BELGOWIE I ICH PRAWA

Obywatelstwo belgijskie uzyskuje się, zachowuje i traci na podstawie zasad określonych w prawie cywilnym.

Konstytucja i ustawy odnoszące się do praw politycznych określają, jakie są dodatkowe obok obywatelstwa warunki niezbędne do korzystania z tych praw.

Naturalizacja jest udzielana przez federalną władzę ustawodawczą.

Żadne rozróżnienie stanowe nie jest dopuszczalne.

Belgowie są równi wobec prawa; tylko oni mają dostęp do stanowisk cywilnych i wojskowych, poza wyjątkami, które mogą być ustanowione w drodze ustaw dla przypadków szczególnych.

Korzystanie z praw i wolności przyznanych Belgom jest zapewnione bez jakiejkolwiek dyskryminacji. W tym celu ustawy i dekrety gwarantują w szczególności prawa i wolności mniejszości ideologicznych i filozoficznych.

Gwarantuje się wolność jednostki.

Nikt nie może być ścigany poza przypadkami określonymi w ustawie i w formie ustawą przepisanej.

Poza przypadkami schwytania na gorącym uczynku, nikt nie może być aresztowany bez postanowienia sądu, zaopatrzonego w uzasadnienie i okazanego w momencie zatrzymania, a najpóźniej w ciągu 24 godzin.

Nikt nie może, wbrew swej woli, być pozbawiony sądu właściwego na podstawie ustawy.

Kara może być orzekana i stosowana tylko na podstawie ustawy.

Mieszkanie jest nienaruszalne; rewizja dopuszczalna jest wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie i formie ustawowo przepisanej.

Nikt nie może być pozbawiony własności, a wyjątki określone potrzebami użyteczności publicznej mogą być stosowane tylko w przypadkach i w formie ustawowo określonej, przy zastosowaniu zasady uprzedniego i słusznego odszkodowania.

Nie może być wprowadzona kara konfiskaty mienia.

Znosi się śmierć cywilną; zakazuje się jej przywracania.

Gwarantuje się wolność kultu religijnego i publicznego praktykowania go, jak również wolność przejawiania wszelkich poglądów w każdej dziedzinie. Wyjątek od tej zasady stanowi ściganie przestępstw popełnionych przy nadużywaniu tych wolności.

Nikt nie może być zmuszany do udziału w jakikolwiek sposób w aktach i obrzędach jakiegokolwiek kultu religijnego ani też do przestrzegania świąt przezeń ustanowionych.

Państwo nie ma prawa interweniować ani w mianowanie, ani we wprowadzanie na urząd duchownych jakiegokolwiek wyznania, jak też zabraniać im utrzymywania kontaktów ze swymi przełożonymi lub publikowania swych aktów; w tym ostatnim przypadku stosuje się zwykłe zasady odpowiedzialności w dziedzinie prasy i publikacji.

Ślub wyznaniowy winien być poprzedzony ślubem cywilnym, z wyjątkiem przypadków, które w razie potrzeby określi ustawa.

Każdy ma prawo domagać się respektowania życia prywatnego i rodzinnego, z wyjątkiem przypadków i na warunkach określonych w ustawie.

Ustawa, dekret lub norma wskazana w art. 134 gwarantują ochronę tego prawa.

Każdy ma prawo prowadzić życie odpowiadające wymogom godności ludzkiej.

W tym celu ustawa, dekret lub norma wskazana w art. 134 gwarantują, przy uwzględnieniu odpowiednich zobowiązań, prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne oraz określają warunki ich wykorzystania.

Prawa te obejmują w szczególności:

1^o prawo do pracy i do swobodnego wyboru aktywności zawodowej w ramach ogólnej polityki zatrudnienia, zmierzającej m.in. do zapewnienia zatrudnienia na poziomie, jak tylko to możliwe, stałym i wysokim, prawo do odpowiednich warunków zatrudnienia i do stosownej zapłaty, jak też prawo do informacji, konsultacji i zbiorowych negocjacji,

2^o prawo do zabezpieczenia socjalnego, do ochrony zdrowia, do pomocy socjalnej, medycznej i prawnej,

3^o prawo do odpowiedniego mieszkania,

4^o prawo do ochrony zdrowego środowiska naturalnego,

5^o prawo do rozwoju kulturalnego i społecznego.

§1. Nauczanie jest swobodne; zakazane są wszelkie środki prewencyjne, a ściganie przestępstw regulowane jest wyłącznie w drodze ustaw lub dekretów.

Wspólnota zapewnia rodzicom swobodny jego wybór.

Wspólnota organizuje nauczanie, które jest światopoglądowo neutralne. Neutralność zakłada w szczególności respektowanie koncepcji filozoficznych, ideologicznych lub religijnych rodziców i uczniów.

Szkoły organizowane i prowadzone przez władze publiczne zapewniają młodzieży, aż do upływu obowiązku szkolnego, wybór między nauczaniem jednej z uznanych religii lub pozawyznaniowej etyki.

§2. Jeśli jakaś wspólnota jako władza organizująca pragnie przekazać część swych kompetencji jednemu lub kilku organom autonomicznym, może to uczynić tylko w drodze dekretu przyjętego większością dwóch trzecich głosów.

§3. Każdy ma prawo do nauki przy respektowaniu podstawowych praw i wolności. Nauka jest bezpłatna przez cały okres ustawowego obowiązku szkolnego.

Wszyscy uczniowie podlegający obowiązkowi szkolnemu mają prawo do edukacji religijnej lub etycznej na koszt wspólnoty.

§4. Wszyscy uczniowie lub studenci, rodzice, członkowie personelu i zakłady nauczania są równi wobec prawa. Ustawy i dekrety uwzględniają obiektywne różnice, a zwłaszcza specyfikę poszczególnych instytucji, które uzasadniają szczególne ich traktowanie.

§5. Organizację, uznanie i subwencjonowanie nauczania przez wspólnotę określają ustawy lub dekrety.

Prasa jest wolna; w żadnym wypadku nie wolno wprowadzać cenzury; obowiązuje zakaz wprowadzania kaucji od pisarzy, wydawców lub drukarzy.

Jeśli autor jest znany i ma miejsce zamieszkania w Belgii, wydawca, drukarz lub dystrybutor nie może być ścigany.

Belgowie mają prawo gromadzania się pokojowo i bez broni, mają obowiązek stosowania się do ustaw regulujących sposób korzystania z tego prawa, niedopuszczalne jest wymaganie uprzedniego zezwolenia.

Postanowienia te nie dotyczą zgromadzeń na wolnym powietrzu, które w pełni podlegają ustawom policyjnym.

Belgowie mają prawo zrzeszania się; prawo to nie może być przedmiotem żadnych uprzednich zezwoleń.

Każdy ma prawo zwracania się do władz publicznych z petycjami podpisanymi przez jedną lub więcej osób.

Jedynie władze oficjalnie ustanowione mogą korzystać z prawa zwracania się z petycjami w imieniu zbiorowości.

Tajemnica korespondencji jest nienaruszalna.

Ustawa określa, którzy funkcjonariusze są odpowiedzialni w przypadku pogwałcenia tajemnicy listów powierzonych poczcie.

Używanie języków stosowanych w Belgii jest swobodne; może ono być regulowane tylko ustawami i tylko w odniesieniu do władz publicznych i spraw sądowych.

Nie jest wymagane żadne uprzednie zezwolenie na wszczęcie postępowania przeciwko funkcjonariuszom publicznym z tytułu ich czynności urzędowych; wyjątek dotyczy unormowań odnośnie do ministrów i członków rządu wspólnoty lub regionu.

Każdy ma prawo zapoznania się z dowolnym dokumentem administracyjnym i uzyskania jego kopii, poza sytuacjami i na warunkach określonych ustawami, dekretami lub normami określonymi w art. 134.