Rozdział VIII

SĄD KONSTYTUCYJNY

Artykuł 102

Sąd Konstytucyjny orzeka, czy ustawy i wszelkie inne akty uchwalone przez Sejm nie są sprzeczne z Konstytucją, a także czy akty wydane przez Prezydenta Republiki i Rząd nie są sprzeczne z Konstytucją lub ustawami.

Regulamin Sądu Konstytucyjnego oraz sposób działania określa Ustawa Republiki Litewskiej o Sądzie Konstytucyjnym.

Artykuł 103

W skład Sądu Konstytucyjnego wchodzi 9 sędziów powołanych na 9 lat i tylko na jedną kadencję. Co 3 lata odnowieniu ulega 1/3 część składu Sądu Konstytucyjnego. Po 3 kandydatów na sędziów Sądu Konstytucyjnego powołuje Sejm spośród osób przedstawionych przez Prezydenta Republiki, Przewodniczącego Sejmu i Przewodniczącego Sądu Najwyższego. Sejm powołuje ich na sędziów 12.

Sejm, na wniosek Prezydenta Republiki, powołuje Przewodniczącego Sądu Konstytucyjnego spośród sędziów Sądu Konstytucyjnego.

Na Sędziów Sądu Konstytucyjnego mogą zostać powołani obywatele Republiki Litewskiej o nieposzlakowanej reputacji, mający wyższe wykształcenie prawnicze i nie krótszy niż dziesięcioletni staż pracy sędziowskiej lub naukowo-dydaktycznej w dziedzinie prawa.

Artykuł 104

Sędziowie Sądu Konstytucyjnego są podczas wykonywania obowiązków niezawiśli od jakichkolwiek instytucji państwowych, osób lub organizacji i podlegają wyłącznie Konstytucją Republiki Litewskiej.

Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków sędziowie Sądu Konstytucyjnego składają w Sejmie przysięgę na wierność Republice Litewskiej i Konstytucji.

Wobec sędziów Sądu Konstytucyjnego mają zastosowanie ograniczenia zatrudnienia i działalności politycznej przewidziane dla sędziów.

Sędziom Sądu Konstytucyjnego przysługuje nietykalność taka jak członkom Sejmu.

Artykuł 105

Sąd Konstytucyjny rozpatruje i orzeka, czy ustawy i inne akty przyjęte przez Sejm nie są sprzeczne z Konstytucją Republiki Litewskiej.

Sąd Konstytucyjny rozpatruje także, czy nie są sprzeczne z Konstytucją lub ustawami:

1) akty Prezydenta Republiki;

2) akty Rządu Republiki;

Sąd Konstytucyjny wydaje opinie:

1) czy w czasie wyborów Prezydenta Republiki lub członków Sejmu nie została naruszona ustawa wyborcza;

2) czy stan zdrowia Prezydenta Republiki pozwala mu nadal wykonywać obowiązki;

3) czy międzynarodowe umowy Republiki Litewskiej są zgodne z Konstytucją;

4) czy członkowie Sejmu i funkcjonariusze, wobec których została zastosowana procedura impeachmentu, naruszyli Konstytucję swymi konkretnymi czynami.

Artykuł 106

W sprawach wymienionych w art. 105 ust. 1 prawo zwracania się do Sądu Konstytucyjnego przysługuje Rządowi, grupie członków Sejmu liczącej co najmniej 1/5 ogólnej liczby członków Sejmu oraz sądom.

W sprawach zgodności z Konstytucją lub ustawami aktów wydanych przez Prezydenta Republiki prawo zwracania się do Sądu Konstytucyjnego przysługuje grupie liczącej co najmniej 1/5 ogólnej liczby członków Sejmu oraz sądom.

W sprawach zgodności z Konstytucją bądź z ustawami aktów wydanych przez Rząd prawo zwracania się do Sądu Konstytucyjnego przysługuje grupie liczącej co najmniej 1/5 ogólnej liczby członków Sejmu, sądom, a także Prezydentowi Republiki.

Zwrócenie się Prezydenta Republiki lub Sejmu do Sądu Konstytucyjnego o zbadanie zgodności aktu z Konstytucją powoduje zawieszenie obowiązywania takiego aktu.

O wydanie opinii przez Sąd Konstytucyjny może zwracać się Sejm, a w kwestii wyborów do Sejmu i umów międzynarodowych --- również Prezydent Republiki.

Sąd Konstytucyjny może odmówić rozpatrzenia sprawy lub wydania opinii, jeżeli wniosek nie jest oparty na motywach prawnych.

Artykuł 107

Ustawy Republiki Litewskiej (lub ich części) lub inne akty Sejmu (lub ich części), akty Prezydenta Republiki, akty Rządu (lub ich części) przestają obowiązywać od dnia urzędowego ogłoszenia orzeczenia Sądu Konstytucyjnego o sprzeczności danego aktu (lub jego części) z Konstytucją Republiki Litewskiej.

Orzeczenie Sądu Konstytucyjnego w kwestiach, które Konstytucja poddaje jego kompetencjom, są ostateczne i nie podlegają zaskarżeniu.

Sprawy wymienione w art. 105 ust. 3 Konstytucji rozstrzyga ostatecznie Sejm na podstawie opinii Sądu Konstytucyjnego.

Artykuł 108

Pełnomocnictwa sędziego Sądu Konstytucyjnego wygasają wskutek:

1) zakończenia kadencji;

2) śmierci;

3) rezygnacji;

4) niemożności wykonywania obowiązków z powodu stanu zdrowia;

5) pozbawienia funkcji przez Sejm w procedurze impeachmentu.


12 Ujęcie art. 103 ust. 1 zd. 1-3 nie jest do końca precyzyjne, gdyż dwukrotnie mówi się o "powołaniu" (w oryginale: skiria) sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Rozdział następny