z 28 marca 1814 roku
według stanu prawnego na dzień 21 marca 2002 r.1
Tytuł pierwszy
PODSTAWOWE PRAWA
Artykuł 1
Wszyscy, którzy przebywają w Holandii są traktowani jednakowo w podobnych
okolicznościach. Niedopuszczalna jest jakakolwiek dyskryminacja z powodu wyznania,
światopoglądu, przekonań politycznych, rasy, płci lub z innych przyczyn.
Artykuł 2
1. Ustawa stanowi, kto jest Holendrem.
2. Ustawa stanowi o pozwoleniu [na pobyt] lub wydaleniu cudzoziemców.
3. Ekstradycja może nastąpić jedynie na mocy umowy międzynarodowej. Dalsze
przepisy odnośnie do ekstradycji ustanowi ustawa.
4. Każdy ma prawo do opuszczenia kraju, z wyjątkiem przypadków określonych
w ustawie.
Artykuł 3
Wszyscy Holendrzy są równi w dostępie do urzędów publicznych.
Artykuł 4
Każdy Holender ma równe prawo wybierać członków powszechnych organów przedstawicielskich,
jak też zostać wybrany do nich, poza ustanowionymi w ustawie ograniczeniami
i wyjątkami.
Artykuł 5
Każdy ma prawo zwracać się z pisemnymi petycjami do kompetentnej władzy.
Artykuł 6
1. Każdy ma prawo, indywidualnie, jak też wspólnie z innymi, do swobodnego
wyznawania swoich przekonań religijnych czy światopoglądowych, ale każdy ponosi
za to odpowiedzialność przewidzianą w ustawie.
2. Ustawa może określić sposób korzystania z powyższego prawa poza budynkami
i terenami zamkniętymi, ustalając przepisy mające na celu ochronę zdrowia,
interesy ruchu drogowego oraz zwalczanie lub zapobieganie naruszeniom porządku.
Artykuł 7
1. Nikt nie potrzebuje uprzedniego zezwolenia na ogłaszanie drukiem swoich
myśli lub opinii, ale każdy ponosi za to odpowiedzialność przewidzianą w ustawie.
2. Ustawa określi przepisy tyczące radia i telewizji. Nie można wprowadzać
żadnego nadzoru prewencyjnego nad audycjami radiowymi i telewizyjnymi.
3. Nikt nie potrzebuje uprzedniego zezwolenia na wyrażanie swoich myśli
lub opinii w innych niż wymienione w poprzednich ustępach środkach przekazu,
ale każdy ponosi za to odpowiedzialność przewidzianą w ustawie. Ustawa może
określić dostępność przekazów dla osób poniżej 16 lat w celu ochrony dobrych
obyczajów.
4. Powyższych ustępów nie stosuje się do reklam komercyjnych.
Artykuł 8
Uznaje się prawo do stowarzyszania się. Ustawa może ograniczyć to prawo
w interesie porządku publicznego.
Artykuł 9
1. Uznaje się prawo do zgromadzania się i demonstracji, ale każdy ponosi
za to odpowiedzialność przewidzianą w ustawie.
2. Ustawa może określić przepisy mające na celu ochronę zdrowia, interesy
ruchu drogowego oraz zwalczanie i zapobieganie naruszeniom porządku.
Artykuł 10
1. Każdy ma prawo do poszanowania swojej prywatności poza ograniczeniami
nałożonymi ustawą lub na podstawie ustawy.
2. Ustawa określa przepisy mające na celu ochronę prywatności w związku
z gromadzeniem i udostępnianiem danych osobowych.
3. Ustawa określa przepisy w sprawie żądań osób do bycia poinformowanym
o zgromadzonych o nich danych i o sposobie ich wykorzystania, a także prawa
do sprostowania tych danych.
Artykuł 11
Każdy ma prawo do nietykalności osobistej z wyjątkiem ograniczeń ustanowionych
w ustawie lub na podstawie ustawy.
Artykuł 12
1. Wkroczenie do mieszkania bez zgody mieszkańca może nastąpić tylko w
przypadkach określonych w ustawie i przez nią wymienionych.
2. Dla wkroczenia, o którym mowa w ust. 1, należy uprzednio wylegitymować
się i zakomunikować o celu wkroczenia, oprócz wyjątków określonych ustawą.
3. Mieszkańcowi należy możliwie najszybciej doręczyć pisemny protokół z
tego wkroczenia. Jeśli wkroczenie nastąpiło w interesie bezpieczeństwa narodowego
lub w toku postępowania karnego, doręczenie tego protokółu, zgodnie z zasadami
ustawowymi, można odroczyć. W przypadkach określonych ustawą można go nie
doręczać, jeśli takie doręczenie jest sprzeczne z interesem bezpieczeństwa
narodowego.
Artykuł 13
1. Tajemnica korespondencji jest nienaruszalna, chyba że zezwoli na to
nakaz sądu w przypadkach określonych w ustawie.
2. Tajemnica rozmów telefonicznych i telegramów jest nienaruszalna, z wyjątkiem
przypadków określonych w ustawie i przez osoby z mocy prawa uprawnione lub
z ich upoważnienia.
Artykuł 14
1. Wywłaszczenie może nastąpić jedynie w interesie publicznym i przy uprzednim
zapewnieniu pełnego odszkodowania zgodnie z przepisami ustawy.
2. Uprzednie zapewnienie odszkodowania nie jest wymagane w przypadku nadzwyczajnej
konieczności natychmiastowego wywłaszczenia.
3. W przypadkach określonych w ustawie lub na podstawie ustawy przysługuje
roszczenie o pełne lub częściowe odszkodowanie, jeśli właściwa władza w interesie
publicznym zniszczy własność lub uczyni ją bezużyteczną bądź ograniczy wykonywanie
prawa własności.
Artykuł 15
1. Nikogo nie można pozbawić wolności, z wyjątkiem przypadków określonych
w ustawie.
2. Jeśli ktoś został pozbawiony wolności inaczej niż na podstawie nakazu
sądowego, może zwrócić się do sądu o swoje uwolnienie. W tym przypadku powinien
zostać wysłuchany przez sędziego w terminie określonym w ustawie. Sąd zarządzi
jego natychmiastowe uwolnienie, jeśli uzna pozbawienie wolności za bezprawne.
3. Rozpatrzenie sprawy przeciwko osobie pozbawionej wolności powinno nastąpić
w rozsądnym terminie.
4. Osoby pozbawione wolności w sposób zgodny z prawem mogą zostać ograniczone
w korzystaniu z podstawowych praw, o ile to korzystanie nie da się połączyć
z pozbawieniem wolności.
Artykuł 16
Żaden czyn nie może podlegać karze, jeśli nie przewiduje tego ustawa uchwalona
przed jego popełnieniem.
Artykuł 17
Nikt nie może wbrew swej woli zostać pozbawiony sądu właściwego z mocy
ustawy.
Artykuł 18
1. Każdy może mieć prawne zastępstwo w postępowaniu prawnym i administracyjnym.
2. Ustawa określa przepisy o zapewnieniu pomocy prawnej osobom mniej zamożnym.
Artykuł 19
1. Popieranie wystarczającego zatrudnienia stanowi przedmiot troski władz.
2. Ustawa określa sytuację prawną osób świadczących pracę, ochronę ich
pracy, a także współdecydowanie [w miejscu pracy]2.
3. Uznaje się prawo każdego Holendra do swobodnego wyboru miejsca pracy,
z wyjątkiem ograniczeń ustanowionych w ustawie lub na podstawie ustawy.
Artykuł 20
1. Bezpieczeństwo egzystencji ludności oraz dystrybucja dobrobytu stanowią
przedmiot troski władz.
2. Ustawa określa warunki do zabezpieczenia socjalnego.
3. Holendrzy mieszkający w kraju, którzy nie mogą zabezpieczyć swojej egzystencji,
mają prawo do pomocy ze strony władz, określone w ustawie .
Artykuł 21
Zapewnienie stanu pozwalającego na zamieszkiwanie w kraju oraz ochrona
i poprawa środowiska naturalnego stanowią przedmiot troski władz.
Artykuł 22
1. Władze podejmują działania dla popierania stanu zdrowotności [ludności].
2. Zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych stanowi przedmiot troski
władz.
3. Władze stwarzają warunki rozwoju społecznego i kulturalnego, a także
spędzania wolnego czasu.
Artykuł 23
1. Oświata stanowi przedmiot stałej troski rządu.
2. Działalność oświatowa jest wolna, lecz podlega nadzorowi władzy, a odnośnie
wymienionych w ustawie form oświaty, sprawdzeniu doświadczenia i moralności
nauczycieli; tak jedno, jak i drugie zostaje unormowane w ustawie.
3. Szkolnictwo publiczne zostaje uregulowane w ustawie, pod warunkiem respektowania
przekonań religijnych i światopoglądowych każdego.
4. W każdej gminie władze zabezpieczają w dostatecznej liczbie szkół publicznych
powszechne wykształcenie podstawowe3. Zgodnie z zasadami ustanowionymi przez ustawę dopuszcza się odstępstwo od tego przepisu, jeśli istnieje inna możliwość
uzyskania takiego wykształcenia.
5. Warunki dotyczące jakości nauczania subwencjonowanego całkowicie lub
częściowo ze środków publicznych określa ustawa, z zachowaniem wobec szkolnictwa
prywatnego4 swobody ukierunkowania [religijnego lub światopoglądowego].
6. Warunki te ustanawia się dla wykształcenia podstawowego w taki sposób,
ażeby w jednakowym stopniu zabezpieczały jakość nauczania całkowicie subwencjonowanego
ze środków publicznych zarówno szkolnictwa prywatnego, jak i szkolnictwa publicznego.
Przy tym uregulowaniu zostaje uszanowany, w imię swobody szkolnictwa prywatnego,
wybór pomocy nauczania i angażowania nauczycieli.
7. Prywatne wykształcenie podstawowe, które czyni zadość warunkom określonym
w ustawie, subwencjonuje się ze środków publicznych w takim samym stopniu,
co publiczne. Ustawa określa warunki, przy zachowaniu których udziela się
dotacji ze środków publicznych prywatnym ogólnokształcącym szkołom średnim
i prywatnym zakładom przygotowującym do szkół wyższych.
8. Rząd składa Stanom Generalnym corocznie raport o stanie oświaty.