Konstytucja Finlandii Rozdział 7
Rozdział 7
Finanse publiczne
§ 81
Podatki i opłaty na rzecz państwa
Podatek państwowy określany jest przez ustawę, która powinna zawierać przepisy
dotyczące podstawy opodatkowania i wysokości podatku, jak również prawne
gwarancje dla osób podlegających opodatkowaniu.
Przepisy dotyczące opłat, jak również ogólne podstawy dotyczące wysokości
opłat za czynności urzędowe, dokumenty i inne działania organów państwowych
określa ustawa.
§ 82
Dług publiczny i gwarancje państwa
Zaciągnięcie długu przez państwo wymaga zgody parlamentu, który określa
wysokość nowego długu lub maksymalną wielkość długu publicznego.
Poręczenie i gwarancja państwa są udzielane za zgodą parlamentu.
§ 83
Budżet państwa
Parlament uchwala na każdy rok finansowy budżet państwa, który publikowany
jest w Finlands Författningssamling.
Rządowy projekt ustawy budżetowej i inne związane z nią propozycje przekazywane
są parlamentowi odpowiednio wcześnie przed rozpoczęciem roku finansowego.
Do uzupełnienia lub wycofania projektu ustawy budżetowej stosuje się przepisy
zawarte w § 71.
Każdy deputowany, na podstawie projektu ustawy budżetowej, może poprzez
wniosek budżetowy zgłosić propozycję wydatku lub innej decyzji odnoszącej
się do budżetu państwa.
Budżet państwa uchwalany jest na posiedzeniu plenarnym w jednym czytaniu,
po przedstawieniu sprawozdania przez stałą Komisję Finansów. Szczegółowe
przepisy dotyczące rozpatrzenia projektu budżetu w parlamencie określone
są w regulaminie parlamentu.
Jeżeli opublikowanie budżetu państwa opóźnia się poza początek nowego
roku finansowego, obowiązuje rządowy projekt ustawy budżetowej w sposób
określony przez parlament.
§ 84
Treść budżetu
Budżet państwa powinien zawierać przewidywane roczne dochody i kredyty na
roczne wydatki państwa, jak również cele wydatków i inne uzasadnienia budżetu.
Ustawa może określić, że dochody i wydatki ze sobą powiązane zostają włączone
do budżetu w formie różnicy między nimi.
Wydatki budżetu powinny być pokryte dochodami. Ewentualna nadwyżka lub deficyt
w bilansie wewnętrznym państwa mogą być uwzględnione w granicach przewidzianych
przez ustawę.
Planowane dochody i wydatki o powiązanym ze sobą charakterze mogą zostać,
w trybie określonym ustawą, włączone do budżetu na dłużej niż jeden rok finansowy.
Przepisy dotyczące ogólnych podstaw funkcjonowania i finansów przedsiębiorstw
państwowych określa ustawa. Dochody i wydatki odnoszące się do przedsiębiorstw
państwowych uwzględniane są w budżecie państwa jedynie w stopniu określonym
przez ustawę. Przy rozpatrywaniu budżetu państwa, parlament zatwierdza najważniejsze
cele usługowe i inne cele działalności przedsiębiorstw państwowych.
§ 85
Wydatki w budżecie państwa
Zawarte w budżecie państwa wydatki dzielą się na wydatki stałe, planowane
i rezerwowe. Planowane wydatki mogą zostać przekroczone, a wydatki rezerwowe
mogą być przeniesione na kolejny rok finansowy, zgodnie z trybem określonym
w ustawie. Wydatki stałe i wydatki rezerwowe nie mogą zostać przekroczone,
a wydatki stałe nie mogą zostać przeniesione, chyba że zezwala na to ustawa.
Wydatek nie może zostać przeniesiony z jednej pozycji budżetu do innej,
z wyjątkiem przeniesień dopuszczonych w budżecie. Ustawa może zezwolić na
przeniesienie wydatku z jednej pozycji do innej w przypadku wydatków o pokrewnym
przeznaczeniu.
W budżecie państwa może zostać przyznane, ograniczone wysokością i przeznaczeniem,
upoważnienie do zaciągania zobowiązań wydatkowych w trakcie roku finansowego,
na pokrycie których wydatki będą włączone do budżetu na następny rok finansowy.
§ 86
Budżet dodatkowy
Rząd może wnieść do parlamentu projekt budżetu dodatkowego, jeżeli zachodzi
uzasadniona przyczyna zmiany budżetu państwa.
Deputowany może zgłosić wniosek budżetowy dotyczący zmiany budżetu państwa
mający bezpośredni związek z projektem budżetu dodatkowego.
§ 87
Fundusze pozabudżetowe
Ustawa może określić utworzenie funduszu pozabudżetowego, jeżeli jest to
koniecznie dla wywiązania się z określonego stałego obowiązku państwa. Jednakże
projekt ustawy o utworzeniu funduszu pozabudżetowego bądź o znaczącym powiększeniu
danego funduszu lub o rozszerzeniu jego celu musi zostać uchwalony w parlamencie
większością przynajmniej dwóch trzecich oddanych głosów.
§ 88
Uzasadnione roszczenia wobec państwa
Bez względu na budżet państwa, każdemu przysługuje roszczenie wobec państwa
o to, co mu się prawnie należy.
§ 89
Zatwierdzanie umów zbiorowych urzędników państwowych i pracowników
Komisja parlamentu właściwa w sprawie zatwierdza w imieniu parlamentu umowy
zbiorowe urzędników państwowych i pracowników w zakresie, w jakim zgoda
parlamentu jest wymagana.
§ 90
Nadzór i kontrola finansów publicznych
Parlament nadzoruje finanse publiczne i realizację budżetu państwa. W tym
celu parlament wybiera spośród deputowanych rewidentów państwowych.
Kontrola finansów publicznych i przestrzegania budżetu państwa należy do
niezależnego Urzędu Rewidentów Państwowych afiliowanego przy parlamencie.
Szczegółowe przepisy dotyczące działalności i obowiązków rewidentów państwowych
określa ustawa.
Rewidenci państwowi i Urząd Rewidentów Państwowych mają prawo żądać wszelkich,
niezbędnych dla wykonywania ich obowiązków, informacji od władz i innych
podmiotów podlegających kontroli.
§ 91
Bank Finlandii
Bank Finlandii funkcjonuje w ramach gwarancji i pod nadzorem parlamentu
w sposób określony przez ustawę. Parlament wybiera Radę Dyrektorów, która
nadzoruje działalność Banku Finlandii.
Właściwa komisja stała parlamentu i Rada Dyrektorów mają prawo żądać informacji
niezbędnych do nadzoru nad działalnością Banku Finlandii.
§ 92
Aktywa państwa
Przepisy dotyczące uprawnień i procedury wykorzystania praw akcjonariusza
przez państwo w firmach z większościowym udziałem państwa określa ustawa.
Również przepisy dotyczące wyrażania zgody przez parlament na nabywanie
lub zbycie praw właścicielskich państwa w firmach określa ustawa. Przeniesienie
własności nieruchomości należących do państwa odbywa się za zgodą parlamentu
lub w sposób określony w ustawie.