Konstytucja Irlandii - SĄDY

SĄDY


Artykuł 34

1. Wymiar sprawiedliwości sprawują sędziowie, powołani w sposób przewidziany niniejszą Konstytucją, w ustanowionych zgodnie z ustawą sądach; z wyjątkiem spraw szczególnych, określonych w ustawie, postępowanie przed sądem jest jawne48 .
2. W skład sądów wchodzą sądy pierwszej instancji i Sąd Ostatecznej Apelacji.
3. 1° Do sądów pierwszej instancji należy Wyższy Sąd Apelacyjny, posiadający pełne kompetencje sądu pierwszej instancji oraz uprawnienia do rozstrzygania wszelkich kwestii i wątpliwości dotyczących zarówno przepisów prawnych, jak i zdarzeń cywilnych lub karnych.
    2° Z wyjątkiem szczególnych przypadków przewidzianych w niniejszym artykule, jurysdykcja Wyższego Sądu Apelacyjnego obejmuje zapytania o zgodność każdej ustawy z postanowieniami niniejszej Konstytucji; takie zapytanie nie może zostać przedstawione (w formie wniosku, argumentu lub w inny sposób) w żadnym innym sądzie, powołanym zgodnie z tym lub też jakimkolwiek innym artykułem niniejszej Konstytucji, niż Wyższy Sąd Apelacyjny lub Sąd Najwyższy48.
    3° Żaden sąd nie jest uprawniony do rozstrzygania o zgodności ustawy ani jakichkolwiek jej przepisów, jeśli projekt tej ustawy został skierowany przez Prezydenta do Sądu Najwyższego zgodnie z art. 26 niniejszej Konstytucji, i o zgodności postanowień ustawy, jeśli analogiczne postanowienia projektu ustawy zostały skierowane przez Prezydenta do Sądu Najwyższego, zgodnie z art. 26 niniejszej Konstytucji48.
    4° Do sądów pierwszej instancji należą także sądy o lokalnej i ograniczonej jurysdykcji, z prawem do apelacji określonym przez ustawę.
4. 1° Sąd Ostatecznej Apelacji nosi nazwę Sądu Najwyższego.
    2° Przewodniczący Sądu Najwyższego zwany jest Prezesem Sądu Najwyższego49 .
    3° Z wyjątkami określonymi w ustawie i zgodnie z jej przepisami, Sąd Najwyższy jest sądem odwoławczym od wszystkich orzeczeń Wyższego Sądu Apelacyjnego, a ponadto jest sądem odwoławczym od orzeczeń innych sądów, które mogą zostać ustanowione ustawą.
    4° Nie można uchwalić żadnej ustawy, która wyłączałaby z jurysdykcji apelacyjnej Sądu Najwyższego sprawy, które dotyczą kwestii zgodności jakiejkolwiek ustawy z postanowieniami niniejszej Konstytucji,
    5° Postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie zgodności ustawy z postanowieniami niniejszej Konstytucji jest ogłaszane przez jednego z sędziów wyznaczonego przez Sąd, żadne inne zdanie akceptujące lub odrębne, nie może być ogłaszane, a istnienie zdania odrębnego nie jest ujawniane50 .
    6° Orzeczenie Sądu Najwyższego we wszystkich sprawach jest ostateczne i wiążące49 .
5. 1° Każda osoba powołana na sędziego zgodnie z niniejszą Konstytucją składa i podpisuje następujące oświadczenie:
"W obecności Boga Wszechmocnego ja, ..., uroczyście i szczerze składam przysięgę i oświadczam, iż będę należycie, wiernie oraz zgodnie z moją wiedzą i uprawnieniami sprawował funkcję Prezesa Sądu (lub inną funkcję) bez obawy lub stronniczości, przychylności lub niechęci względem każdego człowieka oraz będę przestrzegał Konstytucji i ustaw. Niech Bóg mnie poprowadzi i wspomaga."
    2° Prezes Sądu Najwyższego składa i podpisuje takie oświadczenie w obecności Prezydenta, natomiast wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego, sędziowie Wyższego Sądu Apelacyjnego i sędziowie każdego innego sądu - w obecności Prezesa Sądu Najwyższego albo starszego rangą sędziego Sądu Najwyższego na posiedzeniu jawnym.
    3° Każdy sędzia przed objęciem obowiązków składa i podpisuje takie oświadczenie, ale w żadnym razie nie później niż dziesięć dni od dnia jego mianowania, bądź w terminie późniejszym, jaki może wyznaczyć Prezydent.
    4° Każdy sędzia, który odmówi lub zaniecha złożenia powyższego oświadczenia jest traktowany tak, jakby opróżnił swe stanowisko.

Artykuł 35

1. Sędziowie Sądu Najwyższego, Wyższego Sądu Apelacyjnego i wszystkich innych sądów ustanowionych zgodnie z art. 34 są powoływani przez Prezydenta. 2. Wszyscy sędziowie są niezawiśli w pełnieniu funkcji sędziowskich i podlegają tylko ni-niejszej Konstytucji i ustawie. 3. Żaden sędzia nie może być wybrany na członka żadnej z izb Oireachtas i odpłatnie pia-stować urzędów lub stanowisk. 4. 1° Sędzia Sądu Najwyższego i Wyższego Sądu Apelacyjnego jest nieusuwalny ze stano-wiska, z wyjątkiem ujawnienia niegodnego zachowania lub niezdolności do sprawowania funkcji, a do jego usunięcia wymagane są uchwały Dáil Éireann i Seanad Éireann.     2° Taoiseach zawiadamia Prezydenta o każdej takiej uchwale przyjętej przez Dáil Éir-eann i przez Seanad Éireann oraz przesyła mu egzemplarz każdej uchwały poświadczony przez Przewodniczącego izby Oireachtas, która uchwałę przyjęła.     3° Po otrzymaniu takiego zawiadomienia i egzemplarza uchwały, Prezydent natychmiast, w drodze zarządzenia potwierdzonego podpisem i opatrzonego pieczęcią, odwołuje sę-dziego, którego uchwała dotyczy. 5. Wynagrodzenie sędziego nie może zostać zmniejszone podczas sprawowania przez niego urzędu.

Artykuł 36

Z uwzględnieniem powyższych postanowień Konstytucji dotyczących funkcjonowania są-dów, ustawa reguluje następujące zagadnienia:     i. liczbę sędziów Sądu Najwyższego i Wyższego Sądu Apelacyjnego, wynagro-dzenie, wiek emerytalny i emerytury sędziów tych sądów;     ii. liczbę sędziów pozostałych sądów i warunki ich zatrudnienia; oraz     iii. strukturę i organizację rzeczonych sądów, podział kompetencji i obowiązki rozdzielone między rzeczone sądy i sędziów oraz wszelkie kwestie proceduralne.

Artykuł 37

1. Żadne postanowienie niniejszej Konstytucji nie może być podstawą pozbawienia funkcji i uprawnień osób lub ciał, upoważnianych na mocy ustawy do sprawowania funkcji o ogra-niczonych właściwościach sądowych w sprawach innych niż karne, pomimo że takie oso-by lub ciała nie są mianowanymi sędziami ani sądami ustanowionymi zgodnie z niniejszą Konstytucją.
2. Żaden wybór obowiązujący lub mający obowiązywać po wejściu w życie niniejszej Kon-stytucji, zgodnie z ustawami uchwalonymi przez Oireachtas, a będący wyborem wynika-jącym z zarządzenia lub upoważnienia wydanego przez osobę lub ciało wyznaczone tymi ustawami do pełnienia takich funkcji, nie był i nie będzie uznany za nieważny tylko z tego powodu, że dana osoba lub ciało nie była sędzią lub sądem wyznaczonym albo ustano-wionym do tych celów na mocy niniejszej Konstytucji51 .



48 Drugą poprawką do Konstytucji z dnia 30 maja 1941 r. zmieniono w art. 34: ust. 1, pkt 2° ust. 3 oraz dodano pkt 3° w ust. 3.
49 Wprawdzie termin "Chief Justice", można przetłumaczyć dosłownie jako Najwyższy Sędzia, ale dla jasności przekładu w innych kontekstach zdecydowano się posłużyć polską nazwą.
50 Pkt 5° ust. 4 art. 34 dodany Drugą poprawką do Konstytucji z dnia 30 maja 1941 r., co skutkowało zmianą numeracji "starego" pkt 5° na pkt 6°.
51 Ust. 2 art. 37 dodany Szóstą poprawką do Konstytucji z dnia 3 sierpnia 1979 r.