Rozdział III
PREZYDENT REPUBLIKI

(1) Głową państwa węgierskiego jest Prezydent Republiki, który wyraża jedność narodu i stoi na straży demokratycznej działalności organizacji państwowej.

(2) Prezydent Republiki jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych.

§ 29/A

(1) Prezydenta Republiki wybiera Zgromadzenie Krajowe na pięć lat.

(2) Na Prezydenta Republiki może zostać wybrany każdy obywatel węgierski posiadający prawo wyborcze, który do dnia wyborów ukończył trzydzieści pięć lat.

(3) Prezydent Republiki może zostać ponownie wybrany najwyżej jeden raz.

§ 29/B

(1) Wybory Prezydenta Republiki poprzedza zgłaszanie kandydatów. Dla ważności zgłoszenia wymagane jest pisemne poparcie ze strony co najmniej pięćdziesięciu członków Zgromadzenia Krajowego. Zgłoszenie należy złożyć przed zarządzeniem głosowania przez Przewodniczącego Zgromadzenia Krajowego. Członek Zgromadzenia Krajowego może udzielić poparcia tylko jednemu kandydatowi. Jeśli ktoś udzieli poparcia kilku kandydatom, wszystkie udzielone przezeń poparcia są nieważne.

(2) Zgromadzenie Krajowe wybiera Prezydenta Republiki w głosowaniu tajnym. W razie potrzeby odbywa się kilka tur głosowania. W pierwszej turze głosowania na Prezydenta Republiki zostaje wybrany ten, kto uzyskał głosy dwóch trzecich deputowanych.

(3) Jeśli w pierwszym głosowaniu żaden kandydat nie uzyska tej większości, wówczas na podstawie nowych zgłoszeń dokonanych w myśl ust. (1), należy przeprowadzić ponowne głosowanie. W drugiej turze głosowania do wyboru wymagana jest również większość dwóch trzecich głosów.

(4) Jeśli w drugiej turze głosowania żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, należy przeprowadzić trzecią turę głosowania. W tej turze można głosować tylko na dwóch kandydatów, którzy w drugiej turze głosowania uzyskali największą liczbę głosów. W trzeciej turze głosowania na Prezydenta Republiki wybrany zostaje ten, kto uzyskał większość głosów, bez względu na liczbę uczestniczących w głosowaniu.

(5) Procedurę głosowania należy zakończyć najwyżej w ciągu trzech kolejnych dni.

§ 29/C

(1) Wyboru Prezydenta Republiki należy dokonać co najmniej trzydzieści dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta, jeśli zaś ta kadencja zakończy się przed czasem, w ciągu trzydziestu dni od jej ustania.

(2) Wybory prezydenckie zarządza Przewodniczący Zgromadzenia Krajowego.

§ 29/D

Nowo wybrany Prezydent Republiki obejmuje swój urząd z chwilą upływu kadencji urzędującego prezydenta, zaś w przypadku zakończenia tej kadencji przed czasem, w ósmym dniu od ogłoszenia wyników wyborów; przed objęciem urzędu składa on przysięgę przed Zgromadzeniem Krajowym.

§ 29/E

(1) W przypadku, gdy zaistnieją przejściowe przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Republiki lub jeśli kadencja Prezydenta Republiki z jakichkolwiek przyczyn zakończy się przed czasem, wówczas do chwili objęcia urzędu przez nowego Prezydenta Republiki uprawnienia Prezydenta Republiki wykonuje Przewodniczący Zgromadzenia Krajowego, z tym ograniczeniem, że nie może on przesyłać ustaw Zgromadzeniu Krajowemu do ponownego rozpatrzenia ani Trybunałowi Konstytucyjnemu do zbadania; nie może rozwiązać Zgromadzenia Krajowego, zaś z prawa łaski może korzystać jedynie w stosunku do skazanych prawomocnym wyrokiem.

(2) W czasie zastępowania Prezydenta Republiki Przewodniczący Zgromadzenia Krajowego nie może korzystać ze swych praw deputowanego, zaś zadania Przewodniczącego Zgromadzenia Krajowego pełni zamiast niego wyłoniony przez Zgromadzenie Krajowe wiceprzewodniczący.

§ 30

(1) Niedopuszczalne jest łączenie urzędu Prezydenta Republiki z wszelkimi innymi urzędami lub stanowiskami państwowymi, społecznymi i politycznymi. Prezydent Republiki nie może wykonywać żadnej innej pracy zarobkowej i - z wyjątkiem działalności objętej ochroną praw autorskich - nie może przyjmować wynagrodzenia.

(2) Do przyjęcia ustawy o poborach Prezydenta Republiki, o przysługujących mu ulgach oraz wysokości kosztów na wydatki, wymagane są głosy dwóch trzecich obecnych deputowanych do Zgromadzenia Krajowego.

§ 30/A

(1) Prezydent Republiki

a) reprezentuje państwo węgierskie,

b) w imieniu Republiki Węgierskiej zawiera umowy międzynarodowe; jeśli przedmiot umowy podlega kompetencji władzy ustawodawczej, do zawarcia umowy wymagana jest uprzednia zgoda Zgromadzenia Krajowego,

c) mianuje i przyjmuje ambasadorów i posłów,

d) wyznacza datę wyborów powszechnych do Zgromadzenia Krajowego i samorządów lokalnych oraz datę referendum ogólnokrajowego³⁴⁾,

e) może brać udział w posiedzeniach Zgromadzenia Krajowego i komisji Zgromadzenia Krajowego oraz zabierać na nich głos,

f) może stawiać wnioski w sprawie podjęcia rozstrzygnięć przez Zgromadzenie Krajowe,

g) może inicjować referendum,

h) mianuje i odwołuje - zgodnie z przepisami zawartymi w odrębnej ustawie - sekretarzy stanu³⁵⁾,

i) na wniosek osób lub organów, określonych w odrębnej ustawie, mianuje i odwołuje prezesa i wiceprezesów Węgierskiego Banku Narodowego oraz profesorów uniwersytetów; powołuje i odwołuje rektorów uniwersytetów; mianuje i awansuje generałów; zatwierdza na urząd Prezesa Węgierskiej Akademii Nauk,

j) nadaje określone ustawą tytuły, ordery i odznaczenia oraz zezwala na ich noszenie,

k) stosuje prawo łaski,

l) decyduje w sprawach obywatelstwa,

m) decyduje we wszystkich sprawach, które odrębne ustawy zaliczają do zakresu jego kompetencji.

(2) Wszystkie rozstrzygnięcia i zarządzenia Prezydenta Republiki, o których mowa w ust. (1) - z wyjątkiem określonych w punktach a), d), e), f) i g) - wymagają kontrasygnaty premiera lub właściwego ministra.

§ 31

(1) Mandat prezydenta ulega zakończeniu wskutek:

a) upływu kadencji,

b) śmierci prezydenta,

c) stanu uniemożliwiającego sprawowanie urzędu przez czas dłuższy niż dziewięćdziesiąt dni,

d) orzeczenia o niedopuszczalnym połączeniu funkcji,

e) rezygnacji,

f) złożenia prezydenta z urzędu.

(2) Jeśli w stosunku do Prezydenta Republiki - podczas sprawowania przezeń urzędu - zajdą okoliczności powodujące niedopuszczalne połączenie funkcji [art.30 ust. (1)], wówczas, na wniosek któregokolwiek z deputowanych, Zgromadzenie Krajowe rozstrzyga o stwierdzeniu niedopuszczalnego połączenia funkcji. Do podjęcia takiej uchwały wymagane są głosy dwóch trzecich deputowanych. Głosowanie jest tajne.

(3) Prezydent Republiki może zrezygnować ze swego urzędu, składając oświadczenie Zgromadzeniu Krajowemu. Dla ważności rezygnacji wymagane jest jej przyjęcie przez Zgromadzenie Krajowe. Zgromadzenie Krajowe w terminie piętnastu dni może zwrócić się do prezydenta o ponowne rozważenie swojej decyzji. Jeśli Prezydent Republiki pozostanie przy swej decyzji, Zgromadzenie Krajowe nie może uchylić się od przyjęcia jej do wiadomości.

(4) Prezydent Republiki może zostać złożony z urzędu, jeśli w toku jego sprawowania rozmyślnie naruszy Konstytucję lub inną ustawę.

§ 31/A

(1) Osoba Prezydenta Republiki jest nietykalna; jego prawnokarną ochronę zapewnia odrębna ustawa.

(2) Jeśli Prezydent Republiki w toku sprawowania urzędu naruszy Konstytucję lub jakąkolwiek inną ustawę, wówczas jedna piąta deputowanych do Zgromadzenia Krajowego może wystąpić z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności.

(3) Do wszczęcia postępowania w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności wymagane są głosy dwóch trzecich deputowanych do Zgromadzenia Krajowego. Głosowanie jest tajne.

(4) Począwszy od podjęcia uchwały przez Zgromadzenie Krajowe do czasu zakończenia postępowania w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności Prezydent Republiki nie może sprawować swojego urzędu.

(5) Osądzenie czynu należy do właściwości Trybunału Konstytucyjnego.

(6) Jeśli w wyniku przeprowadzonego postępowania Trybunał Konstytucyjny stwierdzi fakt naruszenia ustawy, może złożyć Prezydenta Republiki z urzędu.

(7) [Uchylony ustawą XL z 1990 r.]

(8) [Uchylony ustawą XL z 1990 r.]

§ 32

(1) Jeśli postępowanie o pociągnięcie Prezydenta Republiki do odpowiedzialności jest prowadzone z powodu czynu podlegającego odpowiedzialności karnej, a popełnionego podczas sprawowania urzędu w związku z wykonywaniem działalności urzędowej, wówczas w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, stosuje się również podstawowe przepisy procedury karnej. Oskarżenie reprezentuje rzecznik oskarżenia wybrany przez Zgromadzenie Krajowe spośród swoich członków.

(2) Z powodu innych czynów postępowanie karne przeciw Prezydentowi Republiki można wytoczyć dopiero po zakończeniu jego mandatu.

(3) Jeśli Trybunał Konstytucyjny stwierdzi, że Prezydent Republiki jest winien umyślnego popełnienia przestępstwa, może złożyć prezydenta z urzędu, a także zastosować równocześnie wszelkie kary i środki przewidziane w kodeksie karnym dla danego przestępstwa.