Artykuł 101

Federalny Sąd Najwyższy składa się z jedenastu członków, wybranych spośród obywateli mających ponad trzydzieści pięć i mniej niż sześćdziesiąt pięć lat, o uznanej wiedzy prawniczej i nieposzlakowanej opinii.

Paragraf jedyny. Członkowie Federalnego Sądu Najwyższego są mianowani przez Prezydenta Republiki, po uzyskaniu dla ich wyboru aprobaty Senatu Federalnego, wyrażonej bezwzględną większością głosów.

Artykuł 102

Do kompetencji Federalnego Sądu Najwyższego należy przede wszystkim stanie na straży Konstytucji, a także:

I - prowadzenie postępowania i orzekanie w pierwszej instancji w sprawach:

a) bezpośrednich wniosków o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją federalnej lub stanowej ustawy lub aktu normatywnego oraz wniosków o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy lub aktu normatywnego;

b) przestępstw popełnionych przez Prezydenta Republiki, Wiceprezydenta Republiki, członków Kongresu Narodowego, własnych członków i Prokuratora Generalnego Republiki;

c) przestępstw i deliktów konstytucyjnych popełnionych przez ministrów stanu oraz dowódców Marynarki Wojennej, Wojsk Lądowych i Powietrznych, z zastrzeżeniem przepisu art. 52 pkt I, członków sądów wyższych, Trybunału Obrachunkowego Unii i szefów misji dyplomatycznych o charakterze stałym;

d) habeas corpus, jeżeli stroną jest którakolwiek z osób wymienionych w punktach poprzednich; mandado de segurança i habeas data przeciwko aktom Prezydenta Republiki, prezydiów Izby Deputowanych i Senatu Federalnego, Trybunału Obrachunkowego Unii, Prokuratora Generalnego lub samego Federalnego Sądu Najwyższego;

e) sporu pomiędzy państwem obcym lub organizacją międzynarodową a Unią, stanem, Dystryktem Federalnym lub terytorium;

f) spraw i sporów między Unią a stanami, Unią a Dystryktem Federalnym lub jednymi i drugimi, w tym także pomiędzy ich jednostkami administracji pośredniej;

g) ekstradycji na wniosek państwa obcego;

h) uznawania wyroków państw obcych i wyrażania zgody na udzielenie pomocy prawnej; kompetencje te mogą zostać przyznane przewodniczącemu w regulaminie wewnętrznym;

i) habeas corpus, jeżeli organem stosującym środek przymusu jest sąd wyższy lub jeżeli organem stosującym środek przymusu albo skarżącym jest organ władzy lub funkcjonariusz, którego czynności podlegają bezpośrednio jurysdykcji Federalnego Sądu Najwyższego, a także w przypadku spraw o przestępstwo rozpoznawanych przez ten sąd w jednej instancji;

j) wznowienia postępowania karnego i wniosków o stwierdzenie nieważności jego wyroków;

l) skarg mających na celu zachowanie jego kompetencji i zagwarantowanie autorytetu jego orzeczeń;

m) wykonywania wyroków w sprawach należących do jego właściwości pierwotnej; możliwe jest przekazanie uprawnień w zakresie dokonywania czynności procesowych;

n) które dotyczą bezpośrednio lub pośrednio wszystkich sędziów, a także w sprawach, w których ponad połowa członków sądu właściwego podlega wyłączeniu lub które dotyczą bezpośrednio lub pośrednio ponad połowy członków sądu właściwego;

o) sporów kompetencyjnych między Wyższym Sądem Sprawiedliwości i wszelkimi innymi sądami, między sądami wyższymi lub między tymi ostatnimi i wszelkim innymi sądami;

p) wniosków o zastosowanie środków tymczasowych w sprawach o stwierdzenie niekonstytucyjności;

q) wydania mandado de injunçăo, w przypadku gdy ustanowienie normy wykonawczej należy do Prezydenta Republiki, Kongresu Narodowego, Izby Deputowanych, Senatu Federalnego, prezydiów izb ustawodawczych, Trybunału Obrachunkowego Unii, sądu wyższego lub samego Federalnego Sądu Najwyższego;

II - rozpoznawanie zwykłych środków odwoławczych w sprawach:

a) habeas corpus, mandado de segurança, habeas data i mandado de injunçăo orzeczonych w postępowaniu jednoinstancyjnym przez sądy wyższe, jeżeli wniosek został odrzucony;

b) przestępstw politycznych;

III - rozpoznawanie nadzwyczajnych środków odwoławczych w sprawach osądzonych w postępowaniu jednoinstancyjnym lub w ostatniej instancji, jeżeli orzeczenie:

a) jest sprzeczne z przepisami niniejszej Konstytucji;

b) stwierdza niezgodność z Konstytucją traktatu lub ustawy federalnej;

c) potwierdza ważność ustawy lub aktu rządu lokalnego, zakwestionowanego na podstawie niniejszej Konstytucji.

§ 1. Wniosek o stwierdzenie naruszenia podstawowej zasady, wynikającej z niniejszej Konstytucji, jest rozpoznawany przez Federalny Sąd Najwyższy, na zasadach określonych w ustawie.

§ 2. Ostateczne orzeczenia merytoryczne wydawane przez Federalny Sąd Najwyższy, w wyniku wniosku o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy federalnej lub federalnego aktu normatywnego, wywołują skutki powszechne²³ i wiążą inne organy władzy sądowniczej i władzy wykonawczej.

Artykuł 103

Z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją mogą wystąpić:

I - Prezydent Republiki;

II - Prezydium Senatu Federalnego;

III - Prezydium Izby Deputowanych;

IV - Prezydium Zgromadzenia Ustawodawczego;

V - Gubernator Stanu;

VI - Prokurator Generalny Republiki;

VII - Federalna Rada Związku Adwokatów Brazylii;

VIII - partia polityczna reprezentowana w Kongresie Narodowym;

IX - konfederacja związkowa lub organizacja zawodowa o zasięgu ogólnokrajowym.

§ 1. Prokurator Generalny Republiki musi zostać uprzednio wysłuchany w razie rozpoznawania wniosku o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją oraz we wszystkich postępowaniach należących do właściwości Federalnego Sądu Najwyższego.

§ 2. W razie stwierdzenia niezgodności z Konstytucją z powodu niepodjęcia środków mających na celu urzeczywistnienie normy konstytucyjnej, zawiadamia się właściwą władzę, w celu podjęcia niezbędnych działań, a w przypadku organu administracyjnego - w celu dokonania tego w ciągu trzydziestu dni.

§ 3. Federalny Sąd Najwyższy badając in abstracto niezgodność z Konstytucją normy prawnej lub aktu normatywnego, wzywa w pierwszej kolejności Adwokata Generalnego Unii, który broni zakwestionowany akt lub tekst.

§ 4. Wniosek o stwierdzenie zgodności z Konstytucją może zostać przedstawiony przez Prezydenta Republiki, Prezydium Senatu Federalnego, Prezydium Izby Deputowanych lub przez Prokuratora Generalnego Republiki.