Konstytucja Finlandii

Konstytucja Finlandii Akt o formie rządu

IV. RZĄD I ADMINISTRACJA

§ 23*
    Prezydent Republiki jest wybierany bezpośrednio przez naród Finlandii spośród rodowitych obywateli finlandzkich na sześć lat.
    Ta sama osoba może być wybrana na Prezydenta nie więcej niż na dwie kolejne kadencje.
    *Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 23a*
Kandydat na Prezydenta może być zgłoszony przez każdą zarejestrowaną partię, która ma przynajmniej jednego deputowanego w parlamencie, wybranego w poprzednich wyborach parlamentarnych lub przez każdą grupę dwudziestu tysięcy osób uprawnionych do głosowania w wyborach prezydenckich, która zgodziła się nominować kandydata.
*Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 23b*
    Jeżeli tylko jeden kandydat zostanie nominowany, będzie on uznany za Prezydenta bez przeprowadzania wyborów.
    Jeżeli zostanie zgłoszonych więcej kandydatów, wybory prezydenckie odbędą się w trzecią niedzielę stycznia. Jeżeli jeden z kandydatów otrzyma więcej niż połowę głosów oddanych w wyborach, zostanie wybrany na Prezydenta Republiki.
    Jeżeli nikt nie uzyska większości określonej w ust. 2, nowe wybory odbędą się w trzecią niedzielę po pierwszej turze wyborów. W tych wyborach uczestniczą dwaj kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów w pierwszej turze. Ten z kandydatów, który uzyska większą liczbę głosów w drugiej turze wyborów, zostanie wybrany na Prezydenta Republiki. W razie równego rozłożenia głosów o wyborze Prezydenta zdecyduje losowanie.
    *Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 23c*
Jeżeli nominowany kandydat umrze przed końcem pierwszej tury wyborów lub okaże się niezdolny do dalszego kandydowania, należy niezwłocznie zorganizować nowe wybory. Ten sam tryb powinien zostać zastosowany w następujących sytuacjach: jeżeli kandydat, który przeszedł do drugiej tury wyborów umrze lub okaże się niezdolny do dalszego kandydowania, oraz jeżeli Prezydent-elekt umrze lub okaże się niezdolny do objęcia urzędu.
*Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 23d*
Postanowienia dotyczące przedterminowego głosowania w wyborach prezydenckich określa ustawa. Szczegółowe przepisy dotyczące nominacji kandydatów i trybu postępowania podczas wyborów prezydenckich określa ustawa.
*Treść ustalona ustawami z 22 lipca 1991 r. i 17 lipca 1995 r.

§ 23e*
    Prezydent obejmuje swój urząd w dniu 1 marca po wyborach.
    Prezydent wybrany w wyborach zarządzonych w okolicznościach, o których mowa w art. 23c, obejmuje urząd trzeciego dnia od daty ogłoszenia go Prezydentem Republiki.
    Kadencja Prezydenta dobiega końca, gdy nowo wybrany Prezydent obejmuje swój urząd.
    *Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 24*
    Obejmując urząd Prezydent składa przed parlamentem następujące uroczyste ślubowanie:
    "Ja (pełne nazwisko), obrany przez naród Finlandii na stanowisko Prezydenta Republiki Finlandii, przyrzekam niniejszym, że sprawując urząd Prezydenta będę lojalnie i wiernie dochowywał i strzegł Konstytucji i ustaw Republiki i że ze wszystkich moich sił będę pracował dla dobra narodu Finlandii".
    *Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 25*
    Jeżeli Prezydent nie może sprawować urzędu, obowiązki Prezydenta wykonuje premier, lub jeżeli on także nie może ich wykonywać, minister piastujący funkcję zastępcy premiera, zgodnie z § 39 Aktu o Formie Rządu. Jeżeli Prezydent umrze lub trwa wspomniana niemożność, nowy Prezydent powinien zostać wybrany w możliwie najkrótszym czasie. Obejmie on urząd w dniu określonym w § 23e ust. 2.
    Jeżeli premier lub inny minister zasiada w parlamencie, nie może uczestniczyć w pracach parlamentu w czasie pełnienia obowiązków Prezydenta.
    *Treść ustalona ustawami z 9 listopada 1956 r. i 22 lipca 1991 r.

§ 26
Za wykonywanie swoich obowiązków Prezydent otrzymuje roczne uposażenie, którego wysokość określa ustawa i które w czasie kadencji Prezydenta nie może zostać ani powiększone, ani zmniejszone.

§ 27*
    Do obowiązków Prezydenta należy zwoływanie nadzwyczajnych i otwieranie zwyczajnych sesji parlamentu, a także obwieszczanie zakończenia prac izby w końcu jej kadencji.
    Na podstawie umotywowanego wniosku premiera Prezydent może, po odbyciu konsultacji z Przewodniczącym Parlamentu oraz z różnymi frakcjami parlamentarnymi, i w czasie trwania sesji, rozwiązać parlament przez ogłoszenie nowych wyborów.
    *Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 28*
    Prezydent ma prawo, o ile niniejszy Akt nie stanowi inaczej lub o ile prawo to nie zostało przyznane Radzie Państwa, wydawać dekrety w sprawach, które wcześniej były przedmiotem zarządzeń administracyjnych, a także dekrety w celu szczegółowego określenia sposobu wykonania ustawy, w sprawie zarządzania majątkiem państwowym oraz organizacji i działania agend administracyjnych i służb publicznych. Dekrety te nie mogą zawierać postanowień powodujących zmianę ustawy.
    Wydawanie, ogłaszanie i wejście w życie dekretów powinno następować w sposób określony w § 20 ust. 2 i 3 niniejszego Aktu o Formie Rządu.
    *Treść ustalona ustawą z 15 sierpnia 1980 r.

§ 29
W indywidualnych przypadkach, po wysłuchaniu opinii Sądu Najwyższego, Prezydent może w wykonaniu prawa łaski darować lub złagodzić karę. Co do ułaskawienia członka Rady Państwa lub Kanclerza Sprawiedliwości mają jednakże zastosowanie odrębne przepisy. Amnestia ogólna może być ogłoszona tylko na podstawie ustawy.
Prezydent może także zwolnić od przestrzegania przepisu prawnego w przypadkach, w których prawo przyznaje mu takie uprawnienie.

§ 30
Prezydent jest naczelnym wodzem sił zbrojnych Finlandii, jednak w czasie wojny może powierzyć naczelne dowództwo innej osobie.

§ 31
Prezydent może nadać obywatelowi innego kraju obywatelstwo finlandzkie i zwolnić obywatela finlandzkiego z obywatelstwa.

§ 32
Prezydent sprawuje nadzór nad administracją państwową i może w związku z tym żądać wyjaśnień od kierowników i zarządów urzędów administracyjnych i instytucji publicznych oraz zarządzać ich kontrolę.

§ 33
Prezydent sprawuje kierownictwo w dziedzinie stosunków Finlandii z innymi państwami. Jednakże umowy z innymi państwami podlegają zatwierdzeniu przez parlament, jeżeli zawierają postanowienia wchodzące w zakres ustawodawstwa lub jeżeli z innych przyczyn zgoda parlamentu jest wymagana przez konstytucję. Decyzje dotyczące wojny i pokoju podejmuje Prezydent za zgodą parlamentu.
Wszelkie kontakty z innymi państwami lub z przedstawicielami dyplomatycznymi Finlandii zagranicą powinny odbywać się za pośrednictwem ministra, do którego zakresu działania należą sprawy zagraniczne.

§ 33a*
    Parlament, zgodnie z Aktem o Parlamencie, uczestniczy w przygotowywaniu decyzji w odniesieniu do Finlandii, podejmowanych przez instytucje międzynarodowe.
    Rada Państwa, niezależnie od postanowień § 33 niniejszego Aktu o Formie Rządu, określa sposób przygotowania decyzji w odniesieniu do kraju, podejmowanych przez instytucje międzynarodowe, o których mowa w ust. 1, o ile tego rodzaju decyzje nie wymagają zatwierdzenia przez parlament, a ich treść nie powoduje także konieczności wydania odpowiedniego dekretu, jak również rozstrzyga o innych związanych z nimi działaniach podejmowanych przez Finlandię.
    *Treść ustalona ustawą z 10 grudnia 1993 r.

§ 34
    Decyzje Prezydenta zapadają w Radzie Państwa na podstawie przedłożenia ministra, do którego kompetencji należy dana sprawa.
    Dla swojej ważności decyzje Prezydenta powinny być przez niego podpisane i kontrasygnowane przez ministra, który sprawę przedkładał. Nie dotyczy to jednak spraw, o których mowa w § 32 i § 47.
    Jeżeli decyzja Prezydenta dotyczy całej Rady Państwa, kontrasygnuje ją właściwy sprawozdawca Rady Państwa.
    Sposób przedstawiania Prezydentowi spraw dowództwa wojskowego i nominacji wojskowych oraz kontrasygnowania decyzji Prezydenta w tych sprawach określają odrębne przepisy.
    Każdy, kto kontrasygnuje decyzję Prezydenta, jest odpowiedzialny za poprawność aktu, w którym zawarta jest decyzja.

§ 35
Jeżeli minister stwierdzi, że decyzja Prezydenta jest sprzeczna z prawem, powiadamia o tym Radę Państwa, która postąpi wówczas w sposób przewidziany w § 45. Jeżeli decyzja sprzeciwia się konstytucji, minister obowiązany jest odmówić kontrasygnaty.

§ 36*
    Członkowie Rady Państwa powinni cieszyć się zaufaniem parlamentu.
    Po konsultacji z różnymi frakcjami parlamentarnymi Prezydent powołuje obywateli Finlandii znanych z ich prawości i kompetencji na członków Rady Państwa. Gdy skład Rady Państwa ulega znaczącym zmianom, Przewodniczący Parlamentu i frakcje parlamentarne konsultują się co do zaistniałej sytuacji, a parlament powinien obradować na sesji.
    Minister, któremu podlega wymiar sprawiedliwości i przynajmniej jeden spośród pozostałych ministrów, muszą mieć wykształcenie prawnicze.
    *Treść ustalona ustawami z 26 czerwca 1987 r. i 22 lipca 1991 r.

§ 36a*
Rada Państwa przedstawia bezzwłocznie parlamentowi swój program w formie oświadczenia. Tę samą procedurę stosuje się, gdy skład Rady Państwa ulega znaczącym zmianom.
*Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 36b*
    Prezydent może zwolnić Radę Państwa lub jej członka z pełnienia funkcji na ich prośbę i może to uczynić bez uprzedniej prośby, jeżeli Rada Państwa bądź jej członek przestali cieszyć się zaufaniem parlamentu. Na wniosek premiera Prezydent może zwolnić członka Rady Państwa z pełnienia funkcji także z innych powodów.
    Jeżeli członek Rady Państwa zostaje wybrany Prezydentem, uznaje się, że zrezygnował ze stanowiska w Radzie z dniem, w którym rozpoczął urzędowanie jako Prezydent. Po wyborze na Prezydenta członek Rady Państwa nie musi wypełniać żadnych ministerialnych zadań, z wyjątkiem obowiązków przewidzianych w § 25 ust. 1.
    *Treść ustalona ustawą z 22 lipca 1991 r.

§ 36c*
    Członek Rady Państwa w okresie pełnienia funkcji ministra nie może wykonywać czynności publicznych ani sprawować innych funkcji, które mogłyby w ujemny sposób wpłynąć na wykonywanie obowiązków ministra lub też mogłyby podważyć zaufanie do jego działalności jako członka Rady Państwa.
    Każdy członek Rady Państwa po powołaniu na stanowisko powinien bezzwłocznie złożyć przeznaczone dla parlamentu oświadczenie o swojej działalności gospodarczej, działalności w przedsiębiorstwach, o mającej większą wartość posiadanej własności oraz o funkcjach i innych zobowiązaniach, które nie należą do obowiązków służbowych ministra, a które mogą mieć znaczenie dla oceny jego działalności jako członka Rady Państwa.
    *Treść ustalona ustawą z 3 marca 1995 r.

§ 37*
Przy Radzie Państwa działa Kanclerz Sprawiedliwości, który powinien posiadać głęboką wiedzę prawniczą. W razie potrzeby Kanclerza zastępuje w jego obowiązkach Asystent Kanclerza Sprawiedliwości. Asystent Kanclerza Sprawiedliwości ma swojego zastępcę, który wypełnia obowiązki Asystenta Kanclerza Sprawiedliwości, gdy ten nie może wypełniać ich osobiście. Zastępca mianowany jest przez Prezydenta Republiki na okres nie dłuższy niż pięć lat.
*Treść ustalona ustawą z 21 grudnia 1990 r.

§ 38*
    Radzie Państwa podlega tyle ministerstw, ile jest niezbędne do kierowania poszczególnymi działami administracji. Na czele każdego ministerstwa stoi minister.
    Maksymalna liczba ministerstw i ogólne podstawy ich tworzenia określone są w ustawie. Zakres działania poszczególnych ministerstw i podział kompetencji między nimi, jak również organizacja Rady Państwa uregulowane są w odrębnych ustawach lub dekretach.
    *Treść ust. 2 ustalona ustawą z 17 lipca 1995 r.

§ 39*
    Radzie Państwa przewodniczy premier. Jeżeli nie może tego czynić, zastępuje go minister, którego Prezydent wyznaczył jako zastępcę premiera. Jeżeli i ten nie może pełnić funkcji przewodniczącego, przewodnictwo obejmuje najstarszy rangą obecny minister. Jeżeli na obradach Rady Państwa Prezydentowi przedstawiane są sprawy podlegające jego kompetencji, on osobiście kieruje obradami.
    Premier lub inny minister, który na podstawie § 25 wykonuje funkcje Prezydenta Republiki, nie może pełnić jednocześnie obowiązków ministra.
    *Treść ustalona ustawą z 9 listopada 1956 r.

§ 40*
    Rada Państwa wykonuje decyzje Prezydenta. Do Rady Państwa należą sprawy administracji i zarządzania, w których decyzje, zgodnie z niniejszą Konstytucją, inną ustawą lub dekretem podejmuje sama Rada Państwa lub ministerstwo, chyba że zostały one prawnie zastrzeżone dla Prezydenta lub przekazane niższym instancjom.
    Sprawy, które należą do Rady Państwa, rozstrzygane są na zwykłym posiedzeniu Rady lub w ministerstwie, którego sprawa dotyczy. Podczas zwykłego posiedzenia podejmowane są decyzje w sprawach perspektywicznych i zasadniczych oraz w innych sprawach, których znaczenie tego wymaga. O zasadach organizacji trybu podejmowania decyzji stanowi odrębna ustawa. Szczegółowe przepisy dotyczące trybu podejmowania decyzji określane są w drodze dekretu.
    Zwykłe posiedzenia Rady Państwa są ważne przy obecności pięciu członków.
    *Treść ustalona ustawą z 10 grudnia 1993 r.

§ 41*
Zakres wyłączenia spod kompetencji Rady Państwa spraw administracji wymiaru sprawiedliwości, Uniwersytetu w Helsinkach i sił zbrojnych określają odrębne postanowienia.
*Treść ustalona ustawą z 10 grudnia 1993 r.

§ 42
W przypadku, gdy Rada Państwa poda w wątpliwość swoją kompetencję przy ostatecznym rozstrzyganiu jakiejś sprawy, wątpliwość tę rozstrzyga Prezydent.

§ 43
Członkowie Rady Państwa są odpowiedzialni przed parlamentem za swoje czynności urzędowe.
Każdy członek Rady, który brał udział w rozstrzyganiu sprawy przez Radę, jest odpowiedzialny za powziętą decyzję, jeżeli nie wniósł do protokołu swojej odmiennej opinii.

§ 44
Sprawy rozpatrywane przez Radę Państwa powinny być uprzednio przygotowane przez właściwe ministerstwo.
Każde ministerstwo w swoim zakresie działania sprawuje nadzór nad administracją oraz zapewnia wykonanie ustaw, dekretów i uchwał Rady Państwa.

§ 45
Jeżeli decyzja Prezydenta, której wykonanie należy do Rady Państwa, uznana zostanie za sprzeczną z prawem, obowiązkiem Rady Państwa jest, po wysłuchaniu opinii Kanclerza Sprawiedliwości, zwrócenie się do Prezydenta o wycofanie lub zmianę decyzji, a gdyby Prezydent mimo to przy niej obstawał, powiadomienie go o niemożności wykonania decyzji.

§ 46*
    Kanclerz Sprawiedliwości czuwa, aby urzędy publiczne i zatrudnieni w nich urzędnicy, jak również osoby zatrudnione w sektorze publicznym i inne osoby pełniące funkcje publiczne postępowały w swoich działaniach zgodnie z obowiązującym prawem i wypełniały swoje obowiązki nie naruszając ustawowych praw obywateli. Kanclerz Sprawiedliwości ma również za zadanie nadzorować przestrzeganie podstawowych wolności i praw obywatelskich oraz praw człowieka.
    Do obowiązków Kanclerza Sprawiedliwości należy występowanie, w roli oskarżyciela publicznego przed Sądem Najwyższym i Najwyższym Sądem Administracyjnym i w ogóle obrona interesów państwa, a także występowanie w roli oskarżyciela przed zwykłymi sądami osobiście lub przez zastępcę, jeżeli uzna to za niezbędne. Jako najwyższy prokurator państwa Kanclerz Sprawiedliwości sprawuje również nadzór nad innymi prokuratorami, którzy zobowiązani są stosować się do jego decyzji.
    Kanclerz Sprawiedliwości ma prawo być obecny na posiedzeniach Rady Państwa oraz wszystkich sądów i agend rządowych, jak również do wglądu w akta i protokoły sporządzane w Radzie Państwa, jej ministerstwach, sądach i innych władzach publicznych.
    *Treść ustalona ustawami z 21 grudnia 1990 r. i 17 lipca 1995r.

§ 47*
    Jeżeli podczas pełnienia funkcji Rada Państwa lub jej członek postąpią wbrew prawu, Kanclerz Sprawiedliwości powinien złożyć przeciw temu protest, wskazując jednocześnie na czym polega naruszenie prawa. Jeżeli protest nie zostanie uwzględniony, Kanclerz Sprawiedliwości wnosi swoją opinię do protokołu Rady Państwa. Ma również prawo przedłożenia raportu w tej sprawie Prezydentowi. Jeżeli bezprawne działanie jest tego rodzaju, że może spowodować oskarżenie członka Rady Państwa przed Trybunałem Stanu, o którym mowa w art. 59 i jeżeli Prezydent nakaże wniesienie oskarżenia, wnosi je Kanclerz Sprawiedliwości. Jeżeli Prezydent uzna, że nie ma podstaw do oskarżenia, Kanclerz Sprawiedliwości może powiadomić o sprawie parlament. Jeżeli Prezydent zdecyduje o postawieniu w stan oskarżenia Kanclerza Sprawiedliwości, oskarżenie wnosić będzie osoba wskazana przez Prezydenta.
    Jeżeli pełniąc funkcje urzędowe Prezydent postąpi niezgodnie z prawem, Kanclerz Sprawiedliwości składa w tej sprawie wniosek zgodnie z postanowieniami ust. 1. Jeżeli Kanclerz Sprawiedliwości lub Rada Państwa uznają, że Prezydent dopuścił się zbrodni zdrady ojczyzny lub zdrady zwykłej, Kanclerz Sprawiedliwości lub Rada Państwa zgłaszają to parlamentowi. Jeżeli parlament większością 3/4 oddanych głosów podejmie uchwałę o wniesieniu oskarżenia, Kanclerz Sprawiedliwości wnosi oskarżenie do Sądu Najwyższego, a Prezydent na czas trwania postępowania sądowego zawieszony zostaje w czynnościach. W innym przypadku Prezydent nie może być postawiony w stan oskarżenia za swoje czynności urzędowe.
    *Treść ust. 2 ustalona ustawą z 21 kwietnia 1995 r.

§ 48
Kanclerz Sprawiedliwości corocznie przedkłada Prezydentowi i parlamentowi sprawozdanie ze swej działalności oraz uwagi dotyczące przestrzegania prawa.
Kanclerz Sprawiedliwości przedstawia Prezydentowi i Radzie Państwa informacje i opinie, jeżeli tego zażądają.

§ 49*
    Ukonstytuowany parlament wyznacza na okres czterech lat kalendarzowych Parlamentarnego Ombudsmana. Osoba wyznaczona na ten urząd powinna wyróżniać się głęboką wiedzą prawniczą. Wybór przeprowadzany jest zgodnie z procedurą przewidzianą dla wyboru Przewodniczącego Parlamentu. Zgodnie z tą samą procedurą i na równie długą kadencję wybierany jest Asystent Parlamentarnego Ombudsmana, który wspomaga Parlamentarnego Ombudsmana i w miarę potrzeby wypełnia jego obowiązki, jak również jego zastępca, który zastępuje Asystenta Parlamentarnego Ombudsmana gdy ten z ważnych powodów nie jest w stanie wypełniać swoich obowiązków. W razie śmierci lub rezygnacji Parlamentaranego Ombudsmana przed zakończeniem kadencji, parlament może wybrać nowego Ombudsmana na pozostały okres kadencji.
    Parlamentarny Ombudsman działając zgodnie z instrukcją sporządzoną dla jego urzędu przez parlament czuwa, aby sądy i inne urzędy, jak również zatrudnieni w nich urzędnicy oraz osoby zatrudnione w sektorze publicznym i inne osoby pełniące funkcje publiczne postępowały w swoich działaniach zgodnie z obowiązującym prawem i wypełniały swoje obowiązki. Parlamentarny Ombudsman ma również za zadanie nadzorować respektowanie podstawowych wolności i praw obywatelskich oraz praw człowieka.
    Parlamentarny Ombudsman, tak samo jak Kanclerz Sprawiedliwości, ma prawo do obecności na posiedzeniach Rady Państwa, sądów i agend rządowych, a także wglądu w akta i protokoły Rady Państwa, ministrów, sądów i innych władz. Ma także prawo wnoszenia osobiście lub spowodowania wniesienia oskarżenia o błędy lub zaniedbania służbowe, które dostrzegł w działaniach poddanych jego nadzorowi. Jeżeli Rada Państwa lub jej członek postąpią niezgodnie z prawem, Parlamentarny Ombudsman ma prawo złożyć przeciw temu protest i wskazać, na czym polega naruszenie prawa. Jeżeli protest nie zostanie uwzględniony lub istota sprawy tego wymaga, Parlamentarny Ombudsman jest upoważniony do przedłożenia odpowiedniego raportu parlamentowi.
    Parlamentarny Ombudsman przedstawia parlamentowi coroczne sprawozdanie dotyczące swojej działalności, stanu wymiaru sprawiedliwości oraz braków, które stwierdził w obowiązującym ustawodawstwie.
    Za działania sprzeczne z prawem w trakcie pełnienia urzędu Parlamentarny Ombudsman może zostać postawiony przez parlament w stan oskarżenia.
    *Treść ustalona ustawami z 9 listopada 1956 r., 26 kwietnia 1957 r., 21 grudnia 1990 r. i 17 lipca 1995 r.

§ 50
    Dla potrzeb administracji ogólnej Finlandia podzielona jest na prowincje ³ , okręgi ewidencji ludności ⁴ i gminy ⁵.
    Każda zmiana liczby prowincji dokonywana jest w drodze ustawy. Wszelkich innych zmian w podziale administracyjnym dokonuje Rada Państwa, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
    Przy wytyczaniu nowych granic jednostek administracyjnych należy przestrzegać, jeżeli okoliczności na to pozwalają, zasady monojęzykowości: ludność danej jednostki powinna posługiwać się albo językiem fińskim, albo językiem szwedzkim, w każdym razie mniejszość językowa powinna być jak najmniejsza.

§ 51*
    Na czele administracji prowincji stoi gubernator.
    Zarząd gmin opiera się na zasadzie samorządu terytorialnego obywateli w myśl przepisów odrębnych ustaw w tej sprawie. Ustawa określi sposób i zakres, w jakim zasada samorządu terytorialnego obywateli stosowana będzie do okręgów większych niż gminy. Okręgi te tworzone będą z zastrzeżeniem przepisu § 50 ust. 3.
    Przepisy dotyczące udziału cudzoziemców w pracach zarządu gminy określa ustawa.
    *Treść ustalona ustawą z 30 grudnia 1991 r.

§ 52
Istniejące urzędy administracyjne oraz te, które będą utworzone dla odrębnych działów administracji państwa, podlegają oddzielnym przepisom.

    ³ W oryginale: "län".
    ⁴ W oryginale: "hänrad".
    ⁵ W oryginale: "kommune".