Konstytucja Rumunii
Tytuł III. Władze publiczne
Rozdział II
PREZYDENT RUMUNII
Artykuł 80
ROLA PREZYDENTA
(1) Prezydent Rumunii reprezentuje państwo rumuńskie i jest gwarantem narodowej niepodległości, jedności oraz integralności terytorialnej kraju.
(2) Prezydent Rumunii czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji i nad właściwym funkcjonowaniem władz publicznych. W tym celu Prezydent pełni funkcję mediacyjną między władzami państwowymi, jak też między państwem a społeczeństwem.
Artykuł 81
WYBÓR PREZYDENTA
(1) Prezydent Rumunii jest wybierany w głosowaniu powszechnym, równym, bezpośrednim, tajnym i wolnym.
(2) Za wybranego zostaje uznany kandydat, który w pierwszej turze głosowania otrzymał większość głosów wyborców, wpisanych na listach wyborczych.
(3) Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał takiej większości, przeprowadza się drugą turę wyborów, w której uczestniczą dwaj kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę głosów w pierwszej turze. Wybrany zostaje kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów.
(4) Nie można pełnić funkcji Prezydenta Rumunii dłużej niż przez okres dwóch kadencji. Kadencje te mogą następować po sobie.
Artykuł 82
WAŻNOŚĆ WYBORÓW I ZŁOŻENIE PRZYSIĘGI
(1) Ważność wyborów Prezydenta Rumunii stwierdza Trybunał Konstytucyjny.
(2) Kandydat, którego wybór został uznany za ważny, składa przed Izbą Deputowanych i Senatem na wspólnym posiedzeniu, następującą przysięgę:
"Przysięgam poświęcać wszystkie swe siły i umiejętności rozwojowi duchowemu i materialnemu narodu rumuńskiego, przestrzegać Konstytucji i ustaw kraju, bronić demokracji, praw i podstawowych wolności obywatelskich, suwerenności, niepodległości, jedności oraz terytorialnej integralności Rumunii. Tak mi dopomóż Bóg!".
Artykuł 83
KADENCJA
(1) Kadencja Prezydenta Rumunii trwa 4 lata i rozpoczyna się w dniu złożenia przez niego przysięgi.
(2) Prezydent Rumunii pełni swój urząd do czasu złożenia przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta.
(3) Kadencja Prezydenta Rumunii może zostać przedłużona ustawą organiczną w przypadku wojny lub katastrofy.
Artykuł 84
NIEPOŁĄCZALNOŚĆ I IMMUNITET
(1) W czasie trwania kadencji Prezydent Rumunii nie może być członkiem żadnej partii i nie może pełnić żadnej innej funkcji publicznej lub prywatnej.
(2) Prezydentowi Rumunii przysługuje immunitet. Postanowienia art. 70 stosuje się odpowiednio.
(3) Izba Deputowanych i Senat na wspólnym posiedzeniu, mogą postawić Prezydenta Rumunii w stan oskarżenia o zdradę główną, głosami co najmniej dwóch trzecich liczby deputowanych i senatorów. Sądzenie Prezydenta należy do kompetencji Sądu Najwyższego, według procedury określonej ustawą. Prezydent traci urząd z mocy prawa z dniem uprawomocnienia się wyroku skazującego.
Artykuł 85
POWOŁYWANIE RZĄDU
(1) Prezydent Rumunii desygnuje kandydata na stanowisko premiera i powołuje Rząd na podstawie wotum zaufania udzielonego przez Parlament.
(2) W razie reorgnizacji Rządu albo nieobsadzenia któregoś ze stanowisk ministrów, Prezydent na wniosek premiera odwołuje oraz powołuje poszczególnych członków Rządu.
Artykuł 86
KONSULTACJA RZĄDU
Prezydent Rumunii może zasięgnąć konsultacji Rządu w sprawach pilnych oraz o szczególnym znaczeniu.
Artykuł 87
UDZIAŁ W POSIEDZENIACH RZĄDU
(1) Prezydent Rumunii może uczestniczyć w posiedzeniach Rządu, na których omawiane są sprawy o ogólnokrajowym znaczeniu dotyczące polityki zagranicznej, obrony kraju, zapewnienia porządku publicznego oraz, na wniosek premiera, w innych sytuacjach.
(2) Prezydent Rumunii przewodniczy posiedzeniom Rządu, w których uczestniczy.
Artykuł 88
ORĘDZIA
Prezydent Rumunii kieruje do Parlamentu orędzia dotyczące głównych problemów politycznych narodu.
Artykuł 89
ROZWIĄZANIE PARLAMENTU
(1) Po zasięgnięciu opinii przewodniczących obu izb oraz liderów grup parlamentarnych, Prezydent Rumunii może rozwiązać Parlament, jeżeli ten nie udzieli wotum zaufania, wymaganego dla utworzenia rządu w terminie 60 dni od pierwszego wystąpienia w tej sprawie i tylko po odrzuceniu przez Parlament co najmniej dwóch wniosków w tej sprawie.
(2) W ciągu jednego roku Parlament może być rozwiązany tylko raz.
(3) Parlament nie może zostać rozwiązany w okresie ostatnich 6 miesięcy kadencji Prezydenta Rumunii, ani też w okresie stanu oblężenia lub stanu nadzwyczajnego.
Artykuł 90
REFERENDUM
Prezydent Rumunii, po zasięgnięciu opinii Parlamentu, może zwrócić się do narodu o wyrażenie w referendum woli dotyczącej sprawy o znaczeniu ogólnokrajowym.
Artykuł 91
KOMPETENCJE W DZIEDZINIE POLITYKI ZAGRANICZNEJ
(1) Prezydent zawiera w imieniu Rumunii umowy międzynarodowe, wynegocjowane przez Rząd i przedkłada je celem ratyfikacji Parlamentowi w terminie 60 dni.
(2) Prezydent na wniosek Rządu akredytuje i odwołuje dyplomatycznych przedstawicieli Rumunii oraz zatwierdza tworzenie, rozwiązanie lub zmianę rangi placówek dyplomatycznych.
(3) Przedstawiciele dyplomatyczni innych państw są akredytowni przy Prezydencie Rumunii.
Artykuł 92
KOMPETENCJE W DZIEDZINIE OBRONY
(1) Prezydent Rumunii jest zwierzchnikiem sił zbrojnych i pełni funkcję przewodniczącego Najwyższej Rady Obrony Kraju.
(2) Może on ogłaszać, po uprzednim wyrażeniu zgody przez Parlament, mobilizację częściową lub całkowitą sił zbrojnych. Tylko w wyjątkowych przypadkach decyzja Prezydenta przedkładana jest Parlamentowi do zatwierdzenia po jej podjęciu, najpóźniej w ciągu 5 dni.
(3) W przypadku zbrojnej agresji skierowanej przeciw krajowi, Prezydent Rumunii podejmuje środki mające na celu odparcie tej agresji i niezwłocznie informuje o nich Parlament, wygłaszając orędzie. Jeżeli nie trwa sesja Parlamentu, zostaje on zwołany z mocy prawa w ciągu 24 godzin od rozpoczęcia agresji.
Artykuł 93
ŚRODKI NADZWYCZAJNE
(1) Prezydent Rumunii wprowadza, zgodnie z ustawą, stan oblężenia lub stan nadzwyczajny, na obszarze całego kraju bądź w niektórych miejscowościach, i zwraca się do Parlamentu o zatwierdzenie podjętych środków, najpóźniej w ciągu 5 dni od ich wprowadzenia.
(2) Jeżeli nie trwa sesja Parlamentu, zostaje on zwołany z mocy prawa najpóźniej w ciągu 48 godzin od wprowadzenia stanu oblężenia lub stanu nadzwyczajnego i działa przez cały czas trwania takiego stanu.
Artykuł 94
INNE KOMPETENCJE
Prezydent Rumunii wykonuje również następujące kompetencje:
a) przyznaje odznaczenia oraz tytuły honorowe,
b) przyznaje stopnie marszałka, generała i admirała,
c) mianuje na funkcje publiczne na warunkach określonych ustawą,
d) udziela indywidualnych ułaskawień.
Artykuł 95
ZAWIESZENIE W CZYNNOŚCIACH
(1) W przypadku popełnienia czynów poważnie naruszających postanowienia Konstytucji, Prezydent Rumunii może zostać zawieszony w swej funkcji przez Izbę Deputowanych i Senat na wspólnym posiedzeniu, głosami większości deputowanych i senatorów, po zasięgnięciu opinii Trybunału Konstytucyjnego. Prezydent może udzielić Parlamentowi wyjaśnień w sprawie zarzucanych mu czynów.
(2) Wniosek o zawieszenie może zostać wniesiony przez co najmniej jedną trzecią liczby deputowanych i senatorów i jest niezwłocznie przekazany do wiadomości Prezydentowi.
(3) Jeżeli wniosek o zawieszenie zostaje zatwierdzony, w ciągu najwyżej 30 dni przeprowadzone zostaje referendum w sprawie odwołania Prezydenta.
Artykuł 96
OPRÓŻNIENIE URZĘDU
(1) Urząd Prezydenta Rumunii zostaje opróżniony w razie złożenia rezygnacji, pozbawienia urzędu, trwałej niezdolności do sprawowania urzędu lub w razie śmierci.
(2) W ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia urzędu Prezydenta Rumunii, Rząd przeprowadza wybory nowego Prezydenta.
Artykuł 97
ZASTĘPOWANIE PREZYDENTA
(1) Jeżeli urząd Prezydenta zostaje opróżniony lub Prezydent zostaje zawieszony, albo jeżeli jest on czasowo niezdolny do sprawowania urzędu, funkcję jego przejmuje na ten czas przewodniczący Senatu lub w kolejności przewodniczący Izby Deputowanych.
(2) Kompetencje przewidziane w artykułach 88-90 nie mogą być wykonywane w okresie zastępowania Prezydenta.
Artykuł 98
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PREZYDENTA ZASTĘPCZEGO
Jeżeli osoba zastępująca Prezydenta Rumunii popełni czyny poważnie naruszające postanowienia Konstytucji, zostają zastosowane artykuły 95 i 97.
Artykuł 99
DEKRETY PREZYDENTA
(1) W wykonywaniu swoich kompetencji, Prezydent Rumunii wydaje dekrety publikowane w Monitorul Oficial al României. Nieopublikowanie jest równoznaczne z nieistnieniem dekretu.
(2) Dekrety wydawane przez Prezydenta Rumunii w ramach wykonywanych przez niego kompetencji, przewidzianych w artykułach: 91 ust. (1) i (2), 92 ust. (1) oraz 94 lit. a), b) i d) są kontrasygnowane przez premiera.
Artykuł 100
WYNAGRODZENIE I INNE UPRAWNIENIA
Wynagrodzenie oraz inne uprawnienia Prezydenta Rumunii określa ustawa.