Artykuł 89
Państwo
uznaje i broni podstawowe prawa człowieka zgodnie z niniejszą Konstytucją,
ustawami i umowami międzynarodowymi wiążącymi Łotwę.
Artykuł 90
Każdy
ma prawo znać swoje prawa.
Artykuł 91
Wszyscy
ludzie na Łotwie są równouprawnieni wobec prawa i sądu. Prawa człowieka
realizowane są bez jakiejkolwiek dyskryminacji.
Artykuł 92
Każdy
ma prawo do obrony swoich praw i prawnych interesów przed sprawiedliwym
sądem. Każdy uważany jest za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona
zgodnie z ustawą. W przypadku bezpodstawnego naruszenia praw każdy ma
prawo do odpowiedniego odszkodowania. Każdy ma prawo do pomocy adwokata.
Artykuł 93
Prawo
każdego do życia jest chronione przez ustawę.
Artykuł 94
Każdy
ma prawo do wolności i nietykalności osobistej. Nikogo nie można pozbawić
lub ograniczyć jego wolności, inaczej niż zgodnie z ustawą.
Artykuł 95
Państwo
broni honoru i godności człowieka. Torturowanie, innego rodzaju okrutne
lub poniżające godność człowieka traktowanie jest zabronione. Nikogo nie
można poddać karom okrutnym lub poniżającym godność człowieka.
Artykuł 96
Każdy
ma prawo do nietykalności życia prywatnego, domu i korespondencji.
Artykuł 97
Każdy,
kto legalnie przebywa na terytorium Łotwy ma prawo do swobodnego przemieszczania
się i wyboru miejsca zamieszkania.
Artykuł 98
Każdy
ma prawo do swobodnego wyjazdu z Łotwy. Każdy, kto posiada paszport łotewski,
znajduje się pod opieką państwa poza Łotwą i ma prawo swobodnego powrotu
na Łotwę. Obywatel łotewski nie może zostać wydany obcemu państwu.
Artykuł 99
Każdy
ma prawo do wolności myśli, sumienia i przekonania religijnego. Kościół
jest oddzielony od państwa.
Artykuł 100
Każdy
ma prawo do wolności słowa, która obejmuje prawo swobodnego pozyskiwania,
przechowywania i rozpowszechniania informacji oraz wolność wyrażania
swoich poglądów. Cenzura jest zakazana.
Artykuł 101
Każdy
obywatel Łotwy ma prawo, w zakresie przewidzianym przez ustawę, uczestniczyć
w działalności państwa i samorządów oraz prawo dostępu do służby państwowej.
Artykuł 102
Każdy
ma prawo do zrzeszania się w stowarzyszenia, partie polityczne i inne organizacje
społeczne.
Artykuł 103
Państwo
broni wolności uprzednio zapowiedzianych pokojowych zebrań, pochodów i
pikiet.
Artykuł 104
Każdy
ma prawo zwracać się do urzędów państwowych i samorządowych z wnioskami
i otrzymać merytoryczną odpowiedź.
Artykuł 105
Każdy
ma prawo do własności. Własność nie może być wykorzystywana wbrew interesom
społeczeństwa. Prawo własności można ograniczyć wyłącznie na podstawie
ustawy. Wywłaszczenie na potrzeby społeczeństwa dopuszczalne jest tylko
w wyjątkowych sytuacjach na podstawie odrębnej ustawy i za sprawiedliwym
odszkodowaniem.
Artykuł 106
Każdy
ma prawo do swobodnego wyboru zawodu i miejsca pracy zgodnie z własnymi
możliwościami i kwalifikacjami. Praca przymusowa jest zakazana. Za pracę
przymusową nie jest uważane włączanie do likwidacji katastrof i ich skutków
i zatrudnienie na podstawie orzeczenia sądowego.
Artykuł 107
Każdy
pracownik ma prawo do otrzymania za wykonaną pracę odpowiedniej płacy,
nie mniejszej od ustalonego w państwie minimum oraz prawo do cotygodniowych
dni wolnych i corocznego płatnego urlopu.
Artykuł 108
Pracownicy
mają prawo do zawierania umów zbiorowych oraz prawo do strajku. Państwo
chroni wolności związków zawodowych.
Artykuł 109
Każdy
ma prawo do zabezpieczenia socjalnego na wypadek starości, niezdolności
do pracy, bezrobocia i w innych określonych w ustawie przypadkach.
Artykuł 110
Państwo
chroni i wspiera małżeństwo, rodzinę, prawa rodziców i dziecka. Państwo
udziela szczególnej pomocy dzieciom niepełnosprawnym, dzieciom pozostającym
bez opieki rodziców i poddanym przemocy.
Artykuł 111
Państwo
chroni zdrowie człowieka i każdemu gwarantuje minimum pomocy medycznej.
Artykuł 112
Każdy
ma prawo do wykształcenia. Państwo zapewnia możliwość bezpłatnego nabycia
wykształcenia podstawowego i średniego. Wykształcenie podstawowe jest
obowiązkowe.
Artykuł 113
Państwo
uznaje swobodę twórczości naukowej, artystycznej i innej oraz chroni prawa
autorskie i patentowe.
Artykuł 114
Osoby
należące do mniejszości narodowych mają prawo do zachowania i rozwijania
swego języka, swojej kulturowej i etnicznej tożsamości.
Artykuł 115
Państwo
broni prawa każdego do życia w sprzyjającym środowisku, udzielając informacji
na temat stanu środowiska i troszcząc się o jego ochronę i poprawę.
Artykuł 116
Prawa,
o których mowa w art. 96, art. 97, art. 98, art. 100, art. 102, art. 103,
art. 106 i art. 108 mogą zostać ograniczone w wypadkach określonych w ustawie,
w celu zapewnienia praw innych osób, demokratycznego ustroju państwowego,
bezpieczeństwa, dobrobytu i moralności społeczeństwa. Na podstawie przepisów
niniejszego artykułu można ograniczyć także wyrażanie przekonań religijnych.
J.Cakste
Prezydent Zgromadzenia
Ustawodawczego
R. Ivanovs
Sekretarz Zgromadzenia
Ustawodawczego