed ich ogłoszeniem przez naczelnika kraju.
(2) Z powodu zagrożenia interesów federacji, Rząd Federalny może wnieść umotywowany sprzeciw wobec ustawy uchwalonej przez parlament krajowy w terminie 8 tygodni od dnia, w którym ustawa została przedłożona w urzędzie Kanclerza Federalnego. Jeżeli federacja miała możliwość zajęcia stanowiska wobec projektu tej ustawy jeszcze przed wszczęciem postępowania ustawodawczego, sprzeciw może być uzasadniony tylko zarzutem naruszenia kompetencji federacji. W przypadku wniesienia sprzeciwu ustawa może być ogłoszona tylko wtedy, gdy parlament krajowy uchwali ją ponownie w obecności co najmniej połowy członków.
(3) Przed upływem terminu do wniesienia sprzeciwu wolno ogłosić ustawę tylko za wyraźną zgodą Rządu Federalnego.
(4) Dla ustaw parlamentu krajowego, których przedmiotem są wydatki, obowiązują postanowienia finansowej ustawy konstytucyjnej.
Artykuł 99
(1)Konstytucja krajowa wydana w drodze krajowej ustawy konstytucyjnej może być zmieniona w drodze takiej ustawy, o ile nie naruszy to Konstytucji Federalnej.
(2) Krajowa ustawa konstytucyjna może być uchwalona tylko większością 2/3 głosów w obecności połowy członków parlamentu krajowego.
Artykuł 100
(1) Każdy parlament krajowy może być rozwiązany przez Prezydenta Federalnego, na wniosek Rządu Federalnego, przyjęty za zgodą Rady Federalnej; rozwiązanie może nastąpić tylko raz z tego samego powodu. Rada Federalna wyraża zgodę większością 2/3 głosów w obecności połowy członków. W głosowaniu nie biorą udziału reprezentanci kraju, którego parlament miałby być rozwiązany.
(2) W razie rozwiązania zarządza się w ciągu 3 tygodni nowe wybory według postanowień konstytucji krajowej; zwołanie nowo wybranego parlamentu krajowego następuje w ciągu 4 tygodni po wyborach.
Artykuł 101
(1) Każdym krajem administruje rząd krajowy, wybierany przez parlament krajowy.
(2) Członkowie rządu krajowego nie mogą zasiadać w parlamencie krajowym. Mogą być wybrani w skład rządu krajowego, jeżeli mają bierne prawo wyborcze do parlamentu krajowego.
(3) Rząd krajowy składa się z naczelnika kraju, wymaganej liczby zastępców i pozostałych członków.
(4) Przed objęciem urzędu Prezydent Federalny zaprzysięga naczelnika kraju a naczelnik kraju pozostałych członków rządu - na Konstytucję Federalną. Dopuszczalne jest dodanie przyrzeczenia religijnego.
Artykuł 102
(1) Na terytorium krajów federalną władzę wykonawczą wykonują, o ile nie są ustanowione odrębne władze federalne (bezpośrednia administracja federalna), naczelnik kraju i jemu podległe władze krajowe (pośrednia administracja federalna). Jeżeli w sprawach należących do pośredniej administracji federalnej właściwe do ich wykonywania są władze federalne, w szczególności federalne władze policyjne, podlegają one w tym zakresie naczelnikowi kraju i są związane jego wytycznymi (art. 20 ust. 1); ustawy federalne określają, jakie działania wykonawcze powierza się władzom federalnym; ustawy te mogą być ogłoszone tylko za zgodą zainteresowanych krajów, chyba że chodzi o powierzenie władzy wykonawczej w sprawach wymienionych w ust. 2.
(2) Następujące sprawy mogą być, w ramach konstytucyjnie określonego zakresu działania, załatwiane bezpośrednio przez władze federalne: oznakowanie granic, obrót towarami i bydłem z zagranicą, sprawy celne, regulacja i czuwanie nad ruchem granicznym, finanse federalne, sprawy monopoli, sprawy walutowe, kredytowe, giełdowe, bankowe, umów ubezpieczeniowych, sprawy miar, wag, norm, cechowania, sprawy doświadczeń technicznych, sądownictwa, sprawy paszportowe, meldunkowe, sprawy broni, amunicji, materiałów wybuchowych, jak również strzelectwa, sprawy patentowe, ochrony wzorów, znaków i innych oznaczeń towarowych, sprawy komunikacji, policja wodna i okrętowa, sprawy poczt, telekomunikacji, górnictwa, regulacja i utrzymanie Dunaju, regulacja potoków górskich, budowa i utrzymanie dróg wodnych, sprawy pomiarów, prawo pracy, sprawy ubezpieczeń społecznych, ochrona zabytków, organizacja i kierowanie policją federalną i żandarmerią federalną, zapewnienie spokoju publicznego, porządek i bezpieczeństwo włącznie z zapewnieniem pierwszej pomocy, jednakże z wyjątkiem lokalnej policji bezpieczeństwa, sprawy prasy, stowarzyszeń, zgromadzeń oraz kontroli ruchu ludności i spraw meldunkowych, transportu ziarna, sadzonek, paszy, nawozów, środków i urządzeń ochrony roślin, wraz z oceną ich dopuszczalności, sprawy wojskowe, opieka nad uczestnikami wojny i rodzinami pozostałymi po nich, polityka społeczna, dotycząca zapewnienia pomocy dzieciom i równomiernego rozłożenia obciążeń w interesie rodziny, sprawy oświatowe i wychowawcze, sprawy internatów i domów akademickich, z wyjątkiem spraw oświaty rolniczej i leśnej oraz spraw wychowania w internatach tych szkół; zamówienia publiczne.
(3) Zastrzega się dla federacji prawo zlecania naczelnikowi kraju władzy wykonawczej federacji także w sprawach wymienionych w ust. 2.
(4) Utworzenie własnych władz federalnych dla spraw innych niż wymienione w ust. 2 może nastąpić tylko za zgodą zainteresowanych krajów.
(5) Jeśli w danym kraju w sprawach bezpośredniej administracji federalnej konieczne jest podjęcie środków zapobiegających oczywistym, nieodwracalnym szkodom grożącym ogółowi w czasie, gdy najwyższe organy administracji federalnej z powodu siły wyższej nie są do tego zdolne, naczelnik kraju stosuje takie środki w ich zastępstwie.
[Artykuł 102a -uchylony]
Artykuł 103
(1) W sprawach pośredniej administracji federalnej naczelnik kraju jest związany wytycznymi Rządu Federalnego oraz poszczególnych ministrów federalnych (art. 20 ust. 1), jest zobowiązany zapewnić realizację tych wytycznych, a także przedsiębrać środki znajdujące się w jego dyspozycji, jako organu we własnym zakresie działania kraju.
(2) Przy ustalaniu swojego regulaminu pracy rząd krajowy może postanowić, że poszczególne grupy spraw pośredniej administracji federalnej, z uwagi na ich merytoryczny związek ze sprawami własnego zakresu działania kraju, będą prowadzone w imieniu naczelnika kraju przez członków rządu krajowego. W takich sprawach odpowiedni członkowie rządu są tak samo związani wytycznymi naczelnika kraju (art. 20), jak ten jest związany wytycznymi Rządu Federalnego albo poszczególnych ministrów federalnych.
(3) Wydawane w myśl ust. 1 wytyczne Rządu Federalnego lub poszczególnych ministrów federalnych są, także w przypadkach określonych w ust. 2, kierowane do naczelnika kraju. Ten, o ile sam nie prowadzi odnośnych spraw pośredniej administracji federalnej, pod rygorem własnej odpowiedzialności (art. 142 ust. 2 lit. e) jest zobowiązany przekazać bezzwłocznie i w niezmienionej postaci wytyczną na piśmie odpowiedniemu członkowi rządu krajowego i nadzorować jej realizację. W razie nie zastosowania się do wytycznej, pomimo podjęcia przez naczelnika kraju wymaganych działań, także odpowiedni członek rządu krajowego ponosi odpowiedzialność, zgodnie z art. 142.
(4) W sprawach pośredniej administracji federalnej administracyjny tok instancji kończy się na naczelniku kraju, o ile naczelnik kraju jest organem właściwym do podjęcia rozstrzygnięcia w drugiej instancji oraz o ile ustawa federalna wyjątkowo z powodu znaczenia sprawy nie stanowi inaczej; jeżeli naczelnik kraju jest właściwy do rozstrzygania w pierwszej instancji, wówczas tok instancji w sprawach pośredniej administracji federalnej sięga do właściwego ministra federalnego, o ile ustawa federalna nie stanowi inaczej.
Artykuł 104
(1) Postanowień art. 102 nie stosuje się do instytucji służących prowadzeniu spraw federalnych określonych w art. 17.
(2) Ministrowie federalni właściwi do administrowania majątkiem federalnym mogą jednakże przekazać prowadzenie tych spraw naczelnikowi kraju i jemu podległym urzędom w kraju. Takie przekazanie może zostać w każdym czasie cofnięte w całości lub w części. Dla szczególnie wyjątkowych przypadków ustawa federalna określa wielkość udziału federacji w kosztach prowadzenia takich spraw. Art. 103 ust. 2 i ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Artykuł 105
(1) Naczelnik kraju reprezentuje kraj. W sprawach pośredniej administracji federalnej ponosi odpowiedzialność przed Rządem Federalnym, zgodnie z art. 142. Naczelnika kraju zastępuje określony przez rząd krajowy członek rządu krajowego (zastępca naczelnika kraju). O jego ustanowieniu powiadamia się Kanclerza Federalnego. W przypadku zastępstwa, powołany do zastępowania członek rządu krajowego jest, zgodnie z art. 142, odpowiedzialny przed Rządem Federalnym w odniesieniu do spraw pośredniej administracji federalnej. Wyegzekwowaniu takiej odpowiedzialności naczelnika kraju albo zastępującego go członka rządu federalnego nie stoi na przeszkodzie immunitet. Jest tak również w przypadku odpowiedzialności członka rządu krajowego w sytuacji określonej w art. 103 ust. 3.
(2) Członkowie rządu krajowego są odpowiedzialni przed parlamentem krajowym, zgodnie z art. 142.
(3) Uchwała o pociągnięciu do odpowiedzialności w rozumieniu art. 142 jest podejmowana w obecności połowy członków.
Artykuł 106
Do kierowania służbą wewnętrzną urzędu rządu krajowego jest powoływany wykazujący znajomość prawa urzędnik administracyjny, jako dyrektor urzędu krajowego. Jest on także organem pomocniczym naczelnika kraju w sprawach pośredniej administracji federalnej.
[Artykuł 107 - uchylony]