Rozdział VI
WŁADZA WYKONAWCZA
Podrozdział I
PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWACKIEJ
Art. 101
1. Głową Republiki Słowackiej jest prezydent. Prezydent
reprezentuje Republikę Słowacką na zewnątrz i wewnątrz, a swoimi decyzjami
gwarantuje prawidłowe działanie organów konstytucyjnych. Prezydent
sprawuje swój urząd zgodnie ze swoim sumieniem i przekonaniem i nie
jest związany nakazami.
2. Prezydenta wybierają obywatele Republiki Słowackiej w bezp-o-średnich
wyborach w tajnym głosowaniu na pięć lat. Prawo wybierania prezydenta mają
obywatele, którzy mają prawo wybierania do Rady Narodowej Republiki
Słowackiej.
3. Kandydatów na prezydenta zgłasza co najmniej 15 posłów Rady
Narodowej Republiki Słowackiej albo obywatele, którzy mają prawo wybierania
do Rady Narodowej Republiki Słowackiej, i to na podstawie wniosku podpisanego
przez co najmniej 15 000 obywateli. Zgłoszenia przedkłada się przewodniczącemu
Rady Narodowej Republiki Słowackiej najpóźniej do 21 dnia od zarządzenia
wyborów.
4. Na prezydenta zostaje wybrany kandydat, który uzyska ponad połowę
ważnych głosów uprawnionych wyborców. Jeżeli żaden z kandydatów
nie uzyska potrzebnej większości głosów, przeprowadza się w ciągu
14 dni drugą turę wyborów. Do drugiej tury wyborów wstępują
dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę ważnych głosów.
W drugiej turze wyborów na prezydenta zostaje wybrany kandydat, który
uzyska największą liczbę ważnych głosów wyborców uczestniczących
w wyborach.
5. Jeżeli jeden z dwóch kandydatów, którzy uzyskali
w pierwszej turze wyborów najwięcej ważnych głosów, przestanie
mieć prawo wybieralności na prezydenta przed drugą turą wyborów albo
jeżeli zrzeknie się prawa kandydowania, do drugiej tury wyborów wstępuje
kandydat, który w pierwszej turze wyborów uzyskał kolejną największą
liczbę ważnych głosów. Jeżeli przed drugą turą wyborów nie
ma dwóch kandydatów, drugiej tury wyborów nie przeprowadza
się i przewodniczący Rady Narodowej Republiki Słowackiej zarządza w ciągu
siedmiu dni nowe wybory w taki sposób, aby odbyły się w ciągu 60 dni
od ich ogłoszenia.
6. Jeżeli o funkcję prezydenta ubiega się tylko jeden kandydat, przeprowadza
się wybory w ten sposób, że głosuje się tylko na niego; zostaje wybrany
na prezydenta, jeżeli uzyska większość ponad połowy ważnych głosów
uczestniczących wyborców.
7. Wybrany kandydat obejmuje funkcję prezydenta przez złożenie ślubowania.
Ślubowanie składa przed Radą Narodową Republiki Słowackiej na ręce przewodniczącego
Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej w południe w dzień, w którym
ma się zakończyć kadencja ustępującego prezydenta.
8. Jeżeli kadencja prezydenta skończyła się wcześniej, wybrany kandydat składa
ślubowanie i obejmuje funkcję prezydenta w południe następnego dnia po dniu,
w którym zostały ogłoszone wyniki wyborów.
9. O konstytucyjności albo legalności wyborów prezydenta rozstrzyga
Sąd Konstytucyjny Republiki Słowackiej
10. Szczegóły odnośnie do wyborów prezydenta określi ustawa.
Art. 102.
1. Prezydent
a) reprezentuje Republikę Słowacką na zewnątrz, zawiera
i ratyfikuje umowy międzynarodowe. Zawieranie umów międzynarodowych
może przenieść na rząd Republiki Słowackiej albo za zgodą rządu na jego poszczególnych
członków,
b) może złożyć do Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej
wniosek o rozstrzygnięcie o zgodności zawartej umowy międzynarodowej, na
którą potrzebna jest zgoda Rady Narodowej Republiki Słowackiej, z
konstytucją lub z ustawą konstytucyjną,
c) przyjmuje, powierza i odwołuje kierowników misji
dyplomatycznych,
d) zwołuje konstytuujące posiedzenie Rady Narodowej Republiki
Słowackiej,
e) może rozwiązać Radę Narodową Republiki Słowackiej,
jeżeli Rada Narodowa Republiki Słowackiej w terminie sześciu miesięcy od
mianowania rządu Republiki Słowackiej nie przyjmie jego deklaracji programowej,
jeżeli Rada Narodowa Republiki Słowackiej nie uchwali w ciągu trzech miesięcy
rządowego projektu ustawy, z którym rząd połączy wyrażenie wotum zaufania,
jeżeli Rada Narodowa Republiki Słowackiej nie była zdolna dłużej niż przez
trzy miesiące zebrać się, chociaż jej posiedzenie nie zostało przerwane i
chociaż była w tym czasie powtórnie zwołana na posiedzenie, albo jeżeli
sesja Rady Narodowej Republiki Słowackiej została przerwana na czas dłuższy,
niż zezwala konstytucja. Tego prawa nie może zastosować podczas ostatnich
sześciu miesięcy swojej kadencji, podczas wojny, stanu wojennego albo stanu
wyjątkowego. Prezydent rozwiązuje Radę Narodową Republiki Słowackiej w przypadku,
gdy w głosowaniu ludowym o odwołaniu prezydenta, prezydent nie zostanie odwołany,
f) podpisuje ustawy,
g) mianuje i odwołuje przewodniczącego i innych członków rządu Republiki
Słowackiej, powierza im kierowanie ministerstwami i przyjmuje ich dymisję;
przewodniczącego i innych członków rządu odwołuje w przypadkach określonych
w art. 115 i 116,
h) mianuje i odwołuje kierowników organów centralnych, najwyższych
funkcjonariuszy państwowych i innych funkcjonariuszy w przypadkach, które
określi ustawa; mianuje i odwołuje rektorów szkół wyższych,
mianuje profesorów szkół wyższych, mianuje i awansuje generałów,
i) nadaje odznaczenia, jeżeli nie upoważni do tego innego organu,
j) daruje i łagodzi kary nałożone przez sądy w postępowaniu karnym i zmniejsza
zasądzone wyroki w formie indywidualnej łaski albo amnestii,
k) jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych,
l) wypowiada wojnę na podstawie decyzji Rady Narodowej Republiki Słowackiej,
jeżeli Republika Słowacka zostaje napadnięta albo jeżeli wynika to ze zobowiązań
z umów międzynarodowych o wspólnej obronie przeciwko napaści
oraz zawiera pokój,
m) może na wniosek rządu Republiki Słowackiej zarządzić mobilizację sił zbrojnych,
ogłosić stan wojenny albo stan wyjątkowy i ich zakończenie,
n) zarządza referendum,
o) może zwrócić Radzie Narodowej Republiki Słowackiej ustawę z uwagami
w ciągu 15 dni od otrzymania uchwalonej ustawy,
p) zdaje Radzie Narodowej Republiki Słowackiej sprawozdanie o stanie Republiki
Słowackiej i ważnych problemach politycznych,
r) ma prawo żądać od rządu Republiki Słowackiej i od jego członków
informacji potrzebnych mu do wykonywania swoich kompetencji,
s) mianuje i odwołuje sędziów Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej,
przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej,
przyjmuje ślubowanie od sędziów Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej
i ślubowanie od prokuratora generalnego,
t) mianuje i odwołuje sędziów, przewodniczącego i wiceprzewodniczącego
Sądu Najwyższego Republiki Słowackiej prokuratora generalnego i trzech członków
Rady Sądownictwa Republiki Słowackiej, przyjmuje ślubowanie od sędziów.
2. Decyzja prezydenta wydana zgodnie z art. 102 ust. 1 lit. c) i zgodnie
z lit. j), gdy idzie o udzielenie amnestii, i zgodnie z lit. k) wymaga dla
swej ważności podpisania przez przewodniczącego Rządu Republiki Słowackiej
albo upoważnionego przez niego ministra; w tych przypadkach za decyzję ponosi
odpowiedzialność rząd Republiki Słowackiej.
3. Przesłanki wypowiedzenia wojny, ogłoszenia stanu wojennego, ogłoszenia
stanu nadzwyczajnego, ogłoszenia stanu klęski i sposób wykonywania
władzy publicznej w czasie stanu wojny, stanu wojennego, stanu wyjątkowego
określi ustawa konstytucyjna.
4. Szczegóły o wykonywaniu konstytucyjnych kompetencji prezydenta
zgodnie z ustępem 1 może określić ustawa.
Art. 103
1. Na prezydenta może zostać wybrany każdy obywatel Republiki
Słowackiej, który posiada prawo wybieralności na posła Rady Narodowej
Republiki Słowackiej i w dniu wyborów osiągnął wiek 40 lat.
2. Ta sama osoba może zostać wybrana na prezydenta najwyżej
na dwie następujące po sobie kadencje.
3. Wybory prezydenta zarządza przewodniczący Rady Narodowej
Republiki Słowackiej w taki sposób, aby pierwsza tura wyborów
odbyła się najpóźniej 60 dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta.
Jeżeli urząd prezydenta zostanie opróżniony przed upływem kadencji,
przewodniczący Rady Narodowej Republiki Słowackiej zarządza wybory w ciągu
siedmiu dni w taki sposób, aby pierwsza tura wyborów odbyła
się najpóźniej 60 dnia od dnia zarządzenia wyborów prezydenta.
4. Jeżeli na prezydenta zostanie wybrany poseł Rady Narodowej
Republiki Słowackiej, członek Rządu Republiki Słowackiej, sędzia, prokurator,
członek sił zbrojnych i służb uzbrojonych, członek Najwyższego Urzędu Kontroli
Republiki Słowackiej, to od dnia wyboru przestaje on wykonywać swoją dotychczasową
funkcję.
5. Prezydent nie ma prawa wykonywać innej płatnej funkcji,
zawodu ani prowadzić przedsiębiorstwa i nie może być członkiem organu osoby
prawnej, która prowadzi przedsiębiorstwo.
6. Prezydent może w każdej chwili zrzec się swojej funkcji;
jego kadencja kończy się z dniem doręczenia pisemnego oświadczenia o takiej
decyzji przewodniczącemu Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej.
7. Przewodniczący Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej
pisemnie oznajmia przewodniczącemu Rady Narodowej Republiki Słowackiej o
zrzeczeniu się funkcji przez prezydenta.
Art. 104
1. Prezydent składa przed Radą Narodową Republiki Słowackiej
na ręce przewodniczącego Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej następujące
ślubowanie:
„Ślubuję na swoją cześć i sumienie wierność Republice
Słowackiej. Będę dbać o dobro narodu słowackiego, mniejszości narodowych
i grup etnicznych żyjących w Republice Słowackiej. Swoje obowiązki będę wykonywać
w interesie obywateli oraz będę przestrzegać i bronić Konstytucji i innych
ustaw”.
2. Odmowa złożenia ślubowania albo ślubowanie z zastrzeżeniem
powoduje nieważność wyboru prezydenta.
Art. 105
1. Jeżeli prezydent nie zostanie wybrany albo jeżeli urząd
prezydenta zostaje opróżniony i jeszcze nie został wybrany nowy prezydent,
albo jeżeli nowy prezydent został wybrany, ale jeszcze nie złożył ślubowania,
albo jeżeli prezydent nie może wykonywać swojej funkcji z ważnych powodów,
kompetencje prezydenta wskazane w art. 102 ust. 1 lit. a), b), c), n) i o)
przechodzą na rząd Republiki Słowackiej. Rząd może w tym czasie powierzyć
swojemu przewodniczącemu wykonywanie niektórych kompetencji prezydenta.
Na przewodniczącego rządu przechodzi w tym czasie naczelne dowództwo
sił zbrojnych. Kompetencje prezydenta wskazane w art. 102 ust. 1 lit. d),
g), h), l), m), s) i t) przechodzą w tym czasie na przewodniczącego Rady
Narodowej Republiki Słowackiej.
2. Jeżeli prezydent nie może wykonywać swojej funkcji
dłużej niż przez sześć miesięcy, Sąd Konstytucyjny Republiki Słowackiej ogłasza,
że urząd prezydenta jest opróżniony. W dniu tego ogłoszenia kończy
się kadencja dotychczasowego prezydenta.
Art. 106
1. Prezydenta można odwołać z funkcji przed upływem kadencji
w głosowaniu ludowym. Głosowanie ludowe w sprawie odwołania prezydenta zarządza
przewodniczący Rady Narodowej Republiki Słowackiej na podstawie uchwały Rady
Narodowej Republiki Słowackiej przyjętej co najmniej większością trzech piątych
wszystkich posłów Rady Narodowej Republiki Słowackiej i to w ciągu
30 dni od dnia przyjęcia uchwały tak, aby głosowanie odbyło się w ciągu 60
dni od jego zarządzenia.
2. Prezydent zostaje odwołany, jeżeli za jego odwołaniem
w głosowaniu ludowym głosowała ponad połowa wszystkich wyborców uprawnionych
do głosowania.
3. Jeżeli prezydent nie zostanie odwołany w głosowaniu
ludowym, prezydent rozwiązuje Radę Narodową Republiki Słowackiej w ciągu
30 dni od ogłoszenia wyników głosowania ludowego. W takim przypadku
prezydentowi zaczyna biec nowa kadencja. Przewodniczący Rady Narodowej Republiki
Słowackiej zarządza wybory do Rady Narodowej Republiki Słowackiej w ciągu
siedmiu dni od jej rozwiązania.
4. Szczegóły o odwołaniu prezydenta określi ustawa.
Art. 107
Prezydenta można pociągnąć do odpowiedzialności tylko za
umyślne naruszenie Konstytucji lub za zdradę Ojczyzny. O wystąpieniu z oskarżeniem
rozstrzyga Rada Narodowa Republiki Słowackiej większością trzech piątych
głosów wszystkich posłów. Rada Narodowa Republiki Słowackiej
składa skargę do Sądu Konstytucyjnego Republiki Słowackiej, który
rozpoznaje ją w pełnym składzie. Skazujący wyrok Sądu Konstytucyjnego Republiki
Słowackiej oznacza utratę funkcji prezydenta i zdolności ponownego uzyskania
tej funkcji.