D. Trybunał Konstytucyjny
Artykuł 137
Trybunał Konstytucyjny orzeka o roszczeniach prawno-majątkowych w stosunku do federacji, krajów, okręgów, gmin i związków gmin, które nie podlegają rozstrzygnięciu w powszechnej drodze sądowej ani też w formie decyzji organu administracji.
Artykuł 138
(1) Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga ponadto spory kompetencyjne:
a) między sądami a organami administracji;
b) między Trybunałem Administracyjnym a wszystkimi sądami, w szczególności między Trybunałem Administracyjnym a samym Trybunałem Konstytucyjnym, jak również między sądami powszechnymi i innymi sądami;
c) między poszczególnymi krajami wzajemnie oraz między jednym z krajów a federacją.
(2) Na wniosek Rządu Federalnego lub rządu krajowego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, czy akt ustawodawczy lub wykonawczy należy do właściwości federacji czy krajów.
Artykuł 138a
(1) Na wniosek Rządu Federalnego lub rządu krajowego, będącego stroną porozumienia, o którym mowa w art. 15a ust. 1, Trybunał Konstytucyjny stwierdza istnienie takiego porozumienia oraz wypełnianie przez kraj albo federację obowiązków wynikających z tego porozumienia, o ile nie dotyczy to roszczeń prawno-majątkowych.
(2) W zakresie przewidzianym w porozumieniu, o którym mowa w art. 15a ust. 2, Trybunał Konstytucyjny stwierdza ponadto na wniosek uczestniczącego w porozumieniu rządu krajowego istnienie takiego porozumienia oraz wypełnianie wynikających z niego obowiązków, o ile nie dotyczy to roszczeń prawno-majątkowych.
Artykuł 139
(1) Trybunał Konstytucyjny orzeka o sprzeczności z ustawą rozporządzenia organu federalnego lub krajowego na wniosek sądu albo niezależnego senatu administracyjnego, w odniesieniu zaś do rozporządzeń, które Trybunał Konstytucyjny miałby zastosować w innej zawisłej przed nim sprawie - z urzędu. Orzeka on o sprzeczności z ustawą rozporządzeń organów krajowych także na wniosek Rządu Federalnego oraz o sprzeczności z ustawą rozporządzeń organów federalnych - także na wniosek rządu krajowego, o sprzeczności zaś z ustawą rozporządzeń organu nadzoru gminnego w rozumieniu art. 119a ust. 6 - także na wniosek zainteresowanej gminy. Trybunał Konstytucyjny orzeka ponadto o sprzeczności rozporządzenia z ustawą na wniosek osoby, która twierdzi, że w wyniku tej sprzeczności jej prawa zostały bezpośrednio naruszone, o ile rozporządzenie samoistnie wywarło wobec niej skutki prawne bez wydania orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej; do wniosków powyższych stosuje się odpowiednio art. 89 ust. 3.
(2) Wszczęte postępowanie w sprawie zbadania zgodności z ustawą rozporządzenia, które Trybunał Konstytucyjny ma zastosować w zawisłej przed nim sprawie, kontynuuje się, nawet gdyby okazało się, że żądanie strony stało się bezprzedmiotowe.
(3) Trybunał Konstytucyjny może uchylić sprzeczne z ustawą rozporządzenie tylko w zakresie wyraźnie określonym we wniosku albo w zakresie, w jakim miałoby ono zastosowanie w zawisłej przed nim sprawie. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny dojdzie do przekonania, że całe rozporządzenie:
a) jest pozbawione podstawy ustawowej,
b) zostało wydane przez organ niewłaściwy lub
c) zostało ogłoszone w sposób sprzeczny z ustawą,
uchyla całe rozporządzenie jako sprzeczne z ustawą. Nie dotyczy to przypadku, gdy uchylenie całego rozporządzenia sprzeciwiałoby się w sposób oczywisty prawnym interesom strony, która wystąpiła z wnioskiem stosownie do ust. 1 zdanie ostatnie, albo której sprawa była podstawą wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie zgodności rozporządzenia z ustawą.
(4) Jeżeli w momencie wydawania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny rozporządzenie utraciło już moc obowiązującą, a postępowanie zostało wszczęte z urzędu lub na wniosek sądu bądź osoby, która twierdziła, że jej prawa zostały bezpośrednio naruszone wskutek sprzeczności rozporządzenia z ustawą, Trybunał Konstytucyjny orzeka, czy rozporządzenie było sprzeczne z ustawą. Ust. 3 stosuje się odpowiednio.
(5) Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uchylające rozporządzenie sprzeczne z ustawą rodzi obowiązek właściwego naczelnego organu federacji lub kraju do niezwłocznego ogłoszenia tego faktu. Przepis ten stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć, o których mowa w ust. 4. Uchylenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, chyba że Trybunał Konstytucyjny określi inny termin utraty mocy obowiązującej; termin ten nie może przekroczyć 6 miesięcy, a jeżeli konieczne są środki ustawodawcze - 18 miesięcy.
(6) Jeżeli rozporządzenie zostało uchylone z powodu sprzeczności z ustawą albo Trybunał Konstytucyjny, zgodnie z ust. 4, stwierdził, że rozporządzenie było sprzeczne z ustawą rozstrzygnięcie to wiąże wszystkie sądy i organy administracji. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie inaczej, rozporządzenie stosuje się jednak nadal do stanów faktycznych zaistniałych przed jego uchyleniem, z wyjątkiem sprawy będącej powodem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny w swoim uchylającym orzeczeniu określił termin, o którym mowa w ust. 5, rozporządzenie stosuje się do stanów faktycznych zaistniałych przed upływem tego terminu, z wyjątkiem sprawy będącej powodem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Artykuł 139a
Trybunał Konstytucyjny orzeka na wniosek sądu w sprawie zgłoszonego pytania, czy przy ogłaszaniu przepisu przekroczone zostały granice udzielonego upoważnienia; z urzędu - jeżeli ogłoszenie przepisu stanowi przesłankę rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego; na wniosek rządu krajowego - w odniesieniu do przepisów ogłaszanych przez federację; a także na wniosek Rządu Federalnego - w odniesieniu do przepisów ogłaszanych przez kraj. Orzeka także w sprawie pytania, czy przy ogłaszaniu przepisu przekroczone zostały granice udzielonego upoważnienia na wniosek osoby, która twierdzi, że jej prawa zostały przez to bezpośrednio naruszone, o ile ogłoszony przepis samoistnie wywołał wobec tej osoby skutki prawne, bez wydania orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej. Art. 89 ust. 2, 3 i 5 oraz art. 139 ust. 2-6 stosuje się odpowiednio.
Artykuł 140
(1) Trybunał Konstytucyjny orzeka o sprzeczności z konstytucją ustawy federalnej lub krajowej na wniosek Trybunału Administracyjnego, Sądu Najwyższego, sądu drugiej instancji lub niezależnego senatu administracyjnego, a w przypadku ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny miałby zastosować w innej zawisłej przed nim sprawie - także z urzędu. Trybunał Konstytucyjny orzeka o sprzeczności z Konstytucją ustaw krajowych także na wniosek Rządu Federalnego, zaś o sprzeczności z Konstytucją ustaw federalnych także na wniosek rządu krajowego, 1/3 członków Rady Narodowej albo 1/3 członków Rady Federalnej. Konstytucja kraju może przewidywać, że taki wniosek co do sprzeczności z Konstytucją ustawy krajowej może zostać wniesiony również przez 1/3 członków parlamentu krajowego. Trybunał Konstytucyjny orzeka nadto o sprzeczności ustaw z Konstytucją na wniosek osoby, która twierdzi, że jej prawa zostały bezpośrednio naruszone z powodu takiej sprzeczności, o ile ustawa samoistnie wywołała wobec tej osoby skutki prawne, bez wydania orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej; do takich wniosków stosuje się odpowiednio art. 89 ust. 3.
(2) Wszczęte postępowanie w sprawie zbadania zgodności z konstytucją ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny ma zastosować w zawisłej przed nim sprawie, kontynuuje się, nawet gdyby okazało się, że żądanie strony stało się bezprzedmiotowe.
(3) Trybunał Konstytucyjny może uchylić ustawę sprzeczną z Konstytucją tylko w zakresie wyraźnie wskazanym we wniosku albo w zakresie, w jakim ustawa miałaby zastosowanie w zawisłej przed nim sprawie. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny dojdzie do przekonania, że cała ustawa została uchwalona przez organ ustawodawczy nieupoważniony w świetle obowiązującego podziału kompetencji lub też została ogłoszona w sposób sprzeczny z Konstytucją, wówczas uchyla całą ustawę jako sprzeczną z Konstytucją. Nie dotyczy to przypadku, gdy uchylenie całej ustawy sprzeciwiałoby się w sposób oczywisty prawnym interesom strony, która wystąpiła z wnioskiem, stosownie do ostatniego zdania ust. 1, bądź też, której sprawa stała się podstawą do wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie zbadania zgodności ustawy.
(4) Jeżeli w momencie wydawania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny ustawa utraciła już moc obowiązującą, a postępowanie zostało wszczęte z urzędu lub na wniosek sądu bądź osoby, która twierdzi, że jej prawa zostały bezpośrednio naruszone wskutek sprzeczności ustawy z Konstytucją, Trybunał Konstytucyjny orzeka, czy ustawa była sprzeczna z konstytucją. Ust. 3 stosuje się odpowiednio.
(5) Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uchylające ustawę sprzeczną z Konstytucją rodzi obowiązek Kanclerza Federalnego albo właściwego naczelnika kraju do niezwłocznego ogłoszenia tego faktu. Przepis ten stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć, o których mowa w ust. 4. Uchylenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, chyba że Trybunał Konstytucyjny określi inny termin utraty mocy obowiązującej. Termin ten nie może przekraczać 18 miesięcy.
(6) Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uchylające ustawę sprzeczną z konstytucją powoduje, o ile orzeczenie nie stanowi inaczej, że z dniem wejścia w życie uchylenia wchodzą ponownie w życie postanowienia ustawy uchylone przez ustawę uznaną przez Trybunał Konstytucyjny za sprzeczną z konstytucją. W obwieszczeniu o uchyleniu ustawy należy podać, czy i jakie postanowienia ustawowe wchodzą ponownie w życie.
(7) Jeżeli ustawa została uchylona z powodu sprzeczności z konstytucją albo jeżeli Trybunał Konstytucyjny, zgodnie z ust. 4, stwierdził, że ustawa była sprzeczna z konstytucją, rozstrzygnięcie to wiąże wszystkie sądy i organy administracji. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie inaczej, ustawę stosuje się jednak nadal do stanów faktycznych zaistniałych przed jej uchyleniem, z wyjątkiem sprawy będącej powodem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny określił w swoim uchylającym orzeczeniu termin, o którym mowa w ust. 5, to ustawę stosuje się do stanów faktycznych zaistniałych przed upływem tego terminu, z wyjątkiem sprawy będącej powodem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Artykuł 140a
(1) Trybunał Konstytucyjny orzeka o sprzeczności umów międzynarodowych z prawem wewnętrznym. Do kontroli umów międzynarodowych zawartych w myśl art. 50 za zgodą Rady Narodowej oraz umów międzynarodowych zmieniających albo uzupełniających ustawy (art. 16 ust. 1) stosuje się odpowiednio art. 140, do kontroli innych umów międzynarodowych - art. 139. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny stwierdzi niezgodność umów międzynarodowych z ustawą lub z Konstytucją, organy powołane do ich wykonania nie stosują ich od dnia ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, chyba że Trybunał Konstytucyjny określi inny termin, do którego umowa międzynarodowa winna być nadal stosowana. W odniesieniu do umów międzynarodowych, o których mowa w art. 50 i w art. 16 ust. 1, zmieniających lub uzupełniających ustawy, termin ten nie może przekraczać 2 lat, zaś w odniesieniu do wszystkich innych umów międzynarodowych - 1 roku.
(2) Stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny sprzeczności z ustawą lub konstytucją umowy międzynarodowej, której wykonanie następuje przez wydanie ustaw lub rozporządzeń, powoduje wygaśnięcie uchwały zezwalającej na zawarcie umowy międzynarodowej albo zarządzenia przewidującego wykonanie umowy międzynarodowej w drodze rozporządzenia.
Artykuł 141
(1) Trybunał Konstytucyjny orzeka:
a) o protestach wyborczych dotyczących wyborów Prezydenta Federalnego, wyborów do powszechnych ciał przedstawicielskich, do Parlamentu Europejskiego i do organów stanowiących (ciał przedstawicielskich) ustawowych reprezentacji zawodowych;
b) o protestach wyborczych w wyborach rządu krajowego i organów wykonawczych gmin;
c) na wniosek powszechnego ciała przedstawicielskiego - o utracie mandatu przez jednego z jego członków; na wniosek co najmniej 11 deputowanych do Parlamentu Europejskiego z Republiki Austrii - o utracie mandatu przez jednego z deputowanych do Parlamentu Europejskiego wybranego z Republiki Austrii;
d) na wniosek organu stanowiącego (ciała przedstawicielskiego) ustawowej reprezentacji zawodowej - o utracie mandatu przez jednego z członków takiego organu;
e) o protestach przeciwko decyzjom organów administracji stwierdzających utratę mandatu przez jednego z członków powszechnego ciała przedstawicielskiego, organu wykonawczego gminy albo organu stanowiącego (ciała przedstawicielskiego) ustawowej reprezentacji zawodowej, po wyczerpaniu toku instancji, o ile federalne lub krajowe ustawy normujące wybory przewidują stwierdzenie utraty mandatu w drodze decyzji organu administracji.
Protest wyborczy (wniosek) może opierać się na zarzucie sprzeczności z prawem postępowania wyborczego, względnie zaistnienia przewidzianej w ustawie przesłanki utraty członkostwa w powszechnym ciele przedstawicielskim, w Parlamencie Europejskim, w organie wykonawczym gminy albo w organie stanowiącym (ciele przedstawicielskim) ustawowej reprezentacji zawodowej. Trybunał Konstytucyjny uwzględnia protest, jeżeli zarzucana sprzeczność postępowania wyborczego z prawem zostanie udowodniona i miała ona wpływ na wynik wyborów. W postępowaniu przed organami administracji uprawnienia strony przysługują także powszechnemu ciału przedstawicielskiemu oraz ustawowej reprezentacji zawodowej.
(2) Jeżeli protest wyborczy, o którym mowa w ust. 1 lit. a) zostanie uwzględniony, a przez to konieczne jest powtórzenie wyborów do powszechnego ciała przedstawicielskiego, do Parlamentu Europejskiego albo do organu stanowiącego ustawowej reprezentacji zawodowej w całości lub w części, wówczas mandat członków tych organów wygasa w chwili objęcia mandatu przez członków wyłonionych w drodze wyborów ponownych, przeprowadzonych w ciągu 100 dni od doręczenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
(3) Ustawa federalna określa przesłanki rozstrzygania przez Trybunał Konstytucyjny o protestach dotyczących wyników inicjatywy ludowej w sprawie przeprowadzenia referendum, wyników referendum lub głosowania ludowego. Ustawa federalna może również określać w jakim terminie, z uwagi na możliwość wniesienia protestu, dopuszczalne jest ogłoszenie ustawy federalnej o głosowaniu ludowym.
Artykuł 142
(1) Trybunał Konstytucyjny orzeka o oskarżeniu w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej naczelnych organów federalnych lub krajowych za zawinione naruszenie prawa w ich czynnościach urzędowych.
(2) Oskarżenie może zostać wniesione:
a) przeciwko Prezydentowi Federalnemu, z powodu naruszenia Konstytucji Federalnej - w drodze uchwały Zgromadzenia Federalnego;
b) przeciwko członkom Rządu Federalnego lub innego organu równorzędnego z punktu widzenia odpowiedzialności, z powodu naruszenia ustawy - w drodze uchwały Rady Narodowej;
c) przeciwko przedstawicielowi Republiki Austrii w Radzie, z powodu naruszenia ustawy w sprawach, w których ustawodawstwo należałoby do federacji - w drodze uchwały Rady Narodowej, a w sprawach w których ustawodawstwo należałoby do kraju - w drodze jednobrzmiących uchwał wszystkich parlamentów krajowych;
d) przeciwko członkom rządu krajowego lub innych organów równorzędnych z punktu widzenia odpowiedzialności na podstawie niniejszej ustawy lub konstytucji kraju, z powodu naruszenia ustawy - w drodze uchwały właściwego parlamentu krajowego;
e) przeciwko naczelnikowi kraju, jego zastępcy (art. 105 ust. 1) lub członkowi rządu krajowego (art. 103 ust. 2 i 3), z powodu naruszenia ustawy oraz niewykonywania rozporządzeń lub innych zarządzeń (wytycznych) federacji w sprawach pośredniej administracji federalnej, zaś przeciwko członkowi rządu krajowego, także z powodu niewykonywania wytycznych naczelnika kraju - w drodze uchwały Rządu Federalnego;
f) przeciwko organom stolicy federacji Wiednia, o ile we własnym zakresie działania wykonują zadania należące do administracji federacji, z powodu naruszenia ustawy - w drodze uchwały Rządu Federalnego;
g) przeciwko naczelnikowi kraju, z powodu niestosowania się do wytycznej, o której mowa w art. 14 ust. 8 - w drodze uchwały Rządu Federalnego;
h) przeciwko prezesowi lub pełniącemu obowiązki przewodniczącego krajowej rady szkolnej, z powodu naruszenia ustawy, a także z powodu niewykonywania rozporządzeń i innych zarządzeń (wytycznych) federacji - w drodze uchwały Rządu Federalnego;
i) przeciwko członkom rządu krajowego, z powodu naruszenia ustawy, a także niewykonywania rozporządzeń federacji w sprawach, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 7, jak również z powodu utrudniania korzystania z kompetencji, określonych w art. 11 ust. 9 - w drodze uchwały Rady Narodowej albo Rządu Federalnego.
(3) Jeżeli Rząd Federalny skieruje oskarżenie w trybie ust. 2 lit. e) tylko przeciwko naczelnikowi kraju lub jego zastępcy i jeżeli okaże się, że stosownie do art. 103 ust. 2, w sprawach pośredniej administracji federalnej wina obciąża innego członka rządu krajowego w rozumieniu ust. 2 lit. e), Rząd Federalny może w każdym czasie, aż do wydania orzeczenia, rozszerzyć oskarżenie także na tego członka rządu krajowego.
(4) W wyroku skazującym Trybunał Konstytucyjny orzeka utratę urzędu, a w okolicznościach szczególnie obciążających także czasową utratę praw politycznych; przy mniejszych naruszeniach prawa w przypadkach określonych w ust. 2 lit. c), e), g), oraz h) Trybunał Konstytucyjny może ograniczyć się do stwierdzenia naruszenia prawa. Utrata urzędu przez prezesa krajowej rady szkolnej pociąga za sobą także utratę urzędu, z którym - zgodnie z art. 81a ust. 3 lit. b) związany jest urząd prezesa.
(5) Prezydent Federalny może skorzystać z przysługującego mu prawa, o którym mowa w art. 65 ust. 2 lit. c), tylko na wniosek tego ciała przedstawicielskiego lub tych ciał przedstawicielskich, które podjęło lub podjęły uchwałę o oskarżeniu, w razie zaś podjęcia uchwały przez Rząd Federalny, tylko na jego wniosek, z tym, że we wszystkich przypadkach za zgodą oskarżonego.
Artykuł 143
Oskarżenie przeciwko osobom wymienionym w art. 142 można także wnieść za czyny podlegające odpowiedzialności karno-sądowej, związane ze sprawowanym przez oskarżonego urzędem. W takim przypadku Trybunał Konstytucyjny jest wyłącznie właściwy; przejmuje on postępowanie karne prowadzone przed powszechnymi sądami karnymi. Trybunał Konstytucyjny może w takich przypadkach stosować obok art. 142 ust. 4 także postanowienia ustaw karnych.
Artykuł 144
(1) Trybunał Konstytucyjny orzeka o skargach na decyzje organów administracji, włącznie z decyzjami niezależnych senatów administracyjnych, jeżeli skarżący twierdzi, że decyzja narusza jego konstytucyjnie gwarantowane prawa, albo jeżeli w wyniku zastosowania sprzecznego z ustawą rozporządzenia, sprzecznej z Konstytucją ustawy, bądź sprzecznej z prawem wewnętrznym umowy międzynarodowej, naruszono jego prawa. Skarga może być wniesiona dopiero po wyczerpaniu toku instancji.
(2) Trybunał Konstytucyjny może,aż do czasu rozprawy na podstawie uchwały odmówić rozpatrzenia sprawy, jeżeli brak jest widoku na pomyślny jej wynik, albo jej rozpatrzenie nie doprowadzi do wyjaśnienia zagadnienia konstytucyjnoprawnego. Odmowa rozpatrzenia jest niedopuszczalna, jeżeli dotyczy to przypadku, w którym zgodnie z art. 133 wyłączona jest właściwość Trybunału Administracyjnego.
(3) Jeżeli Trybunał Konstytucyjny uzna, że zaskarżona decyzja organu administracji nie naruszyła prawa w rozumieniu ust. 1, jak również, że nie chodzi o przypadek, w którym zgodnie z art. 133 wyłączona jest właściwość Trybunału Administracyjnego, wówczas na wniosek skarżącego, Trybunał Konstytucyjny przekazuje skargę Trybunałowi Administracyjnemu w celu rozstrzygnięcia kwestii, czy decyzja spowodowała naruszenie jakiegokolwiek innego prawa. Dotyczy to odpowiednio uchwał w myśl ust. 2.
Artykuł 145
Trybunał Konstytucyjny orzeka o naruszeniach prawa międzynarodowego na podstawie postanowień szczególnej ustawy federalnej.
Artykuł 146
(1) Wykonanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie roszczeń, o których mowa w art. 137 przeprowadzają sądy powszechne.
(2) Wykonanie pozostałych wyroków Trybunału Konstytucyjnego należy do Prezydenta Federalnego. Jest ono przeprowadzane w myśl jego wytycznych przez wskazane wedle jego uznania organy federacji lub krajów, włącznie z siłami zbrojnymi. Trybunał Konstytucyjny przedstawia Prezydentowi Federalnemu wniosek o wykonanie wyroku. Wspomniane wytyczne Prezydenta Federalnego, jeśli chodzi o ich wykonanie, nie wymagają kontrasygnaty, o której mowa w art. 67.
Artykuł 147
(1) Trybunał Konstytucyjny składa się z prezesa, wiceprezesa, 12 dalszych członków i 6 zastępców członków.
(2) Prezesa, wiceprezesa, 6 dalszych członków i 3 zastępców członków mianuje Prezydent Federalny na wniosek Rządu Federalnego; członkowie ci są mianowani spośród sędziów, urzędników administracji i uniwersyteckich profesorów nauk prawnych. Pozostałych 6 członków i 3 zastępców członków mianuje Prezydent Federalny na podstawie propozycji, w odniesieniu do 3 członków i 2 zastępców członków - Rady Narodowej, w odniesieniu do 3 członków i 1 zastępcy członka - Rady Federalnej. Urzędnicy służby cywilnej mianowani na członków lub zastępców członków Trybunału Konstytucyjnego są zwalniani ze służby bez prawa do wynagrodzenia. Nie dotyczy to mianowanych na zastępców członków urzędników administracji, którzy zostali zwolnieni z wszelkiej działalności objętej wytycznymi na okres tego zwolnienia.
(3) Prezes, wiceprezes, pozostali członkowie i zastępcy członków muszą mieć ukończone studia z zakresu państwa i prawa oraz przez okres co najmniej 10 lat wykonywać zawód, dla którego przewidziane jest ukończenie tych studiów.
(4) W skład Trybunału Konstytucyjnego nie mogą wchodzić: członkowie Rządu Federalnego lub rządu krajowego, członkowie Rady Narodowej, Rady Federalnej lub innego powszechnego ciała przedstawicielskiego; w odniesieniu do członków tych ciał przedstawicielskich, którzy wybrani zostali na określoną kadencję lub okres pełnienia funkcji, niepołączalność trwa do zakończenia kadencji lub okresu pełnienia funkcji, także w przypadku przedterminowej rezygnacji z mandatu. W skład Trybunału Konstytucyjnego nie mogą wchodzić osoby będące pracownikami lub innymi funkcjonariuszami partii politycznych.
(5) Na stanowisko prezesa lub wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego nie może być powołany ten, kto w okresie ostatnich 4 lat zajmował funkcję określoną w ust. 4.
(6) Do członków i zastępców członków Trybunału Konstytucyjnego stosuje się art. 87 ust. 1 i 2 oraz art. 88 ust. 2. Dalsze postanowienia zawiera ustawa federalna wydana na podstawie art. 148. Jako granicę wieku, po osiągnięciu której kończy się sprawowanie urzędu, określa się 31 grudnia roku, w którym sędzia kończy 70 lat.
(7) Jeżeli członek lub zastępca członka bez wystarczającego usprawiedliwienia nie wziął udziału w trzech kolejnych następujących po sobie rozprawach, Trybunał Konstytucyjny stwierdza to, po wysłuchaniu zainteresowanego. Takie stwierdzenie powoduje w następstwie utratę członkostwa lub statusu zastępcy członka.
Artykuł 148
Dalsze postanowienia dotyczące organizacji i postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym określa szczególna ustawa federalna oraz regulamin uchwalony na jej podstawie przez Trybunał Konstytucyjny.