Konstytucja Finlandii
Akt o parlamencie
Rozdział I
ZASADY OGÓLNE
§ 1
Parlament zwoływany na sesje reprezentuje lud Finlandii.
§ 2
Parlament jest jednoizbowy i składa się z dwustu deputowanych.
§ 3*
Wybory do parlamentu odbywają się co cztery lata, jednocześnie w całym kraju. Postanowienia dotyczące udziału w wyborach parlamentarnych obywateli finlandzkich przebywających za granicą określa ustawa.
Jeżeli Prezydent Republiki zarządzi wcześniejsze wybory zgodnie z przepisami Aktu o Formie Rządu, następne wybory parlamentarne są przeprowadzane po upływie czterech lat normalnej kadencji, chyba że parlament zostanie ponownie rozwiązany przed jej upływem.
Mandat deputowanego do parlamentu uzyskuje moc z chwilą ogłoszenia, że został on wybrany, i jest ważny do następnych wyborów.
*Treść ustalona ustawami z 30 czerwca 1955 r., 18 marca 1983 r. i 22 lipca 1991 r.
§ 4
Deputowani wybierani są w wyborach bezpośrednich i proporcjonalnych, dla których przeprowadzenia kraj dzieli się na okręgi wyborcze w liczbie nie mniejszej niż dwanaście i nie większej niż osiemnaście.
Jeżeli warunki lokalne wymagają odstąpienia od zasady proporcjonalności wyborów, może być, poza liczbą wskazana w ust. 1, utworzony jeden lub kilka okręgów jednomandatowych.
Każdy wyborca ma równe prawo do głosowania.
Prawo do głosowania nie może być wykonywane przez przedstawiciela.
Szczegółowe postanowienia dotyczące okręgów wyborczych, kalendarza i procedury wyborczej określone są w odrębnej ustawie.
§ 5*
O karach za przestępstwa wyborcze, kupowanie głosów, oszustwa wyborcze i fałszowanie wyników wyborów, stanowi rozdz. 14 § § 1 – 4 kodeksu karnego.
*Treść ustalona ustawami z 8 września 1989 r. i 21 kwietnia 1995 r.
§ 6*
Uprawniony do głosowania jest każdy obywatel Finlandii, bez względu na miejsce stałego zamieszkania i płeć, który ukończył osiemnaście lat najpóźniej w roku poprzedzającym wybory.
Postanowienia dotyczące zestawiania spisów wyborców uprawnionych do głosowania zawiera odrębna ustawa.
*Treść ustalona ustawami z 24 listopada 1944 r., 12 maja 1972 r., 21 kwietnia 1995 r. i 22 grudnia 1995 r.
§ 7*
Każda osoba uprawniona do głosowania i nie pozostająca pod kuratelą, bez względu na miejsce stałego zamieszkania, ma prawo wybieralności na deputowanego do parlamentu.
Jednakże prawo wybieralności nie przysługuje wojskowym, z wyjątkiem osób odbywających obowiązkową służbę wojskową.
*Treść ustalona ustawami z 24 listopada 1944 r., 10 listopada 1971 r. i 3 czerwca 1976 r.
§ 8*
Mandat deputowanego do parlamentu, który utraci prawo wybieralności, wygasa.
Jeżeli deputowany do parlamentu zostanie wybrany na Prezydenta Republiki, jego mandat wygasa w dniu objęcia urzędu Prezydenta. Jednakże po wybraniu go na urząd nie może uczestniczyć w pracach parlamentu.
Jeżeli po wyborach nowo wybrany deputowany rozpoczyna odbywanie obowiązkowej służby wojskowej, jego mandat z tego powodu nie wygasa.
Jeżeli po wyborach nowo wybrany deputowany zostanie skazany na karę pozbawienia wolności za umyślnie dokonane przestępstwo, za przestępstwo wyborcze, kupno głosu, oszustwo wyborcze lub sfałszowanie wyniku wyborów do parlamentu, parlament ma prawo zadecydować, czy może on nadal pełnić funkcję deputowanego. Jeżeli rodzaj przestępstwa lub sposób jego dokonania wskazują na to, że sprawca nie budzi zaufania i szacunku wymaganego przy sprawowaniu mandatu parlamentarnego, parlament może, po uzyskaniu na ten temat opinii Komisji Konstytucyjnej, cofnąć deputowanemu mandat uchwałą podjętą przez nie mniej niż 2/3 obecnych deputowanych, chyba że deputowany sam wcześniej zgłosi parlamentowi swoją rezygnację. Rozstrzygnięcie takie podejmuje się po wydaniu przez sąd apelacyjny orzeczenia w tej sprawie, nawet jeżeli nie jest to orzeczenie ostateczne. Jednakże, nie zważając na prawo do apelacji, parlament może podjąć takie rozstrzygnięcie jedynie na podstawie wyroku sądu niższej instancji, jeżeli uchwała w sprawie zostanie podjęta przez nie mniej niż 5/6 obecnych deputowanych.
*Treść ustalona ustawami z 10 stycznia 1969 r., 7 lipca 1970 r., 18 marca 1983 r., 22 lipca 1991 r. i 21 kwietnia 1995 r.
§ 8a
(Wprowadzony na okres przejściowy ustawą z 16 grudnia 1994 r.)
Mandat deputowanego do parlamentu nie traci ważności z powodu wybrania deputowanego do Parlamentu Europejskiego. Jednakże sprawowanie mandatu przez deputowanego zostaje zawieszone na okres uczestnictwa w pracach wymienionego Parlamentu. W tym okresie deputowany nie może uczestniczyć w obradach parlamentu, a obowiązki wynikające z mandatu wykonuje jego zastępca.
§ 9*
Kanclerz Sprawiedliwości, Asystent Kanclerza Sprawiedliwości, sędziowie Sądu Najwyższego i Najwyższego Sądu Administracyjnego, Parlamentarny Ombudsman oraz Asystent Parlamentarnego Ombudsmana nie mogą pełnić funkcji deputowanego. Jeżeli deputowany zostanie mianowany na jedną z powyższych funkcji lub zostanie wybrany Parlamentarnym Ombudsmanem lub Asystentem Parlamentarnego Ombudsmana, jego parlamentarny mandat wygasa.
*Treść ustalona ustawą z 18 marca 1983 r.
§ 10*
Osoba wybrana na deputowanego do parlamentu, zgodnie z przepisami ordynacji wyborczej, nie może być zwolniona z obowiązków deputowanego, chyba że przedstawi jakąś prawną przeszkodę lub inny powód uznany przez parlament.
Obowiązki deputowanego zostają zawieszone na czas pełnienia służby, o której mowa w § 8 ust. 3. W tym czasie nie może on uczestniczyć w pracach parlamentu.
*Treść ustalona ustawą z 6 marca 1992 r.
§ 11
Sprawując swój mandat, każdy deputowany obowiązany jest służyć interesom sprawiedliwości i prawdy. Powinien przestrzegać aktów konstytucyjnych i nie jest związany żadnymi instrukcjami.
§ 12
Deputowanemu nie można uniemożliwić przybycia na sesję parlamentu i wykonywania jego mandatu.
§ 13*
Deputowany nie może zostać oskarżony lub pozbawiony wolności z powodu opinii, którym dał wyraz w parlamencie, ani z powodu stanowiska, jakie zajął w trakcie debaty, chyba że parlament wyrazi na to zgodę uchwałą podjętą przez nie mniej niż 5/6 obecnych deputowanych.
*Treść ustalona ustawą z 3 listopada 1944 r.
§ 14*
Deputowany nie może być aresztowany, zatrzymany lub poddany zakazowi podróżowania bez wcześniejszej zgody parlamentu, chyba że zostanie zatrzymany na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności nie mniejszą niż sześć miesięcy.
O aresztowaniu i zatrzymaniu deputowanego powinien być niezwłocznie poinformowany Przewodniczący Parlamentu.
*Treść ustalona ustawą z 30 kwietnia 1987 r.
§ 15
Jeżeli ktokolwiek wiedząc, że chodzi o deputowanego do parlamentu, obrazi go czynnie lub słownie w czasie trwania sesji, lub gdy deputowany się na nią udaje, bądź z niej powraca, albo jeżeli ktokolwiek obrazi deputowanego po skończonej sesji z powodu sposobu, w jaki wykonywał on swoje obowiązki, to fakt, że ofiarą naruszenia prawa został deputowany, uznany będzie za okoliczność poważnie obciążającą.
Postanowienia powyższe odnoszące się do deputowanych do parlamentu stosuje się także do sekretarzy parlamentarnych oraz innych urzędników i funkcjonariuszy izby.
§ 16*
Deputowany otrzymuje diety płatne ze skarbu państwa oraz dodatkowo zwrot kosztów podróży na sesję parlamentarną i z powrotem.
Wysokość diet parlamentarnych i zasady zwrotu kosztów podróży określa ustawa, która rozpatrywana jest w trybie przepisanym w § 70.
Uprawnienia emerytalne deputowanych określa ustawa.
*Treść ustalona ustawami z 6 maja 1955 r., 22 lipca 1991 r. i 18 czerwca 1993 r.
§ 17
Parlament może pozbawić diet w całości lub w części deputowanego, który nie przybył na sesję we właściwym czasie bądź który bez zgody parlamentu był nieobecny na posiedzeniu bez możliwego do przyjęcia usprawiedliwienia. Jeżeli deputowany nie zmieni swojego postępowania, jego mandat może być uznany przez izbę za wygasły.
Deputowany skazany na karę pozbawienia wolności traci prawo do diet parlamentarnych na czas odbywania kary.