4. WŁADZA SĄDOWNICZA
Artykuł 117
Władzę sądowniczą sprawują sądy.
Władza sądownicza jest odrębna i niezawisła.
Sądy orzekają na podstawie Konstytucji i ustaw.
Artykuł 118
Sąd Najwyższy Republiki Chorwacji jako najwyższy organ sądowy zapewnia jednolite stosowanie ustaw i równą sprawiedliwość dla wszystkich.
Prezesa Sądu Najwyższego Republiki Chorwacji
powołuje i odwołuje Chorwacki Sabor na wniosek Prezydenta Republiki,
przedstawiony po uprzednim zasięgnięciu opinii Zgromadzenia Ogólnego Sądu
Najwyższego Republiki Chorwacji i właściwej komisji Chorwackiego Saboru. Prezes
Sądu Najwyższego Republiki Chorwacji jest powoływany na okres czterech lat[1].
Tworzenie sądów, zakres ich właściwości i organizację oraz postępowanie przed sądami określa ustawa.
Artykuł 119
Rozprawy sądowe są jawne; wyroki ogłaszane są publicznie w imieniu Republiki Chorwacji.
Jawność rozprawy może być w całości lub w części wyłączona z powodów koniecznych w demokratycznym społeczeństwie, w interesie moralności, porządku publicznego lub bezpieczeństwa państwa, zwłaszcza jeśli postępowanie dotyczy nieletnich, lub ze względu na ochronę życia prywatnego stron, w sporach małżeńskich, w postępowaniu opiekuńczym i adopcyjnym albo ze względu na zachowanie tajemnicy wojskowej, urzędowej i handlowej oraz ze względu na ochronę bezpieczeństwa i obronności Republiki Chorwacji, ale tylko w zakresie, który sąd uzna za bezwzględnie potrzebny w szczególnych okolicznościach, w których jawność mogłaby być szkodliwa dla interesów sprawiedliwości[2].
Artykuł 120
W sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości[3] uczestniczą także ławnicy w zakresie określonym ustawą.
Artykuł 121[4]
Sędziom przysługuje
immunitet, zgodnie z ustawą.
Sędziowie i ławnicy, którzy uczestniczą w wymierzaniu sprawiedliwości, nie mogą być pociągani do odpowiedzialności za poglądy wyrażone w toku wydawania orzeczeń i za głosowanie nad orzeczeniem, chyba że doszło do naruszenia ustawy, stanowiącego czyn karalny.
Bez zgody Krajowej Rady
Sądownictwa sędzia nie może być zatrzymany w toku postępowania wszczętego z
powodu czynu karalnego, który popełnił w trakcie sprawowania urzędu.
Artykuł 122[5]
Sędziowie powoływani są na stałe.
Niemniej, sędziowie, którzy obejmują funkcję sędziego po raz pierwszy, powoływani są na okres pięciu lat. Po ponownym powołaniu sędzia pełni swój urząd na stałe.
Sędzia może zostać odwołany:
- na własny wniosek;
- w razie trwałej utraty zdolności pełnienia funkcji;
- w razie skazania za czyn karalny, powodujący niegodność dalszego sprawowania funkcji sędziego;
- na podstawie decyzji Krajowej Rady Sądownictwa na skutek popełnienia ciężkiego wykroczenia dyscyplinarnego;
- - po ukończeniu siedemdziesięciu lat.
Przeciwko decyzji o odwołaniu sędzia ma prawo w
ciągu 15 dni od daty jej otrzymania wnieść do Trybunału Konstytucyjnego
Republiki Chorwacji skargę, którą Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga w sposób i
w składzie określonym w ustawie konstytucyjnej o Trybunale Konstytucyjnym
Republiki Chorwacji.
Przeciwko decyzji Krajowej Rady Sądownictwa w
sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędzia ma prawo w ciągu 15 dni od daty
jej otrzymania wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego Republiki
Chorwacji. Trybunał Konstytucyjny
rozstrzyga skargę w sposób i w trybie określonym ustawą konstytucyjną o
Trybunale Konstytucyjnym Republiki Chorwacji.
W przypadkach, o których mowa w ust. 4 i 5 niniejszego artykułu, Trybunał Konstytucyjny zobowiązany jest wydać orzeczenie w ciągu 30 dni od daty otrzymania skargi. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wyklucza prawo do skargi konstytucyjnej.
Sędzia
nie może być przeniesiony wbrew swojej woli, chyba że sąd zostaje zlikwidowany albo zreorganizowany,
zgodnie z ustawą.
Sędzia nie może sprawować urzędów ani wykonywać zajęć określonych przez ustawę jako niepołączalnych z funkcją sędziego.
Artykuł 123[6]
Sędziów, zgodnie z Konstytucją i ustawą, powołuje i odwołuje Krajowa Rada Sądownictwa, która także orzeka o ich odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Krajowa Rada Sądownictwa przy powoływaniu i odwoływaniu sędziów zobowiązana jest uzyskać opinię właściwej komisji Chorwackiego Saboru.
Krajowa Rada Sądownictwa składa się z 11 członków, których spośród wybitnych sędziów, adwokatów i uniwersyteckich profesorów nauk prawnych wybiera Chorwacki Sabor w sposób i w trybie określonym w ustawie. Większość członków Krajowej Rady Sądownictwa muszą stanowić sędziowie.
Prezesi sądów nie mogą
być wybierani do Krajowej Rady Sądownictwa.
[1] Ust. 2 art. 118 w brzmieniu nadanym ustawą ww. (przyp. red.).
[2] Ust. 2 art. 119 w brzmieniu nadanym ustawą z 9 XI 2000 r. (przyp. red.).
[3] W oryginale: "u sudjenju", dosłownie: w postępowaniu sądowym (przyp. tłum.).
[4] Art. 121 w brzmieniu nadanym ustawą ww. (przyp. red.).
[5] Art. 122 w brzmieniu nadanym ustawą ww. (przyp. red.).
[6] Art. 123 w brzmieniu nadanym ustawą z 9 XI 2000 r. (przyp. red.).