CZŁOWIEK I PAŃSTWO

Prawa i wolności człowieka są mu przyrodzone.

Prawo człowieka do życia jest chronione przez ustawę.

Wolność człowieka jest nienaruszalna.

Nikt nie może być samowolnie zatrzymany ani uwięziony. Nikt nie może być pozbawiony wolności inaczej niż na podstawie postanowień ustawy i w trybie przez nią określonym.

Osoba zatrzymana na miejscu przestępstwa musi być w ciągu 48 godzin doprowadzona do sądu, gdzie w jej obecności rozstrzyga się o zasadności zatrzymania. Jeżeli sąd nie podejmie decyzji o aresztowaniu, zatrzymany zostaje bezzwłocznie zwolniony.

Osoba ludzka jest nietykalna.

Godność człowieka jest chroniona przez ustawę.

Zabronione jest torturowanie, okaleczanie, poniżające lub nieludzkie traktowanie oraz ustanawianie tego rodzaju kar.

Człowiek, bez swej wiedzy i dobrowolnie wyrażonej zgody, nie może być poddawany eksperymentom naukowym lub medycznym.

Sfera prywatnego życia człowieka jest nienaruszalna.

Osobista korespondencja, rozmowy telefoniczne, wiadomości telegraficzne i wszelkie inne formy komunikowania się są nienaruszalne.

Informacje o życiu prywatnym mogą być zbierane tylko na podstawie uzasadnionej decyzji sądu i zgodnie z ustawą.

Ustawa i sąd chronią przed samowolnymi lub bezprawnymi ingerencjami w życie osobiste i rodzinne, a także przed nastawaniem na honor i godność człowieka.

Własność jest nienaruszalna.

Prawo własności jest chronione przez ustawy.

Pozbawienie własności jest dopuszczalne wyłącznie na potrzeby publiczne, za sprawiedliwym odszkodowaniem, w trybie określonym przez ustawę.

Mieszkanie człowieka jest nienaruszalne.

Wkroczenie do mieszkania bez zgody mieszkańca jest dopuszczalne wyłącznie na mocy decyzji sądu albo w trybie określonym przez ustawę w przypadkach konieczności zagwarantowania porządku publicznego, zatrzymania przestępcy, ratowania ludzkiego życia, zdrowia bądź majątku.

Człowiek ma prawo do przekonań i swobody ich wyrażania.

Nikomu nie można utrudniać poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji oraz idei.

Wolność wyrażania przekonań, otrzymywania i rozpowszechniania informacji nie może być ograniczona inaczej niż w drodze ustawy i jeżeli byłoby to konieczne dla ochrony zdrowia, honoru oraz godności człowieka, życia prywatnego, moralności lub ustroju konstytucyjnego.

Wolność wyrażania przekonań i rozpowszechniania informacji jest niepołączalna z działalnością przestępczą, szerzeniem nienawiści narodowej, rasowej, religijnej i społecznej, przemocy i dyskryminacji, a także z oszczerstwem i dezinformacją.

Obywatel ma prawo do otrzymywania, w trybie określonym przez ustawę, informacji o sobie, będących w posiadaniu instytucji państwowych.

Wolność myśli, religii i sumienia nie podlega ograniczeniom.

Każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyboru religii lub wiary i wyznawania ich samemu albo z innymi, prywatnie lub publicznie, poprzez modlitwę, odprawiania obrzędów praktykowanie i nauczanie.

Nikt nie może zmuszać ani być zmuszany do wybierania lub wyznawania jakiejkolwiek religii lub wiary.

Wolność człowieka do wyznawania i szerzenia religii lub wiary nie może być ograniczona inaczej niż w drodze ustawy i tylko gdy jest to konieczne dla zagwarantowania bezpieczeństwa i porządku publicznego, zdrowia i moralności, a także podstawowych praw i wolności innych osób.

Rodzice i opiekunowie bez przeszkód troszczą się o zgodne ze swymi przekonaniami religijne i etyczne wychowanie swych dzieci i podopiecznych.

Przekonania, wyznawana religia ani wiara nie mogą być usprawiedliwieniem dla przestępstw lub nieprzestrzegania ustaw.

Człowiek, realizując swe prawa i korzystając z wolności, jest obowiązany do przestrzegania Konstytucji i ustaw Republiki Litewskiej i nie może ograniczać praw i wolności innych ludzi.

Wszyscy ludzie są równi wobec ustaw oraz sądu, innych instytucji państwowych lub funkcjonariuszy.

Niedozwolone jest ograniczanie praw człowieka lub ustanawianie przywilejów ze względu na płeć, rasę, narodowość, język, pochodzenie, położenie społeczne, wiarę, przekonania lub poglądy.

Osoba, której konstytucyjne prawa i wolności zostały naruszane, ma prawo zwrócić się do sądu.

Odszkodowanie za wyrządzone straty moralne i materialne określa ustawa.

Każdy uważany jest za niewinnego, dopóki wina nie zostanie udowodniona w sposób określony przez ustawę i stwierdzona w prawomocnym wyroku sądu.

Każdy oskarżony o popełnienie przestępstwa ma prawo do publicznego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd.

Zakazane jest zmuszanie do świadczenia przeciwko sobie, przeciw członkom swojej rodziny i bliskim krewnym.

Orzekanie i wykonywanie kar może następować tylko na podstawie ustawy.

Nie można karać dwukrotnie za to samo przestępstwo.

Podejrzanemu o popełnienie przestępstwa lub oskarżonemu gwarantuje się prawo do obrony i posiadania adwokata od chwili zatrzymania lub pierwszego przesłuchania.

Obywatel ma prawo do swobodnego poruszania się po terytorium Litwy i wyboru miejsca zamieszkania, może też swobodnie z Litwy wyjeżdżać.

Prawo to może być ograniczone wyłącznie w drodze ustawy w razie konieczności zapewnienia bezpieczeństwa państwa, ochrony zdrowia ludzkiego oraz potrzeb wymiaru sprawiedliwości.

Nie można zabronić obywatelowi powrotu do Litwy.

Każdy Litwin może osiedlić się w Litwie.

Obywatele mają prawo uczestniczenia w zarządzaniu swym krajem bezpośrednio, jak również przez demokratycznie wybranych przedstawicieli, a także prawo dostępu, na równych warunkach, do służby państwowej Republiki Litewskiej.

Obywatelom gwarantuje się prawo do krytyki instytucji państwowych i funkcjonariuszy oraz do zaskarżania ich decyzji. Prześladowanie za krytykę jest zakazane.

Obywatelom gwarantuje się prawo wnoszenia petycji. Sposób realizacji tego prawa określa ustawa.

Prawo wyborcze mają obywatele, którzy w dniu wyborów ukończyli 18 lat.

Bierne prawo wyborcze określa Konstytucja Republiki Litewskiej i ordynacja wyborcza.

W wyborach nie mogą brać udziału obywatele, którzy zostali ubezwłasnowolnieni przez sąd.

Obywatelom gwarantuje się prawo do swobodnego zrzeszania się w stowarzyszenia, partie polityczne lub zrzeszenia, o ile ich cele i działalność nie są sprzeczne z Konstytucją i ustawami.

Nikt nie może być zmuszany do przynależności do jakiegokolwiek stowarzyszenia, partii politycznej lub zrzeszenia.

Tryb tworzenia i działalności partii politycznych oraz innych organizacji politycznych i społecznych reguluje ustawa.

Nie można zabraniać ani utrudniać obywatelom gromadzenia się, bez broni, na pokojowych zgromadzeniach.

Prawo to może być ograniczone tylko w drodze ustawy i gdy jest to konieczne dla ochrony bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego, zdrowia lub moralności ludzkiej lub praw i wolności innych osób.

Obywatele przynależni do wspólnot narodowościowych mają prawo do pielęgnowania swego języka, kultury i obyczajów.